Garrel

**Garrel**
Gemeente in Duitsland
	;
Situering
Deelstaat	Nedersaksen
Landkreis	Cloppenburg
Coördinaten	52° 57′ NB, 08° 2′ OL
Algemeen
Oppervlakte	113,39 km²
Inwoners ; (31-12-2020)	15.344 ; (135 inw./km²)
Hoogte	20 m
Burgemeester	Andreas Bartels
Overig
Postcode	49681
Netnummers	04474, 04471
Kenteken	CLP
Gemeentekernen	12 stadsdelen bzw. stadsdeele
Gemeentenr.	03 4 53 008
Website	www.garrel.de
Locatie van Garrel in Cloppenburg
Portaal	Duitsland

Garrel is een gemeente in de Duitse deelstaat Nedersaksen. De gemeente maakt deel uit van het Landkreis Cloppenburg. De in het wapen van de gemeente afgebeelde figuur stelt een schaapherder, met mantel en staf, voor.

Garrel telt 15.344 inwoners.^[1]

Plaatsen in de gemeente Garrel bewerken

Beverbruch, 6 km ten O(osten) van Garrel, aan de rand van het Naturpark Wildeshausener Geest
Bürgermoor- Kellerhöhe, verspreide bebouwing aan twee evenwijdig noord-zuid lopende weggetjes, 7–12 km ten ZZO van Garrel
Falkenberg, 5 km ten ZW van Garrel
Hinter dem Forde/Kammersand, direct ten NO van het dorp Garrel
Kaifort, het noordwestelijke gedeelte van het dorp Garrel
Garrel-Esch, het oostelijke gedeelte van het dorp Garrel
Garrel-Ort
Peterswald, 2 km ten W van Garrel
Tweel/Tannenkamp-Amerika, verspreide bebouwing aan de zuidrand van Garrel
Nikolausdorf, een veenkolonie 5 à 7 km NO van Garrel
Petersfeld, 6½ km ten ZW van Garrel aan de B72
Varrelbusch, 7½ km ten Z van Garrel, 4,5 km van Cloppenburg, aan de B 72

Ligging, verkeer, vervoer bewerken

Garrel vormt een landbouw- en veeteeltenclave tussen aan de noordkant uitgestrekte hoogveengebieden, die zich uitstrekken tot Bad Zwischenahn en de stad Oldenburg; aan de oostkant het Naturpark Wildeshausener Geest en aan de zuid- en westkant een streek met afwisselend met productiebos (dennen en andere naaldbomen) beplante zandruggen, beekdalen en nog meer veen. Door het dorp stroomt een beek met de naam Große Aue.

Naburige gemeentes bewerken

Cloppenburg, 12 km zuidwaarts
Wardenburg, via binnenwegen 18 km noordoostwaarts
Oldenburg, via Wardenburg 27 km noordoostwaarts
Großenkneten-dorp, 16 km oostwaarts
Bösel 9 km noordwestwaarts; nog 7 km verderop in dezelfde richting ligt Friesoythe
Molbergen, 16 km zuidwestwaarts.

Wegverkeer bewerken

Wie vanuit Garrel 11 km oostwaarts de binnenweg naar Großenkneten volgt, bereikt afrit 19 van de Autobahn A29 ( Wilhelmshaven -Oldenburg - Dreieck Ahlhorner Heide - Autobahn A1 richting Bremen of Osnabrück). Ten westen van Garrel loopt de Bundesstraße 74 van Friesoythe naar Cloppenburg zuidwaarts.

Openbaar vervoer bewerken

Garrel had vroeger een station aan een spoorlijntje van Friesoythe naar Cloppenburg, maar dat is reeds rond 1970 gesloten voor reizigersvervoer. Het is sinds 1999 een museumspoorlijn. Incidenteel rijden er goederentreinen over het spoor, die in de productiebossen gevelde boomstammen transporteren.

