Windows NT

Windows NT
	Windows 10 met Start menu
Ontwikkelaar(s)	Microsoft
OS-familie	Windows
Uitgebracht	27 juli 1993
Recentste uitgave	Windows 11, Windows 10 Mobile, Xbox OS ; (Dec 2023)
Recentste bètaversie	Windows 10 NT 10.0.10586 (5 november 2015)
Kerneltype	Hybride kernel
Licentie(s)	Closed source (Microsoft EULA)
Status	Actief
Website	[Officiële website Officiële website]
Portaal	Informatica

Windows NT is de verzamelnaam voor de 32- en 64-bitsvarianten van het Windows-, Windows Server- en Xbox-besturingssysteem van Microsoft. De letters NT staan voor "New Technology", omdat het besturingssysteem in tegenstelling tot de eerdere Windows versies niet op MS-DOS gebaseerd is.

In eerste instantie was het vooral bedoeld voor professioneel gebruik, pas met Windows XP is de 'professionele' lijn ook voor thuisgebruik bedoeld.

Benaming bewerken

De eerste benaming voor Windows NT zou gegeven zijn door Dave Cutler die de initialen "WNT" gebruikte als een variant op VMS. Het project was echter gebaseerd op de codebase van OS/2 en dus werd er vaak naar verwezen met de benaming "NT OS/2" voordat het werd vernoemd naar Windows. Een van de eerste NT-ontwikkelaars, Mark Lucovsky, zei dat de naam afkomstig was van de Intel i860-processor, waarop het systeem oorspronkelijk was gericht. Deze droeg codenaam N10 ("N-Ten"). Verschillende documenten die later door Microsoft werden vrijgegeven, zoals een vraag-en-antwoordsessie met Bill Gates, opperde dat NT staat voor "New Technology" (Nieuwe Technologie), wat bedoeld was als marketingterm en geen achterliggende technische betekenis had.

Microsoft is sinds Windows 2000 gestopt met het vernoemen van Windowsversies naar hun NT-versienummer maar vermeldt wel "Built on NT technology ("Ontwikkeld op NT technologie"). In latere versies is het Windowsnummer niet gelijk aan het NT-nummer, hoewel dit wel gedaan is bij Windows 10 (NT 10.0).

Geschiedenis bewerken

Toen Microsoft stopte met de ontwikkeling aan OS/2, dat een besturingssysteem was van IBM in samenwerking met Microsoft, was al wel een deel van de code van de nieuwe OS/2 (versie 3) geschreven. Microsoft en IBM waren aanvankelijk overeengekomen dat IBM OS/2 2.0 zou ontwikkelen, terwijl Microsoft OS/2 3.0 zou ontwikkelen. Deze code heeft Microsoft gebruikt voor een totaal nieuw besturingssysteem dat in 1993 uitkwam: Windows NT. De eerste uitgave van Windows NT was 3.1. In plaats van met 1.0 te beginnen, koos Microsoft ervoor hetzelfde versienummer te gebruiken als de gelijktijdige Windows 3.1. Bovendien was ook de GUI gelijk aan die van Windows 3.x. De volgende versie, Windows NT 3.5, kwam in 1994 uit en een jaar later volgde versie 3.51.

In 1996 werd Windows NT 4.0 op de markt gebracht, waarvan de GUI hetzelfde was als die van Windows 95. In de jaren die volgden werden geen nieuwe versies van Windows NT uitgebracht, maar wel een aantal updates, de zogeheten 'Service Packs'. In 2000 kwam Windows 2000 uit, eigenlijk Windows NT 5.0. Deze versie wordt ook wel beschouwd als de eerste echt stabiele Windows. In 2001 verscheen Windows NT 5.1, beter bekend als Windows XP (eXPerience). Met Windows XP verscheen de eerste versie van Windows NT die ook voor thuisgebruik bedoeld was. In 2003 volgde Windows Server 2003, alias Windows NT 5.2. Deze versie is eigenlijk de servereditie van Windows XP, die in tegenstelling tot eerdere versies van Windows NT geen server had met gelijke naam. In 2006 bracht men Windows FLP uit. Het is een beperkte uitgave die alleen in Amerika werd verkocht.

