In Flanders Fields
In Flanders Fields is een gedicht van de Canadese militaire arts en dichter John McCrae (30 november 1872 – 28 januari 1918). De definitieve versie schreef hij op 8 december 1915.
McCrae stierf, toen hij nog tijdens de oorlog in een veldhospitaal werkte, aan longontsteking en hersenvliesontsteking. Hij werd 45 jaar oud.
De eerste Nederlandse vertaling van het gedicht verscheen in 1919 onder de titel De kollebloemen van Vlaanderen en was van de hand van Rachel Schaballie
- In Flanders fields the poppies grow
- Between the crosses, row on row
- That mark our place; and in the sky
- The larks, still bravely singing, fly
- Scarce heard amid the guns below.
- We are the Dead. Short days ago
- We lived, felt dawn, saw sunset glow,
- Loved, and were loved, and now we lie
- In Flanders fields.
- Take up our quarrel with the foe:
- To you from failing hands we throw
- The torch; be yours to hold it high.
- If ye break faith with us who die
- We shall not sleep, though poppies grow
- In Flanders fields.
- Vlaanderens hart bloedt in zijn kollebloemen open,
- tussen de kruisjes door, die, rij naast rij geplant,
- het simpel teeken zijn, waaronder wij steeds hoopen,
- dat onze milde dood de vree werd voor dit land.
- Bij rooden dageraad volgden wij in het blauwe
- den zoeten leeuwerik, wiens jubel werd gestoord
- door schroot en vloek en klacht. Tot men ons kwam houwen
- en op dit Vlaamsche veld ons streven werd gesmoord.
- Gij, die nu na ons leeft, wij reiken u de toortsen,
- verheft ze naar het licht, elk roepe een nieuwen held:
- verbreekt gij onze trouw, dan wordt in wreedste koortsen
- ons 't heilig verbod te slapen in dit veld:
- in elke kollebloem zouden wij blijvend bloeden!
De rol van de poppies bewerken
Klaprozen (poppies) bloeien als andere planten in de buurt dood zijn. Klaprozenzaden kunnen jarenlang op de grond liggen en pas beginnen te groeien als de nabije planten en struiken weg zijn, bijvoorbeeld als de grond werd omgewoeld en vervuild. De meeste klaprozen zijn altijd waar te nemen op plekken waar slooppuin in de grond ligt. De klaproos is namelijk een pioniersoort.
Natuurlijk was de grond rond de loopgraven in de Eerste Wereldoorlog grondig 'omgespit' en besmet door de gevechten en bombardementen. McCrae moet dan ook honderden klaprozen hebben zien bloeien toen hij in 1915 het gedicht schreef.[bron?]
Maar de klaproos heeft nog een andere betekenis in In Flanders fields. Sommige klaprozen, die gerekend worden tot de papavers, worden gebruikt om opium en morfine van te maken; morfine is een sterk verdovend middel dat vaak werd gebruikt om de pijn van gewonde soldaten te stillen - soms voor eeuwig. De laatste verzen We shall not sleep, though poppies grow / In Flanders fields duiden op de verdovende werking van morfine.
Daarbij is de aanblik van de bloem vervuld van symboliek: niet alleen zijn de blaadjes rood als het bloed van de gevallenen, en is het binnenste zwart, kleur van rouw, in het hart van de bloem is ook een kruisvorm te zien, christelijk symbool van lijden en verlossing bij uitstek.
-
Klaprozen in de Dodengang
-
Kransen van kunstklaprozen, bij een herdenking bij de Menenpoort
Vertalingen bewerken
Van het gedicht In Flanders Fields werden in België en Nederland meer dan een dozijn vertalingen en bewerkingen gemaakt. Een niet-volledig overzicht volgt hier: Paul Claes (2002), Tom Lanoye (2001), Benno Barnard (2000), Ivo Buyle (1999), Jan Eijkelboom, Piet / Wim Chielens (1996), Herwig Verleyen (1994), André Christiaens (1981), Bert Decorte (1972), Anton van Wilderode (1970), Hugo Claus (1968), Eugène Mattelaer (1966) en Rachel Schaballie (1919).[1] Ter vergelijking hier het begin van het gedicht in enkele vertalingen.
- (In Vlaamse velden) Papaver bloeit in Vlaamse velden / waar rij aan rij de kruisen melden […] (Paul Claes, 2002)
- (In Vlaamse velden) In Vlaamse velden klappen rozen open / tussen witte kruisjes, rij op rij […] (Tom Lanoye, 2001)
- (In Vlaanderen) Geen Vlaamse klaproos of ze bloeit / wel naast een kruis dat een verknoeid / bestaan markeert […] (Benno Barnard, 2000)
- (In Vlaanderens velden) In Vlaanderens velden staan papavers rood / tussen de kruisen, root aan root […] (Bert Decorte, 1972)
- (In Flanders Fields) In Flanders Fields staan de papavers rood / onder het zwart gelid der houten kruisen […] (Anton van Wilderode, 1970)
- (In Flanders Fields) De grond is hier het vetst / zelfs na al die jaren zonder mest […] (Hugo Claus, 1968)
- (De kollebloemen van Vlaanderen) Vlaanderens hart bloedt in zijn kollebloemen open / tussen de kruisjes door, die, rij naast rij geplant […] (Rachel Schaballie, 1919)
Literatuur bewerken
- VANDEWEGHE, W. en L. RURA, 'In Flanders Fields', vertaling, bewerking, toe-eigening , in: Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 2017, nr. 1, p. 11–53.
- VERLEYEN, H., In Flanders Fields: het verhaal van John McCrae, zijn gedicht en de klaproos, De Klaproos, 1992. ISBN 90-5508-001-2.
Externe links bewerken
Bronnen, noten en/of referenties
|