Openbaar-vervoerreizigers zijn aangewezen op de streekbus vanuit en naar Cloppenburg, waar zich het dichtstbijzijnde spoorwegstation bevindt. De bus naar Cloppenburg v.v. heeft (buiten de spitsuren op werkdagen) een beperkte frequentie. Veel in Garrel wonende forensen of middelbare scholieren fietsen dagelijks de 12 kilometer naar Cloppenburg en terug. Belbussen rijden voor mensen, die contact opgenomen hebben met de website www.moobilplus.de

Vliegverkeer bewerken

Tussen Cloppenburg en Garrel ligt een klein vliegveld, Flugplatz Varrelbusch. Zie onder Cloppenburg.

Economie bewerken

Garrel is een centrum van de intensieve pluimveehouderij. Met name kalkoenen worden hier in grote aantallen gefokt. In de gemeente is een van de hoofdvestigingen^[2] van een zeer grote onderneming gevestigd, die kalkoenen slacht en allerlei kalkoenvleesproducten maakt, verkoopt (o.a. aan de Lidl-supermarkten) en ook exporteert. Aan islamitische afnemers worden ook halal-kalkoenvleesproducten geleverd. Vanwege al^[3] dan niet^[4] terechte klachten van o.a. dieren- en natuurbeschermingsorganisaties is deze bedrijfstak, vooral tussen 2007 en 2014, sterk bekritiseerd. Daarna zijn bij een groot aantal kalkoenenfokkerijen de stallen aangepast om een hoger dierenwelzijn te realiseren. In Garrel staat ook een grote veevoerfabriek.

Daarnaast is de bosbouw van enig belang. Op de lokale bedrijventerreinen heeft zich enig midden- en kleinbedrijf van uitsluitend lokaal of regionaal belang ontwikkeld.

Het natuurschoon en de recreatiemogelijkheden in de omgeving hebben ook enig toerisme doen ontstaan.

Geschiedenis bewerken

Over de geschiedenis van Garrel in de periode voor de Napoleontische tijd is zeer weinig bekend. In 1473 komt het dorp als Gerdel in een belastingregister voor. Het was tot ver in de 19e eeuw een arm dorp met veel schapenteelt op slechte heidegrond (vandaar de schaapherder in het gemeentewapen). De parochie van de St. Petrus-en-Pauluskerk viel zowel kerkelijk als wereldlijk sinds 1668 onder het Prinsbisdom Münster. De overgrote meerderheid van de christenen in Garrel (in 2019: 57% van de totale bevolking) is nog steeds rooms-katholiek. In 1871 kon deze parochie zich de vervanging permitteren van de oude, te kleine, kerk door het huidige gebouw.

Aan het eind van de 19e eeuw begon de periode van de ontginning van de hoogvenen in deze streek en de stichting van nieuwe dorpjes, veenkoloniën. Deze periode duurde tot ongeveer 1965. Na de val van Napoleon (1815) lag het dorp achtereenvolgens in het Groothertogdom Oldenburg en het Duitse Keizerrijk. In 1927 kwam de stuwdam, westelijk van het dorp, in het riviertje de Soeste gereed; daarmee kwam een einde aan het jaarlijkse gevaar van overstromingen van de Soeste in het voorjaar.

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog werden ook krijgsgevangenen uit o.a. Polen en Rusland als dwangarbeiders in de venen en als boerenknechts^[5] tewerkgesteld. Op de grens van Garrel en Cloppenburg werd in 1939 een Fliegerhorst van de Luftwaffe aangelegd, de huidige Flugplatz Varrelbusch. Het is niet onmogelijk, dat de Duitse bommenwerpers, die op 14 mei 1940 het bombardement op Rotterdam uitvoerden, hier zijn opgestegen.

Na de oorlog werden er nieuwe woonwijken gebouwd voor Heimatvertriebene uit o.a. Silezië. Velen van hen waren evangelisch-luthers, en daarom werd voor hen in 1947 een houten Bartning-noodkerk gebouwd. In 2009 moest deze voor een bedrijventerrein wijken, en werd, elders in het dorp, grotendeels met de originele materialen, herbouwd. Dit kerkgebouw staat onder monumentenzorg.