In 2007 kwam Windows NT 6.0 uit. De uiteindelijke naam van deze Windows NT was Windows Vista. Windows Vista was al sinds eind 2006 beschikbaar via een volumelicentie. Op 22 oktober 2009 bracht Microsoft Windows 7 uit. Deze versie van Windows borduurde voort op zijn voorganger en bracht diverse verbeteringen. Op 26 oktober 2012 kwam Windows 8 uit, waarmee een geheel nieuwe interface (Modern UI) werd geïntroduceerd. Windows kon voortaan ook op ARM-apparaten (waaronder de Microsoft Surface) draaien. Windows 8.1, een update voor Windows 8, kwam uit in 2013.

Een uitgebreider overzicht van de Windows NT-versies en -eigenschappen staat onder het artikel Microsoft Windows.

Windows NT-versies
Versie	Marketingnaam	Edities	Vrijgegeven datum	Builds
NT 3.1 Pre-Release	NT OS/2	(Pre-Release & Beta software + SDK)	oktober 1991	?
NT 3.1	Windows NT 3.1	Workstation (wordt gewoon Windows NT genoemd), Advanced Server	27 juli 1993	528
NT 3.5	Windows NT 3.5 (Windows 3.5)	Workstation, Server	21 september 1994	807
NT 3.51	Windows NT 3.51 (Windows 3.51)	Workstation, Server	30 mei 1995	1057
NT 4.0	Windows NT 4.0	Workstation, Server, Server Enterprise Edition, Terminal Server, Embedded	29 juli 1996	1381
NT 5.0	Windows 2000	Professional, Server Family, Server, Advanced Server, Datacenter Server, Advanced/Datacenter Server Limited Edition, 64-bit Edition	17 februari 2000	2195
NT 5.1	Windows XP	Home, Professional, 64-bit Edition (Itanium), Media Center (original, 2003, 2004 en 2005), Tablet PC (original en 2005), Starter, Embedded, Home N, Professional N	25 oktober 2001	2600
NT 5.1	Windows Fundamentals for Legacy PCs	N/A	8 juli 2006	2600
NT 5.2	Windows XP	64-bit Edition Version 2003 (Itanium)^[1]	28 maart 2003	3790
	Windows Server 2003	Standard, Enterprise, Datacenter, Web, Storage, Small Business Server, Compute Cluster	24 april 2003
	Windows XP	Professional x64 Edition	25 april 2005
	Windows Server 2003 R2	Standard, Enterprise, Datacenter, Web, Storage, Small Business Server, Compute Cluster	6 december 2005
	Windows Home Server	N/A	16 juli 2007
NT 6.0	Windows Vista	Starter, Home Basic, Home Premium, Business, Enterprise, Ultimate, Home Basic N, Business N	Zakelijk: 30 november 2006 Particulier: 30 januari 2007	6000 (RTM) 6001 (SP1) 6002 (SP2)
NT 6.0	Windows Server 2008	Standard, Enterprise, Datacenter, Web, Storage, Small Business Server	27 februari 2008	6001 (RTM) 6002 (SP2)
NT 6.1	Windows 7	Starter, Home Basic, Home Premium, Professional, Enterprise, Ultimate^[2]	22 oktober 2009	7600 (RTM) 7601 (SP1)
NT 6.1	Windows Server 2008 R2	Standard, Enterprise, Datacenter, Web, Storage^[3]	13 juli 2009	7600 (RTM) 7601 (SP1)
NT 6.2	Windows 8	Windows 8, Pro, Enterprise, RT	26 oktober 2012	9200
	Windows Server 2012	Standard, Foundation, Datacenter, Essentials	4 september 2012	9200
	Windows Phone 8		29 oktober 2013	10532
	Xbox OS	Xbox One	22 november 2013	11393
NT 6.3	Windows 8.1	Windows 8.1, Pro, Enterprise, RT 8.1	17 oktober 2013	9600
	Windows Server 2012 R2	Standard, Foundation, Datacenter, Essentials	17 oktober 2013	9600
	Windows Phone 8.1		8 april 2014	14141
NT 10.0	Windows 10	Home, Pro, Enterprise, Education, Mobile, Mobile Enterprise	29 juli 2015	10240 10586
	Windows Server 2016	Standard, Datacenter, Essentials, Hyper-V
	Xbox OS	Xbox One
	Windows 10 Mobile		18 november 2015	10586
	Windows 11	Home, Pro, Education, Enterprise, Pro Education, Pro for Workstations, Mixed Reality	5 oktober 2021

