Donald Duck (personage)
Donald Duck is een fictieve eend die voorkomt in veel van de strips en tekenfilms gemaakt door The Walt Disney Company. Zijn volledige naam is Donald Fauntleroy Duck.[noten 1]
| Donald Duck | ||||
|---|---|---|---|---|
| Tekenfilm- en strippersonage | ||||
.jpg)
| ||||
| Bedacht door | Walt Disney | |||
| Uitgever(s) | The Walt Disney Company | |||
| Stripreeks | Veel verhalen van The Walt Disney Company die zich in of in relatie tot Duckstad afspelen | |||
| Tekenfilmreeks | Silly Symphonies, DuckTales | |||
| Introductie | 9 juni 1934, in The Wise Little Hen | |||
| Antropomorf dier | eend | |||
| Kenmerken | Pechvogel, opvliegend, onhandig, eigenwijs | |||
| Familie | Woerd Snater (vader), Hortensia Duck (moeder), Dagobert Duck (oom), Doortje Duck (tante), Driekus Duck (oom), Zwaantje Meerkoet (tante), Trijntje Duck (tante), Guus Geluk (neef), Diederik Duck (neef), Wisse Duck (neef), Dumbella Duck (zus), Kwik, Kwek en Kwak (neefjes) | |||
| Familie Duck | ||||
| ||||
Donald Duck is een antropomorfe eend met oranje-gele benen, voeten en snavel. Hij draagt meestal een matrozenpak, bestaand uit een shirt (in de stripverhalen is dit meestal zwart en op (voor)platen blauw) een rode strik en een blauwe pet.
Geschiedenis bewerken
.jpg)
De naam Donald Duck duikt voor het eerst op in The Adventures of Mickey Mouse, een boekje uit 1931. Hier wordt een zekere Donald Duck genoemd als vriend van Mickey Mouse. Deze Donald Duck speelt verder geen rol in het boekje. Wel is op een van de afbeeldingen een eend te zien, die echter weinig weg heeft van de latere Donald Duck.[1]
Donald Duck zoals hij nu algemeen bekend is debuteerde in de cartoon The Wise Little Hen uit 1934, een van de filmpjes uit de serie Silly Symphonies. Donald werd voor deze film ontworpen door Art Babbitt en Dick Huemer, twee animators die aan het filmpje werkten. Hij zag er in dit filmpje nog sterk uit als een eend, met een lange snavel en vleugels.
Na dit debuut speelde hij mee in een aantal Mickey Mouse-filmpjes en kreeg al snel zijn eigen tekenfilmserie. Ook had Donald een bijrol in de krantenstrips van Mickey Mouse. Vanaf 1936 kreeg hij een eigen krantenstrip, getekend door Al Taliaferro en geschreven door Ted Osborne. De wereld rond Donald Duck werd hierna met name verder uitgewerkt door Carl Barks, die nieuwe vaste personages als Dagobert Duck, Willie Wortel en Guus Geluk in de strips introduceerde. Ook ontwierp Barks de stad waar al deze personages wonen, Duckstad.[2]
Evolutie van personage en strip bewerken
Donalds snavel en nek waren in het begin veel langer, en zijn handen waren meer vleugelachtig dan nu. Donald lijkt daardoor tegenwoordig minder op een echte eend dan in zijn eerste jaren als tekenfilm-/stripheld. Zijn kwakende stem is in de filmpjes wel altijd gebleven.
De strips van Donald Duck zijn ook niet hetzelfde gebleven. Vroeger waren er vaak meer plaatjes en minder tekst. De grappen zaten verstopt in de tekeningen. Later kwamen er meer grappen in de tekst, in de "tekstwolkjes" bij de plaatjes. Donald en de andere figuren gingen meer praten. Woordspelingen werden belangrijker.
Beroemdheid bewerken
Donald Duck is over de hele wereld beroemd geworden. Naast de vele stripverhalen zijn er honderden films van hem gemaakt.
Donald was voor het eerst in Nederland en België te zien in 1938. Men kreeg toen slechts twee filmpjes te zien. Daarnaast was hij af en toe te zien in krantenstrips van Mickey Mouse, als bijfiguur.
