Ernst Bloch

Niet te verwarren met de componist Ernest Bloch.

Ernst Simon Bloch (Ludwigshafen am Rhein, 8 juli 1885 – Tübingen, 4 augustus 1977) was een Duits neomarxistisch filosoof en atheïstisch theoloog.

Ernst Bloch

Bloch werd geboren in een joods gezin in Ludwigshafen, de moderne, grauwe industriestad die tegenover Mannheim ligt.

Kern van zijn denken

Kern van zijn denken is het besef dat het zijn nog niet af is en dat de mens een bewustzijn heeft van het zijn dat nog moet komen. Dit vormt ook de basis van het menselijk verlangen naar utopie, hoop en toekomst. Bloch ontwikkelde een zijnsleer van het nog-niet-zijn en plaatste tegenover het freudiaanse begrip van het onbewuste het begrip van het bewustzijn van het nog-niet.

Hoofdwerken

Grote invloed heeft zijn eerste werk, Geist der Utopie uit 1918, gehad op auteurs en filosofen. In het werk wordt met name de invloed van het literaire expressionisme duidelijk en blijkt zijn grote belangstelling voor fysica, het Duits idealisme, religie en muziek.

Zijn bekendste werk is het over zes jaar tot drie boekdelen uitgegroeide Das Prinzip Hoffnung, dat een encyclopedie van dromen en wensen bevat.

Bibliografie

• Kritische Erörterungen über Heinrich Rickert und das Problem der Erkenntnistheorie, dissertatie, 1909
• Geist der Utopie, 1918
• Thomas Münzer als Theolog der Revolution, 1921
• Spuren, 1930
• Erbschaft dieser Zeit, 1935
• Freiheit und Ordnung, 1947
• Subjekt - Objekt, 1949
• Christian Thomasius, 1949
• Avicenna und die aristotelische Linke, 1949
• Das Prinzip Hoffnung, 1954-1959 (ISBN 3-518-28154-2)
• Spuren, 1959 (ISBN 351828150X)
• Naturrecht und menschliche Würde, 1961
• Tübinger Einleitung in die Philosophie, 1963 (ISBN 3518100114)
• Atheismus im Christentum, 1968 (ISBN 3518281631)
• Politische Messungen, Pestzeit, Vormärz, 1970 (ISBN 3518281607)
• Das Materialismusproblem, seine Geschichte und Substanz, 1972 (ISBN 3518281569)
• Experimentum Mundi. Frage, Kategorien des Herausbringens, Praxis, 1975 (ISBN 351828164X)

Secundaire literatuur

• Heinz Kimmerle, Ernst Bloch zum Gedächtnis. In: Zeitschrift für philosophische Forschung, vol. 32, 1978, nr. 2, pp. 290-293
• Burghart Schmidt, Ernst Bloch. Stuttgart, J.B. Metzler, 1985
• Werner Raupp: Ernst Bloch, in: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL), deel 14, Herzberg: Bautz 1998 (ISBN 3-88309-073-5), kol. 783–810 (met gedetailleerde bibliografie).
• Rainer E. Zimmermann (Hrsg.), Ernst Bloch - das Prinzip Hoffnung. Walter de Gruyter, 2016