Johanna van Valois (1294-1342)
Johanna van Valois (Longpont, Aisne, ca. 1294 – Abdij van Fontenelle, Maing, 7 maart 1342) was de tweede dochter van de Franse prins Karel van Valois en diens eerste vrouw, Margaretha, gravin van Anjou. Als zus van koning Filips VI van Frankrijk en schoonmoeder van koning Eduard III van Engeland,[1] was ze uitstekend geplaatst om op te treden als bemiddelaar tussen hen beiden.[1]
| Johanna van Valois | ||
|---|---|---|
| 1294-1342 | ||
| ||
Portret door onbekende kunstenaar. Recueil d'Arras, ca. 1550.
| ||
| Gravin van Henegouwen, Holland en Zeeland | ||
| Periode | 1305–1337 | |
| Voorganger | Filippa van Luxemburg | |
| Opvolger | Johanna van Brabant | |
| Vader | Karel van Valois | |
| Moeder | Margaretha van Anjou | |
| Partner | Willem I van Henegouwen | |
| Kinderen | Willem II van Henegouwen Margaretha II van Henegouwen Filippa van Henegouwen Johanna van Henegouwen Isabella van Henegouwen | |
Afkomst bewerken
Haar grootouders langs vaderskant waren Filips III van Frankrijk en Isabella van Aragon. Haar grootouders langs moederskant waren Karel II van Napels en Maria Arpad van Hongarije. Johanna was een van de zes kinderen van Karel van Valois bij Margaretha van Anjou. In 1299 stierf Johanna's moeder, mogelijk in het kraambed, en haar vader trouwde met Catherina I de Courtenay, titulaire keizerin van Constantinopel, bij wie hij nog vier kinderen zou krijgen. Hij zou ten slotte in 1308 voor de derde keer trouwen, ditmaal met Mahaut van Châtillon, en bij haar zou hij één zoon en drie dochters verwekken, onder wie Isabella van Valois, dewelke hertogin van Bourbon werd, en Blanca van Valois, die met keizer Karel IV was getrouwd.
Gravin van Henegouwen bewerken
Johanna trouwde op 23 mei 1305 met graaf Willem I van Henegouwen (tevens als Willem III graaf van Holland).[2] Ze was een aanhanger van haar nicht Isabella van Frankrijk in haar strijd tegen haar echtgenoot Eduard II. In december 1325 reisde ze af naar Frankrijk om de begrafenis van haar vader bij te wonen en had daar gesprekken met Isabella en Karel IV van Frankrijk. Dit zou een alliantie doen ontstaan tussen Henegouwen, Isabella en de Engelse bannelingen, die oppositie voerden tegen de Engelse koning en diens favoriet, Hugh Despenser de Jongere. Isabella's zoon werd verloofd met Johanna's dochter Filippa en Isabella bracht in haar en Johanna's gebieden een leger op de been. Het was ook vandaar dat Isabella en haar minnaar, Roger Mortimer, hun invasie van Engeland begonnen.
In 1332, nadat Filippa koningin was geworden, arrangeerde ze een huwelijk tussen Isabella's dochter Eleanora van Woodstock en hertog Reinoud II van Gelre, en bezocht ze haar dochter Filippa in Engeland.
Bemiddelaarster bewerken
Nadat haar echtgenoot was gestorven in 1337, nam Johanna de sluier aan en trad ze in in de abdij van Fontenelle. In 1340 bracht haar schoonzoon haar broer Filips een serieuze slag toe door hem ter zee te verslaan nabij Sluis. Eduard begon vervolgens met het beleg van Doornik, maar moest dit uiteindelijk omwille van financiële problemen opgeven. Paus Benedictus XII vroeg vervolgens aan Johanna om te bemiddelen. Ze trok eerst naar haar broer, bij wie ze smeekte om vrede. Daarna ging ze naar Eduard in zijn tent en smeekte hem eveneens om vrede.[1] De smeekbedes van hun familielid Johanna, uitgezonden door de paus, stonden beide mannen toe een verdrag te tekenen zonder gezichtsverlies.[3]
Kinderen bewerken
Johanna had acht kinderen met Willem I:
- Willem II, graaf van Henegouwen (Willem IV van Holland) (1307–1345)
- Jan (gestorven in 1316)
- Margaretha (1311–1356), getrouwd met keizer Lodewijk IV de Beier
- Filippa (24 juni 1314 – 1369), getrouwd met koning Eduard III van Engeland
- Agnes (gestorven in 1327)
- Johanna van Jülich (1315–1374), getrouwd met Willem V, hertog van Jülich
- Isabella van Henegouwen (1323–1361), getrouwd met Robert van Namen
- Lodewijk (1325–1328)
Kwartierstaat (voorouders) bewerken
.svg){kind=small} Lodewijk IX van Frankrijk (1214-1270) |  Margaretha van Provence (1221-1295) | .svg){kind=small} Jacobus I van Aragón (1208-1276) | .svg){kind=small} Jolanda van Hongarije (1215-1251) |  Karel van Anjou (ca. 1227-1285) | Beatrix van Provence (1229-1267) | .svg){kind=small} Stefanus V van Hongarije (1239-1272) | Elisabeth van Koemanië (ca. 1240-ca. 1290) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Filips III van Frankrijk (1245-1285) | Isabella van Aragón (1247-1271) | Karel II van Napels (1254-1309) | .svg){kind=small} Maria van Hongarije (1257-1323) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Karel van Valois (1270-1325) |  Margaretha van Anjou (1273-1299) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Isabella van Valois (1292-1309) | .svg){kind=small} Filips VI van Frankrijk (1293-1350) | Johanna van Valois (1294-1352) | Margaretha van Valois (1295-1342) |  Karel II van Alençon (1297-1346) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Noten bewerken
- ↑ a b c J. Sumption, The Hundred Years War, I, Philadelphia, 1990, pp. 357-358.
- ↑ A. de Beer, art. Johanna van Valois, in Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (13/01/2014). Gearchiveerd op 1 augustus 2023.
- ↑ I. Mortimer, The Perfect King The Life of Edward III, Father of the English Nation, Londen, 2008, pp. 179–180.
Referenties bewerken
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Joan of Valois, Countess of Hainaut op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- I. Mortimer, The Perfect King The Life of Edward III, Father of the English Nation, Londen, 2008.
- J. Sumption, The Hundred Years War, I, Philadelphia, 1990.
Externe link bewerken
- A. de Beer, art. Johanna van Valois, in Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (13/01/2014).