In 1950 bracht uitgeverij Mulder & Zoon in Nederland de eerste boekjes op de markt met Donald Duck in de hoofdrol. In oktober 1952 volgde De Geïllustreerde Pers met het eerste nummer van het weekblad Donald Duck, dat tot op heden bestaat.[3]
Donald speelt in totaal in meer dan honderd korte filmpjes mee (dat zijn filmpjes die acht tot tien minuten duren) en, samen met andere stripfiguren als Mickey Mouse, in meer dan vijftig lange films. In ongeveer veertig landen zijn Donald Duck-strips te koop.
Sinds 1984 is zijn voetafdruk te vinden in de Walk of Fame. Op 9 augustus 2004 kreeg hij, ter ere van zijn zeventigste verjaardag, eveneens een ster in deze beroemde straat.
Karakter bewerken
Donald Duck wil vaak alles goed doen, maar bijna altijd lopen dingen verkeerd af. Vaak laat hij zich flink beetnemen door zijn neefjes Kwik, Kwek en Kwak.
Het karakter van Donald kenmerkt zich in veel verhalen door enerzijds veel temperament en anderzijds een grote onhandigheid, waarmee hij zichzelf geregeld flink in de problemen brengt. Vaak zijn het dan Kwik, Kwek en Kwak die een oplossing weten te vinden. Hij kan ook niet zingen.
Werk bewerken
Donald is een eend van 12 ambachten en 13 ongelukken. Hij houdt het zelden ergens langer dan een week uit, omdat hij zo onhandig is of omdat hij in de problemen komt door zijn opvliegende karakter. Soms moet hij naar verre oorden vluchten (bijv. Timboektoe, Verweggistan of zelfs naar de Noordpool), omdat hij zich in Duckstad de woede van iedereen op de hals heeft gehaald. Donald roept om iets opgelost te krijgen soms de hulp in van Willie Wortel, maar diens uitvindingen veroorzaken vaak juist nog veel meer problemen.
Vaak heeft hij ook een slecht betaald baantje als muntenpoetser in het geldpakhuis van zijn schatrijke oom Dagobert Duck, die Donald in dienst neemt omdat hij familie is en omdat Donald bovendien een fikse schuld bij zijn oom heeft. Munten poetsen is feitelijk ook het enige werk dat Donald echt goed kan. Oom Dagobert neemt hem dan ook vaak weer aan als hij elders ontslagen wordt. Het geldpakhuis is voor Donald ook een schuilplaats waar hij zich kan verstoppen als hij bang is om door anderen ontdekt te worden.
In Deense verhalen is Donald vaak ook medewerker bij een margarinefabriek.
Uitbeelding bewerken
Donald heeft zeer veel verschillende gezichtsuitdrukkingen: boos, heel erg boos, verbaasd, droevig, blij en slim, maar ook chagrijnig of juist tevreden. Als Donald tevreden is krullen de uiteinden van zijn snavel omhoog. Als hij verdrietig is wijzen zijn "mondhoeken" omlaag. Aan de achterkant van zijn kop heeft hij altijd een paar veertjes overeind staan. Als Donald erg nijdig is, staan bijna alle veren overeind. Vaak is dan ook aan zijn pet te zien hoe het met hem gaat: als hij kalm is, staat zijn pet recht op zijn kop. Als hij boos is, hangt zijn pet over zijn ogen. Als hij verbaasd is, vliegt het petje soms helemaal van zijn hoofd af. Hij heeft ook tanden, maar dit is alleen te zien als hij ze poetst of als hij razend is.
Achtergrond bewerken
Naar verluidt is Donald Duck een combinatie van alle mensen waaraan Walt Disney − de grondlegger van het bedrijf The Walt Disney Company − zelf een grote hekel had.[4] Waar de meeste andere Disneyfiguren zoetsappig, vriendelijk en goedaardig zijn, is Donald Duck driftig en opvliegend. In de Amerikaanse strips, met name de oudere afleveringen, valt Donald dan ook vaak op door zijn asociale gedrag. Ook de personages met wie hij in deze strip in aanraking komt vallen vaak op door onbeleefd en asociaal gedrag.