De ontwikkeling van kleinschalige landbouw naar grootschalige, intensieve veehouderij voltrok zich vanaf ongeveer 1960. Sinds 1995 is de aandacht voor de negatieve bijeffecten hiervan, zoals milieuvervuiling door meststoffen en naar moderne opvattingen volgens velen onvoldoende dierenwelzijn, toegenomen.

Natuurschoon, recreatie, bezienswaardigheden bewerken

Dorpsgezicht
Garrel, R.K. St. Petrus-en-Pauluskerk
Garrel, evang.-lutherse kerk
Stuwdam van de Thülsfelder Talsperre
Heide ten W. van de Thülsfelder Talsperre
Monding van het riviertje de Soeste in het stuwmeer

Aan de westkant van Garrel en ook ten westen van de B 72 ligt^[6] een meer dan 400 ha groot natuur- en recreatiegebied. Het natuurgebied heeft de naam Thülsfelder Talsperre. Het recreatiegebied heet Talsperre Thülsfeld. De stuwdam (Talsperre) is 3,1 km lang, maximaal 70 m dik en 9 m hoog. Het hierdoor in 1927 ontstane stuwmeer herbergt talrijke beschermde soorten vissen, en, aan zijn oevers, vogels. Langs delen van het stuwmeer zijn dagrecreatiemogelijkheden gecreëerd. Daaronder zijn campings, een café-restaurant, een badstrand, waar ook gezwommen mag worden (reddingsbrigade op drukke dagen permanent aanwezig), wandel- en fietsroutes en een zgn. klauterbos voor de kinderen.
Toeristische ritjes met historische treinen Museumspoorlijn Friesoythe-Cloppenburg
Op 12 km zuidwaarts ligt Cloppenburg, met het bekende openluchtmuseum Museumsdorf Cloppenburg
Opmerkelijk zijn de beide kerken in het dorp Garrel:
- de rooms-katholieke St. Petrus-en-Pauluskerk (1871)
- de evangelisch-lutherse kerk (1947)

Varia bewerken

Sinterklaas bewerken

Nikolausdorf, aangepast plaatsnaambord

Nikolausdorf is een van de negen aan Sinterklaas en Kerstmis gerelateerde plaatsen in Duitsland met een speciaal Weihnachtspostamt. Kinderen sturen daar vanaf eind november brieven met verlanglijstjes, vredeswensen en dergelijke heen, gericht aan Sankt Nikolaus (die in Duitsland geacht wordt, op zijn heiligendag, 6 december, de kerstwensen van de kinderen aan het Kindeke Jezus (das Christkind) of de kerstman door te sturen). In andere Weihnachtspostämter komen brieven aan, die rechtstreeks aan het Christkind of de kerstman gericht zijn. Het is gebruikelijk, dat de kinderen een briefje of kaartje van Sinterklaas, het kerstkind of de kerstman teruggestuurd krijgen. Vaak is zo'n kaartje van een speciaal stempel of een voor verzamelaars interessante postzegel voorzien.

Overigens dankt Nikolausdorf zijn naam niet aan Sint Nicolaas, maar aan groothertog Peter II van Oldenburg, die de doopnamen Nicolaas Frederik Peter had.

Meteoriet bewerken

Op 10 september 1930 om 14.15 sloeg in Beverbruch, gem. Garrel, een meteoriet in. Deze is een deel van de "meteoriet Oldenburg", die op circa 4 km hoogte boven het dorp Döhlen bij Großenkneten in minstens twee brokken uiteenviel, die in Beverbruch en Bissel (gemeente Großenkneten) neerkwamen. Het grootste fragment Beverbruch met een gewicht van 11,73 kg is in bezit van een particuliere verzamelaar. Het fragment „Bissel“ is sinds 2012 vermist.

