Echten (Friesland)

**Echten**
Ychten
Plaats in Nederland
	;
Situering
Provincie	Friesland
Gemeente	De Friese Meren
Coördinaten	52° 52′ NB, 5° 48′ OL
Algemeen
Oppervlakte	3 km²
- land	2,47 km²
- water	0,52 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	250 ; (83 inw./km²)
Woningvoorraad	120 woningen
Overig
Postcode	8537
Netnummer	0514
Woonplaatscode	2241
Belangrijke verkeersaders	A6 N924
Foto's
	Huizen langs de Middenvaart
	De Laurentiuskerk
	Dorpscentrum met standbeeld "Het kind is er nog", een eerbetoon aan dorpelingen die in de Tweede Wereldoorlog Joodse kinderen verborgen hielden voor de Duitsers
	Echten in de lente
Portaal	Nederland ; Friesland

Echten (Fries: Ychten; Stellingwerfs: Echten) is een dorp in de gemeente De Friese Meren, in de Nederlandse provincie Friesland. Het ligt noordoosten van Lemmer aan de zuidrand van het Tjeukemeer.

Echten is samen met de nabijgelegen Echtenerbrug en Delfstrahuizen verenigd in Plaatselijk Belang De Trije Doarpen. Deze drie dorpen worden dan weer samen met het dorp Oosterzee ook Tjeukemeer-Zuid genoemd.

In 2023 telde het dorp 250 inwoners. Onder het dorp valt ook de buurtschap Commissiepolle. Van oorsprong viel Echtenerbrug ook (grotendeels) tot het dorp. Bij de grens met Echternerburg staat de Sint-Laurentiuskerk.

Geschiedenis bewerken

In 1245 werd de plaats vermeld als Acthne en in 1335 als Echene. In 1511 wordt Echten geschreven als Echtna, liggende in de grietenij van Lemster fyfgea. Dat het dorp oud is, blijkt wel uit oude stukken van het jaar 1200, er woonden toen 23 gezinnen. De Sint-Laurentiuskerk dateert oorspronkelijk uit de 13e eeuw heeft een rijke historie en is genoemd naar de heilige Laurentius.

In begin 1825 is de kerk een schuilplaats en redding geweest voor veel mensen, want in dat jaar was er een grote overstroming als gevolg van dijkdoorbraken. Het water stond op veel plaatsen 1.50 meter boven maaiveld. Van de 182 woningen die destijds in Echten stonden, zijn er meer dan 150 deels zwaar beschadigd en verdwenen. Juist in die tijd waren de verveningen nog in volle gang. De op het veld staande voorraden turf spoelden weg en het vee verdronk, waardoor ook de armoede daarna groot was.

Tot 1 januari 2014 behoorde Echten tot de gemeente Lemsterland.

Geografie bewerken

In het gebied van Echten zijn in de 19e eeuw enkele vaarten gegraven voor de afvoer van turf. Een voorbeeld hiervan is de in zuidoostelijk gebied gelegen Klijnsmavaart. Verder de Middenvaart en de Gieterse Vaart, welke meer op het gebied van Oosterzee ligt. Oorspronkelijk een gebied met veel bos afgewisseld met stukjes weidegrond. Later na 1750 is dit gebied voor een groot deel vergraven voor turfwinning en heeft het gebied in de loop der jaren grote veranderingen ondergaan.

Rond 1840 is men begonnen de uitgeveende plassen droog te malen en in cultuur te brengen. Enkele percelen die herinneren aan de vorige periode zijn nog terug te vinden in het gebied, ook de drie sluisjes die voor de afvoer zijn gebruikt zijn nog terug te vinden. Waar eens de veengravers werkten kwamen nu de boeren. Land was water geworden en water werd weer land.

Het Tjeukemeer is met zijn 2116 hectare het grootste meer van Friesland. In 1856 had men plannen tot inpolderen van het meer afgerond. Zo moesten er 6 watermolens worden gebouwd, een sluis, enkele kilometers vaart worden gegraven, alsmede wegen worden aangelegd. De totale kosten werden geraamd op fl. 459.165,00 of omgerekend fl. 218,65 per ha.

Dat het plan niet is uitgevoerd, kwam omdat er onvoldoende financiële middelen binnenkwamen en de grondsoort niet al te besta was als polderbodem. Hierdoor is het Tjeukemeer behouden gebleven.

Bezienswaardigheden bewerken

Gemaal Echten

Aan het Tjeukemeer staat het gemaal Echten dat het water loost op de Friese boezem. Hier staat ook het standbeeld van Tsjûke en March. Bij dat standbeeld wordt een tekst vermeld die het ontstaan van het Tsjûkemar verklaart.

Voor de watersporter zijn er een paar eilanden in het meer gemaakt met de toepasselijke namen van Tsjûkepolle en Marchjepolle. De namen heeft men ontleend aan de legende van het Tjeukemeer.

Openbaar vervoer bewerken

Lijn (5)48: Heerenveen - Rottum - Sintjohannesga - Rotsterhaule - Rohel - Vierhuis - Delfstrahuizen - Echtenerbrug - Echten - Oosterzee - Lemmer v.v.

Geboren in Echten bewerken

Æbele Everts Kluwer, (22 november 1861), grondlegger van NV Uitgeversmaatschappij Æ.E. Kluwer. Overleed op 16 mei 1933 op zijn buitenhuis “Octavo” in Epse.
Hendrik Freerk Tillema, (5 juli 1870), apotheker en limonade fabrikant in eerste gewapende betonfabriek met lopende band in Semarang, Indonesië. Schrijver,fotograaf en filmmaker. Gemeenteraadslid Semarang. Overleed in 1952 in Bloemendaal.
Klaas Jansma (4 januari 1949), schrijver en radiopresentator

Zie ook bewerken

Bronnen, noten en/of referenties

G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen

Zie de categorie Echten (Friesland) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023-1] Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen

[1]