Kruisschakelaar (installatietechniek)

Een kruisschakelaar is een schakelaar met vier aansluitklemmen (A₁, A₂ en B₁, B₂). Bij lichtschakelaars hebben deze klemmen doorgaans paarsgewijs een andere kleur.

Standaardsymbool van een kruisschakelaar.

Contacten van een kruisschakelaar

In de ene stand wordt A₁ verbonden met B₁ en A₂ verbonden met B₂; in de andere stand wordt de verbinding gekruist, dus A₁ wordt verbonden met B₂ en A₂ met B₁. Een kruisschakelaar kan dus gebruikt worden als poolomschakelaar.

Deze schakelaar dient niet verward te worden met de dubbelpolige schakelaar, deze heeft eveneens vier aansluitingen. De dubbelpolige schakelaar is herkenbaar aan de schakelstandaanduiding op de bedieningsknop.

De kruisschakelaar wordt toegepast bij een zogenaamde kruisschakeling. Hiermee kan men vanuit drie, of meer plaatsen, een of meerdere lampen, naar behoefte in- en uitschakelen. De kruisschakeling is een uitbreiding van een wisselschakeling. Bij grotere installaties met meerdere kruisschakelaars is toepassing van een impulsrelais met drukknopbediening vaak economischer. Hier volstaan 2 draden per drukknop, kruisschakelaars zijn verbonden met 4 draden.

Zie ook

• Schakelaar
• Kruisschakelaar (telefonie)