Whataboutism

Whataboutism, soms vernederlandst tot whataboutisme, ook bekend als whataboutery, is een drogreden waarmee iemand de beschuldiging van een misstand niet weerlegt, maar zijn of haar opponent er met een retorische vraag What about ...? (Hoe zit het met ...?) van beticht schuldig te zijn aan een andere ernstige misstand.

Het gaat om retorische technieken van het type tu quoque (Latijn: jij ook), een jij-bak waarmee op kritiek wordt gereageerd zonder er inhoudelijk op te antwoorden, vooral bedoeld om die kritiek te relativeren.

In het verleden werd dit in de Engelstalige wereld verbonden aan de communicatie van de Sovjet-Unie en aan de Noord-Ierse Kwestie. In Noord-Ierland verwezen de twee strijdende partijen op die manier naar de gewelddaden van de andere kant tijdens The Troubles.^[1]

De Russen hadden de neiging om westerse kritiek op schendingen van mensenrechten in de Sovjet-Unie te beantwoorden met verwijzingen naar schendingen van mensenrechten in de Verenigde Staten. Met name de Amerikaanse rassenkwestie, waartegen de Afro-Amerikaanse burgerrechtenbeweging streed, werd hierbij sinds de jaren 1930 aangehaald met de woorden And you are lynching Negroes. De tactiek kwam opnieuw in de aandacht sinds de annexatie van de Krim in 2014 en de oorlog in Oost-Oekraïne door Rusland, dat kritiek op deze handelingen pareerde met verwijzingen naar de houding van het Westen tijdens de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo in 2008 en het Schots onafhankelijkheidsreferendum 2014. Journalist Julia Ioffe noemde het een sacred Russian tactic en vergeleek het met de uitdrukking de pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet.^[2] Ook Vladimir Poetin volgt dit patroon.^[1]

De tactiek werd veel gebruikt door oud-president Donald Trump. Trump pareerde kritiek veelal met (ongegronde) aanvallen op onder meer Hillary Clinton, Barack Obama en Obamacare, zonder de kritiek zelf te ontkennen.^[3]

Zie ook bewerken

Noten bewerken

↑ ^a ^b Zimmer, B. (2017): 'The Roots of the 'What About?' Ploy' in The Wall Street Journal
↑ The now sacred Russian tactic of “whataboutism” started with civil rights: Whenever the U.S. pointed to Soviet human rights violations, the Soviets had an easy riposte. “Well, you,” they said, “lynch Negros.”
And they had a point. Ioffe, J. (2014): 'Ferguson Will Make It Harder for America to Set a Good Example Abroad' in The New Republic
↑ This particular brand of changing the subject is called "whataboutism" – a simple rhetorical tactic heavily used by the Soviet Union and, later, Russia. Kurtzleben, D. (2017): 'Trump Embraces One Of Russia's Favorite Propaganda Tactics — Whataboutism' in NPR

[Zimmer-1] Zimmer, B. (2017): 'The Roots of the 'What About?' Ploy' in The Wall Street Journal

[2] The now sacred Russian tactic of “whataboutism” started with civil rights: Whenever the U.S. pointed to Soviet human rights violations, the Soviets had an easy riposte. “Well, you,” they said, “lynch Negros.”
And they had a point. Ioffe, J. (2014): 'Ferguson Will Make It Harder for America to Set a Good Example Abroad' in The New Republic

[3] This particular brand of changing the subject is called "whataboutism" – a simple rhetorical tactic heavily used by the Soviet Union and, later, Russia. Kurtzleben, D. (2017): 'Trump Embraces One Of Russia's Favorite Propaganda Tactics — Whataboutism' in NPR

[1]

[2]

[3]