Herstal

**Herstal**
Stad in België
	(Details)
	;
Geografie
Gewest	Wallonië
Provincie	Luik
Arrondissement	Luik
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	23,36 km² (2021); 30,47%; 22,5%; 47,03%
Coördinaten	50° 40' NB, 5° 38' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	40.666 (01/01/2023) ; 48,55% ; 51,45% ; 1740,95 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0-17 jaar; 18-64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2023); 22,25%; 59,2%; 18,55%
Buitenlanders	17,53% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Frédéric Daerden (PS-H)
Bestuur	PS-H
Zetels; PS-H; PTB; Vert Herstal; MR; PP;	33; 19; 9; 2; 2; 1;
Economie
Gemiddeld inkomen	15.476 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad	16,77% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 4040; 4041; 4041; 4042	Deelgemeente; Herstal; Milmort; Vottem; Liers
Zonenummer	04
NIS-code	62051
Politiezone	Herstal
Hulpverleningszone	IILE-SRI
Website	www.herstal.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Luik; in de provincie Luik
Portaal	België

Herstal (Waals: Hèsta) is een stad en gemeente in de Belgische provincie Luik (gewest Wallonië). De gemeente telt ruim 40.000 inwoners en fungeert in de praktijk als voorstad van Luik.

Kernen bewerken

Deelgemeenten bewerken

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Herstal	12,78	28.201	2.206	62051A
2	Vottem	4,39	7.477	1.701	62051B
3	Liers	2,51	1.977	786	62051C
4	Milmort	3,51	2.502	714	62051D

Etymologie bewerken

De plaats wordt in de achtste eeuw vermeld, als Cheristalius of Haristalio. Deze naam is van Frankische oorsprong, meer specifiek vroeg Middelfrankisch. De naam bestaat uit de woorden hari (leger, cf. heer) en stal (plaats, rustplaats), oftewel 'rustplaats van het leger'.

Geschiedenis bewerken

De omgeving van Herstal werd reeds bevolkt door mensen van de Bandkeramische cultuur (7000-4500 v.Chr.). Ook overblijfselen uit de Urnenveldencultuur (7e en 6e eeuw v.Chr.) en de La Tène-periode (450-50 v.Chr.) werden aangetroffen.

De Romeinse periode liet haar sporen na: Heerbanen, overblijfselen van villa's en een tumulus, en mogelijk een brug. Op het eind van de 3e eeuw n.Chr. begon de wijnbouw zich in deze streek te ontwikkelen, die pas in de 19e eeuw, mede door de industrialisatie van de streek, tot een einde kwam.

Herstal was een belangrijke bezitting van de Pepiniden en hun opvolgers de Karolingen genoemd. Pepijn II van Herstal zou hier zijn geboren omstreeks 635. In de Frankische tijd werd een Karolingisch paleis gebouwd. Van 1096 tot 1740 was Herstal een vrije rijksheerlijkheid. In 1740 werd deze heerlijkheid gekocht door de Prinsbisschop van Luik, en maakte sindsdien deel uit van het Prinsbisdom Luik.

De economie werd gestimuleerd doordat Herstal een stopplaats voor schippers op weg naar Luik was. Vanaf de 13e eeuw kwam de steenkoolwinning op, en ook veel brouwerijen ontstonden langs de Maas. De kleinschalige steenkoolwinning werd geleidelijk aan meer geconcentreerd, teneinde investeringen te kunnen doen zoals de installatie van pompen om het water uit de groeven en mijnen te verwijderen. Andere ambachten die tot bloei kwamen waren de fabricage van sieraden en die van wapens. De landbouw omvatte graanteelt, wijnbouw, fruitteelt en hopteelt. Daarnaast speelde de visserij een belangrijke rol. Waterkracht leverde de energie voor tal van korenmolens.

Bij de onafhankelijkheid van België vermeldde geograaf Philippe Vandermaelen voor deze stad veel details over de metaalnijverheid en mijnbouw. Er waren 6032 inwoners. De inventaris omvat verder details over de natuurlijke omgeving, bodems en landbouwproductie (m.i.v. wijnbouw). Ook het wegennetwerk van toen is beschreven. De omschrijving door Vandermaelen geeft een interessante inkijk in het dagelijkse leven rond 1830.^[1]

De 19e eeuw liet industriële ontwikkeling zien. Herstal werd een belangrijke zetel van de wapenindustrie. Het achterland werd gekenmerkt door steenkoolmijnbouw. In de jaren '60 en '70 van de 20e eeuw verdween de mijnbouw, na een eeuwenlange geschiedenis, geheel.

Economie bewerken

Herstal

In Herstal begint het Albertkanaal, tegenover het eiland Monsin, dat tussen het Albertkanaal en de Maas is gesitueerd en waar zich havens en industrie bevinden. Herstal is verstedelijkt, en heeft steenkoolmijnbouw gekend die in de jaren '60 van de 20e eeuw verdwenen is, al zijn enkele terrils nog aanwezig.

De Belgische wapenproducent FN is in de gemeente Herstal gevestigd. Vroeger was hier nog veel meer (wapen)industrie.

