Jim van Os
Johannes Jacobus (Jim) van Os (Utrecht, 1960) is een Nederlandse hoogleraar in de psychiatrie (Psychiatrische Epidemiologie en Publieke GGZ) en voorzitter van de Divisie Hersenen van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Hij is gasthoogleraar aan het Institute of Psychiatry van het King's College te Londen, waar hij in 2016 werd benoemd tot King's College Fellow[1].
| Jim van Os | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Van Os (2019)
| ||||
| Persoonlijke gegevens | ||||
| Volledige naam | Johannes Jacobus van Os | |||
| Geboren | Utrecht, 1960 | |||
| Nationaliteit |  Nederland
| |||
| Werkzaamheden | ||||
| Vakgebied | psychiatrie | |||
| ||||
Van Os is lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen[2] en de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen[3]. Hij staat vermeld op de Thomson-Reuter Web of Science list van 'the world’s most influential scientific minds of our time' (sinds 2014)[4] en kreeg in 2023 de Lifetime Achievement Award [5] van de Schizophrenia International Research Society.
Van Os kreeg onder meer bekendheid door zijn voorstel in Lancet en Nature om schizo-labels in de psychiatrie (schizofrenie, schizoaffectief, schizofreniform, etc.) te vervangen door een, volgens hem, wetenschappelijker en patiënt-vriendelijker brede syndromale diagnose.[6]
Leven en werk bewerken
In 1978 begon Van Os aan zijn studie geneeskunde in Amsterdam Hij rondde de studie af in 1984. Vanaf 1985 verdiepte hij zich in transculturele psychiatrie, eerst in Jakarta en in 1986 in Casablanca. Tussen 1987 en 1991 studeerde hij psychiatrie in Bordeaux en Londen, vervolgd door een studie epidemiologie aan de London School of Hygiene and Tropical Medicine tussen 1991 en 1995.
In 2009 stelde Van Os voor om schizo-labels af te schaffen wegens gebrekkige wetenschappelijke onderbouwing en het risico van de fundamentele attributiefout in de psychiatrie: het fenomeen dat psychiaters en psychologen de patiënt niet meer als persoon kunnen zien vanwege pseudowetenschappelijke preconcepties die besloten liggen in het label.[7] Hij stelde een ander, breed en syndromaal ziektebegrip voor dat uitnodigt tot verdere persoonlijke diagnose in plaats van pseudowetenschappelijke stereotypering. In 2014 legde hij een en ander uit in een TED-talk: "Connecting to Madness".[8]
Hij was de coördinator van het onderzoeksproject European (network of national schizophrenia networks studying) Gene-environment Interactions (EU-GEI) van de Universiteit Maastricht om gen-omgevingsinteracties te identificeren die betrokken zijn bij psychotische stoornissen.[9] Het project liep van 2010 tot 2015 en werd gefinancierd door een beurs ('grant') van de Europese Unie van 12 miljoen euro, een FP7-grant.[9]
In 2015 publiceerde Van Os, samen met Wilma Boevink (onderzoeker aan het Trimbos-instituut) en anderen, een artikel in NRC-Handelsblad waarin zij opriepen om de schizo-labels uit DSM en ICD te verwijderen en te vervangen door meer wetenschappelijke en patiënt-vriendelijke brede syndromale begrippen.[10] Een week later publiceerden zijn collega's René Kahn, Iris Sommer en Damiaan Denys een tegenartikel waarin zij Van Os, Boevink en hun collega's labelden als vertegenwoordigers van de antipsychiatrie uit de jaren '70.[11] Naar aanleiding van dit debat publiceerde de psychiater en filosoof Alan Ralston de analyse: 'the attack of the 50-ft antipsychiatrist'.[12]
Eind 2015 startte Van Os, samen met Philippe Delespaul, Wilma Boevink, Michael Milo en Frank Schalken, de breed gesteunde beweging 'De Nieuwe GGZ'. Onderdeel daarvan is de normaliserende multideskundige zelfhulp- en behandelwebsite 'PsychoseNet', met anno 2020 volgens Google Analytics rond 140.000 bezoekers per maand [aanvraag subsidie ZIN anonieme eHealth, december 2020]
In 2016 publiceerde hij een artikel waarin hij betoogde dat het concept 'schizofrenie' geschrapt zou moeten worden uit de classificatiesystemen van psychiatrische stoornissen (zoals de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, DSM), omdat het geen zinvolle beschrijving van de symptomen is.[13]
Sinds 2020 werkt van Os, samen met collega Prof. Philippe Delespaul, aan het opzetten van social trials in het kader van ggz-transformatie volgens het principe van het Ecosysteem Mentale Gezondheid, als beschreven in het boek We zijn God Niet, dat hij schreef samen met de ervaringsdeskundige arts Myrrhe van Spronsen en het boek Kopzorgen: Psychose Begrijpen In 33 Vragen, dat hij schreef met Stijn Vanheule.
Publicaties bewerken
- Van Os, J. (2014) De DSM-5 voorbij! Persoonlijke diagnostiek in een nieuwe GGZ, Diagnosis Uitgevers, Leusden.
- Van Os, J. & Kapur, S. (2009) 'Schizophrenia'; Lancet, 374, 635-645.
- Van Os, J, Kenis, G, Rutten, B.P. The environment and schizophrenia. Nature. 2010;468(7321):203-212.
- McGorry, P, Van Os, J. Redeeming diagnosis in psychiatry. Timing versus specificity. Lancet. 2013;381:343-345.
- van Os J, Guloksuz S, Vijn TW, Hafkenscheid A, Delespaul P. The evidence-based group-level symptom-reduction model as the organizing principle for mental health care: time for change? World Psychiatry. 2019;18:88-96.
- Guloksuz S, Pries LK, Delespaul P,.....Van Os, J. Examining the independent and joint effects of molecular genetic liability and environmental exposures in schizophrenia: results from the EUGEI study. World Psychiatry. 2019;18):173-82.
Interne link bewerken
Externe links bewerken
- Website van 'De Nieuwe GGZ'
- PsychoseNet - de normaliserende multideskundige zelfhulp en behandelwebsite
- KNAW debat met Van Os over 'Schizofrenie bestaat niet'
- VPRO Labyrint over 'Bijbel van de Psychiatrie'
- Jim van Os en Philippe Delespaul presenteren Psychosis Research at Maastricht University
| Bronnen, noten en/of referenties
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Jim van Os op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
|