In Hoe lees ik Donald Duck wordt Donalds reactionaire karakter besproken. Donald behoort volgens de schrijvers van deze kritische studie tot de geprivilegieerde blanke middenklasse. Wanneer hij op avontuur is in het buitenland, kiest hij steeds de zijde van Midden-Amerikaanse dictators en andere potentaten.[5]
Stemacteurs bewerken
Amerikaanse stem bewerken
- Clarence Nash - 1934-1983
- Tony Anselmo - 1985-heden
- Daniel Ross - 2017-heden(enkel tv-specials)
Nederlandse stem bewerken
- Anita Heilker - 1984-2022
- Kim van Zeben - 2022-heden
Cartoons bewerken
- The Wise Little Hen
- Don Donald
- Donald's Nephews
- Mr. Duck Steps Out
- Donald Gets Drafted
- Donald's Better Self
- Der Fuehrer's Face
- Donald Duck en zijn vriendjes
- Donald Duck Snowfight
Films bewerken
Zie Filmografie van Donald Duck voor het hoofdartikel over dit onderwerp.- Saludos Amigos
- The Three Caballeros
- Mickey and the Beanstalk
- Fantasia 2000
- The Prince And The Pauper
- The Three Musketeers
Sociale en familieverhoudingen bewerken
Zie ook Familie DuckDonald Duck zou – net als zijn tweelingzus Dumbella – op 9 juni 1934 zijn geboren.[6] Verschillende stripauteurs, zoals Keno Don Rosa, dateren zijn geboorte echter eerder, namelijk rond 1920. In deel XI van De jonge jaren van Oom Dagobert komt hij al voor (als kind) in 1930.
Uit de film Donald Duck gets drafted (1942) blijkt dat zijn volledige naam Donald Fauntleroy Duck is. Zijn tweede naam staat in een kort fragment vermeld op een oproepformulier voor het leger.
Bekende familieleden bewerken
Donald woont samen met zijn drie neefjes Kwik, Kwek en Kwak, die de zoontjes zijn van Dumbella. De drie neefjes zijn een keer bij hem op bezoek gekomen en sinds die tijd nooit meer vertrokken. Vaak zijn de neefjes slimmer dan Donald zelf.
De vader van Donald is Woerd Snater Duck.[noten 2] Donalds moeder is Hortensia Duck. Zij is de jongste zus van Dagobert Duck, de rijkste eend ter wereld. Zijn opvliegendheid heeft Donald naar alle waarschijnlijkheid geërfd van zijn beide ouders.[noten 3]
Oom Dagobert maakt vaak misbruik van de situatie waarin zijn neef verkeert door hem slecht betaald werk te laten verrichten of door hem op gevaarlijke klussen te sturen, al dan niet met een toegevoegd dreigement hem te onterven. Dagobert reist samen met Donald en de drie neefjes soms de hele wereld rond op zoek naar schatten en nog meer geld.
In de cartoon How to have an accident at work (1959) blijkt Donald zelf ook een zoontje te hebben.[7]
Een ander bekend familielid van Donald is zijn neef Guus Geluk, die bijna altijd geluk heeft en mede daardoor behoorlijk arrogant is. Guus voelt zich een stuk beter dan Donald en denkt dat hij veel slimmer en leuker is. De twee zijn dan ook grote rivalen en hebben vaak ruzie, hoewel ze soms ook goed met elkaar overweg kunnen.
Relaties bewerken
Katrien Duck en Donald hebben in veel verhalen een knipperlichtrelatie. Donald doet voortdurend zijn best om Katrien in te palmen maar verpest het bijna altijd, met name voor zichzelf. Guus Geluk heeft eveneens een oogje op Katrien, een van de redenen dat de twee elkaar voortdurend dwarsliggen. Door zijn constante geluk krijgt Guus vaak dingen voor elkaar die Donald niet lukken. Doordat Donald zo vaak pech heeft moet Katrien tijdens afspraakjes vergeefs op hem wachten, waarna ze in plaats daarvan maar met Guus op stap gaat.
Donald Duck heeft daarnaast soms ook verhoudingen met andere vrouwen, die meestal in niet meer dan één verhaal voorkomen.
Donald heeft bijna altijd ruzie met zijn buurman Bolderbast. In sommige verhalen heeft hij een andere buurman, met wie hij dan net zo hard ruzie maakt.