In het noorden van de gemeente, aan de snelwegen E40 en E313 en direct ten noorden van het knooppunt Hauts-Sarts, ligt het bedrijventerrein Les Hauts-Sarts dat ongeveer 450 hectare beslaat. Er zijn 289 ondernemingen gevestigd die 7824 personen tewerkstellen (cijfers op 30/06/2008).

Bezienswaardigheden bewerken

De Pepijntoren (Tour Pépin), 16e-eeuws huis aan Place Licourt 13.
Het stadsmuseum (Musée communal) is gevestigd in het Maison de Lovinfosse uit 1664, een typisch gebouw in de stijl van de Maaslandse renaissance. Het museum bevat archeologische vondsten uit de prehistorie en Gallo-Romeinse tijd, Frankische grafvondsten, Karolingische voorwerpen en lokale industriële producten (waaronder FN-wapens).
Het Motorium Saroléa is een museum gevestigd in de voormalige motorenfabriek Saroléa, waar van 1900 tot 1960 diverse motorfietsen werden geproduceerd.
Ten noorden van Herstal ligt het laat-19e-eeuwse fort Pontisse als onderdeel van de fortengordel rond Luik.
De Pont de Wandre, een brug over de Maas die Herstal met Wandre verbindt en geopend werd in 1989.
Het arboretum van Herstal.

Kerken bewerken

De Sint-Oremuskapel is een goed bewaard romaans kerkje uit de 11e eeuw.
De Onze-Lieve Vrouwekerk
De Sint-Lambertuskerk
De Kerk van de Onbevlekte Ontvangenis te La Préalle
De Maagd der Armenkerk
De Onze-Lieve-Vrouw van Bijstandkerk te Pontisse

St-Oremuskapel (11e eeuw)
Panorama van Herstal
Stadsmuseum
Pepijntoren
Saroléa Museum

Zie ook

Lijst van beschermd erfgoed in Herstal

Natuur en landschap bewerken

De stad ligt in het laagterras van de Maas, op een hoogte van ongeveer 70 meter. Naar het westen toe neemt de hoogte toe tot 145 meter, en is men in Haspengouw. In het noorden wordt Herstal begrensd door de autoweg A3. De Spoorlijn 34 doorsnijdt Herstal.

Demografische ontwikkeling bewerken

Demografische evolutie voor de fusie bewerken

Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar	Aantal^[2]
1992	36.514
1993	36.611
1994	36.932
1995	36.841
1996	36.565
1997	36.626
1998	36.501
1999	36.296
2000	36.292
2001	36.370
2002	36.359
2003	36.413
2004	36.549
2005	36.832
2006	37.319
2007	37.720
2008	37.683
2009	38.115
2010	38.219
2011	38.355
2012	38.722
2013	38.997
2014	39.003
2015	39.365
2016	38.617
2017	39.744
2018	38.997
2019	39.989
2020	40.190
2021	40.157
2022	40.481
2023	40.666
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Bestuur en politiek bewerken

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 bewerken

Partij		10-10-1976^[3]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[4]		14-10-2012^[5]		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	35	%	33	%	33	%	33	%	33	%	33	%	33	%	33
	PS¹ / PS-H²	58,52¹	26	46,41¹	18	47,53¹	18	56,29¹	23	51,98¹	21	50,86¹	20	51,06¹	20	49,01²	19
	ECOLO¹ / Vert Herstal²	-		6,82¹	1	8,35¹	2	6,88¹	2	8,93¹	2	6,62¹	1	6,5¹	1	9,20²	2
	PTB¹ / PTB+²	0,34¹	0	-		1,66¹	0	2,43¹	0	7,22¹	2	9,39²	2	13,99²	4	24,99¹	9
	PRL-MCC¹ / MR²	-		-		-		-		10,89¹	3	14,14²	4	11,68²	4	8,91²	2
	PP	-		-		-		-		-		-		-		5,18	1
	PSC¹ / EPH Ensemble² / EPH³	19,44¹	7	-		-		16,36¹	6	16,44¹	5	18,99²	6	13,72³	4	-
	PCB¹ / PC²	7,71¹	2	5,16¹	1	2,71²	0	1,61²	0	1,53²	0	-		-		-
	ICH	-		21,03	8	-		5,8	1	-		-		-		-
	AGIR	-		-		-		6,54	1	-		-		-		-
	RAB	-		-		37,49	13	-		-		-		-		-
	DJL	-		11,16	3	-		-		-		-		-		-
	GN	-		7,4	2	-		-		-		-		-		-
Anderen^(*)		1,38	0	2,01	0	2,26	0	4,48	0	3	0	-		3,05	0	3,21	0
Totaal stemmen		23364		21444		20350		19640		21130		22731		21987		22476
Opkomst %						91,92		89,24		87,98		89,50		83,13		84,32
Blanco en ongeldig %		4,43		5,76		6,23		5,36		5,86		6,27		6,88		7,43

(*) 1976: DIC (1,38%) / 1982: UPW (2,01%) / 1988: FWDP (0,31%), POS (0,20%), RW (1,75%) / 1994: FN (3,54%), UNIE (0,94%) / 2000: Bloc-W. (3%) / 2012: FDF (1,16%), Wallonie d'Abord! (1,89%) / 2018: DéFI (3,21%)