Xi'an

	Xi'an
	Naam (taalvarianten)
Vereenvoudigd	西安
Traditioneel	西安
Pinyin	Xī'ān
Wade-Giles	Hsi-An
Standaardkantonees	Saj Ôn
Letterlijke vertaling	Westelijke Vrede
Andere benamingen	Sian (Post Systeem Pinyin)

**Xi'an**
西安
Stad in de Volksrepubliek China
	;
Situering
Provincie (zìzhìqū)	Shaanxi
Coördinaten	34° 16′ NB, 108° 56′ OL
Algemeen
Oppervlakte	2.420,7 km²
Inwoners ; (2020)	9,9 miljoen ; 10,9 miljoen (incl. Xianyang) ; 13,0 miljoen (prefectuur)
Website	xa.gov.cn
Detailkaart
Foto's
	Een collage van Xi'an
Portaal	China

Xi'an (Chinees: 西安; pinyin: Xī'ān; [ʃi'än]^?) is een stad in China. Het is de hoofdstad van de provincie Shaanxi. Xi'an is het oostelijke eindpunt van de Zijderoute en ligt aan de rivier de Wei. In vroeger tijden werd het Chang'an (vereenvoudigd Chinees: 长安; traditioneel Chinees: 長安; pinyin: Cháng'ān) genoemd, dat 'lange vrede' betekent. Tijdens de Tangdynastie (618-907) was het de hoofdstad van China met een bevolking van 1 miljoen inwoners op een oppervlakte van 84 km², waarmee het de grootste stad op aarde was.

De bevolking groeit sterk en bedroeg in 2020 10,9 miljoen inwoners (inclusief Xianyang)^[1]. Xi'an heeft, mede als gevolg van de Zijderoute, ook een grote moslimwijk met de van oorsprong 1250 jaar oude Grote Moskee van Xi'an.

De stad vormt het hart van het begin van de Chinese beschaving. De Qin-dynastie, de eerste dynastie die China verenigde, had vlakbij zijn hoofdstad. Het graf van keizer Qin Shi Huangdi met het bijbehorende Terracottaleger, is vlak bij de stad te bezichtigen.

Ligging bewerken

Xi'an ligt in de beschermde vallei van de rivier de Wei, enkele tientallen kilometers ten westen van de plaats waar deze samenvloeit met de Gele Rivier. In het noorden stromen de Wei en de Jing, in het zuiden ligt de Qinling Shan, die als een natuurlijke scheiding staat tussen Noord- en Zuid-China. In het oosten bevinden zich de rivieren de Chan en de Ba, in het westen de Feng en de Lao. De Shaanxi-vallei strekt zich uit van Tongguan tot Baoji en is van oost tot west ongeveer 360 kilometer lang. Xi'an ligt in het midden van de vallei. De stad bestrijkt een oppervlakte van in totaal 9983 km².

Klimaat bewerken

Xi'an heeft een gemiddelde jaarlijkse temperatuur van 14,1 graden Celsius en een gemiddelde jaarlijkse neerslag van 500-600 mm. Januari is de koudste maand met een gemiddelde temperatuur van 0.3 graden Celsius. Juli en augustus zijn de heetste maanden met een gemiddelde temperatuur van 27 graden Celsius. Het regenseizoen bestrijkt de drie zomermaanden; juli, augustus en september, en kent een gemiddelde neerslag van 80-100 mm per maand.

Weergemiddelden voor Xi'an, China
Maand	jan	feb	mrt	apr	mei	jun	jul	aug	sep	okt	nov	dec	Jaar
Hoogste maximum (°C)	17,0	24,1	31,3	34,9	38,6	41,8	41,0	40,0	38,5	34,1	24,5	21,6	41,8
Gemiddeld maximum (°C)	5,1	8,9	14,4	21,5	26,6	31,4	32,4	30,3	25,6	19,3	12,4	6,3	19,5
Gemiddeld minimum (°C)	−3,3	−0,4	4,1	10,3	15,1	19,9	22,3	21,0	16,5	10,2	3,2	−2,2	9,7
Laagste minimum (°C)	−20,6	−18,7	−7,6	−4,0	3,5	9,2	15,1	12,1	4,8	−1,9	−16,8	−19,3	−20,6

Neerslag (mm)	7	10	27	38	55	65	98	79	94	62	22	7	564
Bron: WeerOpReis.com^[2]

Ontstaan bewerken

De bron van de Chinese beschaving ligt in de centraal gelegen provincies Shaanxi en Henan, in de bocht van de Gele Rivier (Huang He/Hoangho). Daar vestigden zich in de 3e eeuw v.Chr. de voorouders van de Han-Chinezen. De rijke bodem en de mogelijkheid om akkers te bevloeien, maakten de vestiging van nederzettingen heel aantrekkelijk. Het grillige karakter echter van de rivier – die herhaaldelijk buiten haar oevers trad en haar bedding verlegde – dwong de bevolking tot een hechte samenwerking. Hier ontstond de nederzetting Xi'an. Uiteindelijk zijn in deze streek ook de eerste – en machtigste – staten van China ontstaan.

Vanuit deze vallei zag keizer Qin Shi Huangdi in 221 v.Chr. kans om China voor het eerst te verenigen tot één natie.

Tijdens de Tangdynastie was Xi'an een van de grootste steden ter wereld. Chang'an, zoals ze destijds werd genoemd, stond via de Zijderoute in verbinding met Europa en Centraal-Azië. Er woonden destijds duizenden buitenlandse kooplieden in de stad die meer dan duizend jaar lang zou fungeren als hoofdstad voor een tiental keizerlijke dynastieën. Na de val van de Tangdynastie boette Xi'an in aan betekenis om te verworden tot een provinciestad, tot aan de ontdekking van het terracottaleger in 1974.