Architectuur bewerken

Het ontwerp van Windows NT

Toen Windows NT werd ontworpen, werd gekeken naar bepaalde punten die Microsoft toen nog niet bereikt had, zoals overdraagbaarheid en stabiliteit. Zo werd Windows NT uitgerust met drie subsystemen (Win32, OS/2, POSIX) met de mogelijkheid om programma's uit OS/2, Xenix en MS-DOS te draaien. Voor overdraagbaarheid werd de kernel geschreven in C. Ook werd goed nagedacht over moderne I/O-technologie en Virtual-Memory-mogelijkheden.

Met NT werd ook een nieuw bestandssysteem NTFS geïntroduceerd als vervanger van het FAT-systeem dat tot dan toe in Windows gebruikt werd. Dit bestandssysteem is gebaseerd op OS/2 van IBM.

Rond Windows Vista (NT 6.0) werden veranderingen aangebracht zoals een nieuw drivermodel (WDDM) en 64bit-ondersteuning voor kernel en runtime. Met Windows 8 werd een nieuwe API geschreven, genaamd WinRT.

Trivia bewerken

Een aantal ontwikkelaars van het eerste uur was afkomstig van het team dat voor Digital Equipment Corporation aan hun VMS-besturingssysteem had gewerkt. Sommige aspecten van VMS zijn in Windows NT nog enigszins te herkennen. Er werd dan ook gegrapt dat de afkorting WNT per letter net één verder in het alfabet stond dan VMS.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Microsoft Releases Windows XP 64-Bit Edition Version 2003 to Manufacturing (maart 2003). Gearchiveerd op 30 december 2011. Geraadpleegd op 14 januari 2008.
↑ LeBlanc, Brandon, A closer look at the Windows 7 SKUs. windowsteamblog.com (4 februari 2009). Geraadpleegd op 5 februari 2009.
↑ LeBlanc, Brandon, A closer look at the Windows Server 2008 R2 SKUs. windowsteamblog.com (4 februari 2009). Gearchiveerd op 17 juli 2009. Geraadpleegd op 5 februari 2009.

[1] Microsoft Releases Windows XP 64-Bit Edition Version 2003 to Manufacturing (maart 2003). Gearchiveerd op 30 december 2011. Geraadpleegd op 14 januari 2008.

[2] LeBlanc, Brandon, A closer look at the Windows 7 SKUs. windowsteamblog.com (4 februari 2009). Geraadpleegd op 5 februari 2009.

[3] LeBlanc, Brandon, A closer look at the Windows Server 2008 R2 SKUs. windowsteamblog.com (4 februari 2009). Gearchiveerd op 17 juli 2009. Geraadpleegd op 5 februari 2009.

[1]

[2]

[3]

MS-DOS gebaseerd:	1.0 · 2.0 · 2.1x · 3.x · 9x-serie (95 · 98 · ME)
NT-serie:	3.x · 4.0 · 2000 · XP · Vista · 7 · 8 (Phone · RT) · 8.1 (Phone) · 10 (Mobile) · 11
Windows Server (NT-serie):	2003 · 2003 R2 · 2008 · Home · 2008 R2 · Home 2011 · 2012 · 2012 R2 · 2016 · 2019 · 2022
Mobiel:	CE · Mobile · Phone · Phone 7