Volledige stamboom bewerken
Er is nooit een officiële stamboom van de hele Duck-familie geweest. Allerlei tekenaars hebben door de jaren heen steeds hun eigen personages toegevoegd, waarvan sommige (zoals Dagobert Duck) zeer belangrijk zijn geworden, terwijl veel andere familieleden slechts eenmalig ooit in een verhaal zijn voorgekomen.
Het vaakst wordt uitgegaan van deze stamboom:[8]
Omgeving bewerken
Donald woont in Duckstad en daar woont ook het merendeel van zijn familie.
Donald heeft een aantal verschillende huisdieren, die echter lang niet in alle verhalen voorkomen. De Sint-Bernard Loebas is het vaakst te zien en speelt ook mee in veel oude krantenstripjes. In sommige lange verhalen uit de jaren zestig heeft Donald ook een kat, Tobber. Ook heeft hij in sommige verhalen een of meer goudvissen. De neefjes hebben soms ook nog een eigen hond, Zwabber.
Donald heeft een Duckatti. Deze auto is voornamelijk gebaseerd op de American Bantam uit 1939.
Namen in andere talen bewerken
| Taal | Naam |
|---|---|
| Arabisch | بطوط (Battouta) |
| Catalaans | Ànec Donald |
| Chinees | 唐老鸭 (Táng Lǎo Yā) |
| Deens | Anders And |
| Duits | Donald Duck |
| Fins | Aku Ankka |
| Grieks | Ντοναλντ Ντακ (Donald Duck) |
| Hongaars | Donald Kacsa |
| Indonesisch | Donal Bebek |
| Italiaans | Paolino Paperino |
| Japans | Nikano Saku |
| Kroatisch | Paško Patak |
| Latijn | Donaldus Anas |
| Noors | Donald Duck |
| Pools | Kaczor Donald |
| Russisch | Дональд Дак (Donald Dak) |
| Samisch | Vulle Vuojaš |
| Servisch | Paja Patak |
| Spaans, Portugees | Pato Donald |
| Turks | Donald Amca |
| IJslands | Andrés Önd |
| Zweeds | Kalle Anka |
In veel talen betekent de achternaam van Donald 'eend'.
Alter ego's bewerken
Superdonald bewerken
Zie Superdonald voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Een alter ego van Donald Duck is Superdonald. Dit is de superheld-versie van Donald Duck. Donald is met dit alter ego een heldhaftige eend. Superdonald komt in Nederland voor het eerst voor in 1979, in nummer 4 van de Donald Duck-pocketreeks, Fantomerik tegen de Dolle Fantomina (tweede pocketreeks). Vanaf pocket 21 uit 1994, Held zonder geld (derde pocketreeks), draagt hij in Nederlandse uitgaven de naam Superdonald.
Dubbelduck bewerken
In sommige verhalen werkt Donald Duck bij De Dienst, een (contra)spionagedienst. Hij werkt dan vaak samen met Kay K. De baas van De Dienst is een computer die op Donalds eigen brein is gebaseerd. Dubbelduck verscheen voor het eerst in Nederland in pocket 157. Samen met dubbelpocket 35, pocket 158 en pocket 159 vormt dat één verhaal.
ZGAGA 007 bewerken
Voordat Dubbelduck bedacht werd, bestond ZGAGA 007. Z.G.A.G.A. staat voor Zo Goed Als Gediplomeerd Agent. In het begin werkte hij alleen, maar later met Diederik alias AOHK 012 alias Agent Op Halve Kracht 012. Hij werkt hier als spion bij de D.D.D.D. oftewel De Dagobert Duck Dienst. In het begin had hij in deze verhalen vooral Dokter Zandor als vijand.
Trivia bewerken
- Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van Donald Duck bracht Robert Paul in 1984 samen het kinderkoor van Lidy Peters een single uit, met daarop de nummers Kun je kwaken? en Ik ben verkikkerd op 'n dikke pad.[10]
- Anita Heilker was naast de officiële Nederlandse stem van Donald Duck ook de officiële Duitse stem van Donald Duck.
Externe links bewerken
- COA Inducks-database
- Duckipedia
- Donaldduck.nl
- Donaldduckweb.nl
- FANDOM
- (en)
Donald Duck in de Internet Movie Database
Bronnen, noten en/of referenties
Noten |