Europees Schutterstreffen bewerken

Op 27 augustus 2000 vond in Garrel het Europees Schutterstreffen plaats, waarbij duizenden schutters van schutterijen uit heel Europa elkaar ontmoetten.

Partnergemeentes bewerken

Met een groep van 16 kleine gemeentes in Frankrijk bestaat een jumelage sinds 1967. De partnergemeentes liggen in de omgeving van Bléré, dép. Indre-et-Loire.

Externe link bewerken

www.museumseisenbahn-friesoythe-cloppenburg.de Museumspoorlijn Friesoythe-Cloppenburg

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b (de) Landesamt für Statistik Niedersachsen, LSN-Online Regionaldatenbank, Tabelle A100001G: Fortschreibung des Bevölkerungsstandes, Stand 31. Dezember 2020
↑ De andere hoofdvestiging van dit concern staat te Ahlhorn, gemeente Großenkneten.
↑ PETA voert al sinds ongeveer 2013 intensief actie tegen het bedrijf en stelt, dat de manier, waarop de kalkoenen in de boerderijen van het bedrijf worden gehouden, neerkomt op dierenmishandeling. De Peta-activisten wordt echter verweten, dat zij zich bij het verwerven van hun beeldmateriaal aan inbraak en huisvredebreuk in de fokkerijen zouden hebben schuldig gemaakt.
↑ In 2007 werden in een Duits TV-programma beëdigde verklaringen getoond, volgens welke de fabriek bedorven vlees in de consumentenproducten zou hebben verwerkt. Uit onderzoek bleek in 2009, dat er sprake was geweest van valse verklaringen. De beschuldigingen waren geuit door ex-arbeiders van de fabriek, die een wrok jegens het bedrijf koesterden, omdat zij ontslagen waren.
↑ Een van die tewerkgestelde boerenknechts, een Fransman, werkte op de boerderij van de toenmalige burgemeester. Tussen beide mannen ontstond ondanks de oorlogssituatie een vriendschap. Deze gevangene kwam uit de streek in Frankrijk, waarmee later een stedenpartnerschap ontstond.
↑ Deels op grondgebied van de buurgemeenten Molbergen, Friesoythe en Cloppenburg.

Zie de categorie Garrel van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[inw_statistiek-1] (de) Landesamt für Statistik Niedersachsen, LSN-Online Regionaldatenbank, Tabelle A100001G: Fortschreibung des Bevölkerungsstandes, Stand 31. Dezember 2020

[2] De andere hoofdvestiging van dit concern staat te Ahlhorn, gemeente Großenkneten.

[3] PETA voert al sinds ongeveer 2013 intensief actie tegen het bedrijf en stelt, dat de manier, waarop de kalkoenen in de boerderijen van het bedrijf worden gehouden, neerkomt op dierenmishandeling. De Peta-activisten wordt echter verweten, dat zij zich bij het verwerven van hun beeldmateriaal aan inbraak en huisvredebreuk in de fokkerijen zouden hebben schuldig gemaakt.

[4] In 2007 werden in een Duits TV-programma beëdigde verklaringen getoond, volgens welke de fabriek bedorven vlees in de consumentenproducten zou hebben verwerkt. Uit onderzoek bleek in 2009, dat er sprake was geweest van valse verklaringen. De beschuldigingen waren geuit door ex-arbeiders van de fabriek, die een wrok jegens het bedrijf koesterden, omdat zij ontslagen waren.

[5] Een van die tewerkgestelde boerenknechts, een Fransman, werkte op de boerderij van de toenmalige burgemeester. Tussen beide mannen ontstond ondanks de oorlogssituatie een vriendschap. Deze gevangene kwam uit de streek in Frankrijk, waarmee later een stedenpartnerschap ontstond.

[6] Deels op grondgebied van de buurgemeenten Molbergen, Friesoythe en Cloppenburg.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]