Kraanvogel (sterrenbeeld)

Kraanvogel (Grus, afkorting Gru) is een sterrenbeeld aan de zuiderhemel, liggende tussen rechte klimming 21^u25^m en 23^u25^m en tussen declinatie −37° en −57°. Het sterrenbeeld, waarvan het allernoordelijkste gedeelte vanuit de Benelux mogelijk waargenomen kan worden (de relatief heldere ster Gamma Gruis), werd in 1597 (of 1598) geïntroduceerd door Petrus Plancius, uitgaande van waarnemingen door de zeevaarders Pieter Dircksz Keyser en Frederik de Houtman.

Kaart van het sterrenbeeld Kraanvogel.

Sterren

(in volgorde van afnemende helderheid)

• Al Nair (α, alpha Gruis)
• Al Dhanab (γ, gamma Gruis)

Zichtbaarheid van het noordelijkste gedeelte van de Kraanvogel vanuit de Benelux

De ster Gamma Gruis (γ Gruis) is de noordelijkste heldere ster van het sterrenbeeld Kraanvogel, en klimt in de Benelux tot slechts 2 graden boven de zuidelijke horizon. Enkel tijdens zéér heldere hemel, mits een waarnemingsplaats zonder storende kunstmatige nachtverlichting (vooral in zuidelijke kijkrichting) kan er een poging ondernomen worden om Gamma Gruis waar te nemen.

Bezienswaardigheden

• π-1 Gruis (Pi-1 Gruis) is een van de meest roodkleurige S-type sterren in de zuidelijke sterrenhemel. De kleur ervan is beschreven als crimson. Deze ster vormt een dubbelster met π-2 Gruis (Pi-2 Gruis). Ongeveer 1/4 graad zuidwestelijk staat het balkspiraalstelsel IC 5201. Het sterrenbeeld Kraanvogel bevat ook een Grand Design Galaxy, nl. NGC 7424. Verder dient het Grus Quartet vermeld te worden, dat bestaat uit de extragalactische stelsels NGC 7552, NGC 7582, NGC 7590, en NGC 7599. De planetaire nevel IC 5148 kreeg de bijnaam Spare-Tyre Nebula, en is ongeveer 1 graad westelijk van λ Gruis (Lambda Gruis) te vinden. De sterren δ-1 Gruis en δ-2 Gruis (Delta-1 Gruis en Delta-2 Gruis) vormen samen een opvallend koppel dat best met een verrekijker dient waargenomen te worden. Ook de sterren μ-1 Gruis en μ-2 Gruis (Mu-1 Gruis en Mu-2 Gruis) vormen samen een koppel. Dit koppel staat ongeveer 3 graden noordwestelijk van het koppel δ-1 / δ-2 Gruis.

Aangrenzende sterrenbeelden

(met de wijzers van de klok mee)

• Zuidervis (Piscis Austrinus)
• Microscoop (Microscopium)
• Indiaan (Indus)
• Toekan (Tucana)
• Phoenix
• Beeldhouwer (Sculptor)

Sterrenbeelden