DAF YA-616

De DAF YA-616 en de YA-626 (vervolgserie) zijn zware, militaire vrachtauto's geproduceerd door DAF, voor de Nederlandse krijgsmacht in de jaren zestig van de 20e eeuw.

Algemeen bewerken

In de jaren vijftig van de 20e eeuw ontstond bij de Koninklijke Landmacht de behoefte om het rijdend materieel, dat nog voornamelijk bestond uit overgenomen voertuigen uit de geallieerde voertuigdumps, te vervangen. Doordat de tot dan gebruikte transportmiddelen een mix van Engelse en Amerikaanse voertuigen vormden, bleek het onderhoud en aanvoer van reservedelen een logistiek probleem en standaardisatie was daarom noodzakelijk.

Bij de Artillerie waren de, tot dan toe gebruikte trekkers voor het lichtere geschut reeds vervangen door de pas ingevoerde DAF YA-328 AT.

Voor het middelzware en zware geschut werd nog steeds gebruikgemaakt van de M4 16 tons High Speed volrups tractor alsmede de 6-tons White en Mack 6x6 artillerietrekkers.

De Landmacht wenste als vervanging van deze drie typen voertuigen, één 6 x 6-wielvoertuig en voor de productie en levering hiervan waren twee Nederlandse bedrijven, DAF en Van Twist geïnteresseerd. Aan beiden werd opdracht gegeven tot het ontwikkelen van een prototype.

De twee prototypen werden in september 1955 aan de Kon. Landmacht geleverd en langdurig in binnen- en buitenland beproefd. Beide trucks vertoonden in aanvang mankementen maar doordat DAF een grotere flexibiliteit bezat in het verhelpen en aanpassen hiervan bleek de DAF YA-616 de beste kandidaat en in 1958 bestelde de landmacht in eerste instantie, 140 DAF 616-trucks uitgevoerd als vrachtwagen (bestemd als artillerietrekker) en 104 stuks uitgevoerd als kipper.

De 616 stond bekend om de robuuste bouw en enorme trekkracht, maar was ook berucht om het hoge benzineverbruik, 1 liter benzine per kilometer was geen uitzondering.

De waarde van het voertuig bedroeg 140.000 gulden.^[1]

Typeaanduiding bewerken

De officiële typeaanduiding is op de volgende manier samengesteld;

Y = militair voertuig
A = algemeen,
B = bergingsvoertuig, takelwagen (takeldoos in soldatentaal),
F = (Fuel) Tankauto,
K = Kipauto,
T = Trekker (voor opleggers)
6 = laadvermogen in tonnen,
1 of 2 = de serie, 1e of 2e versie
6 = het aantal draaiende wielstellen
- N.B. Bij het benoemen van de kraanwagens YB 616 en YB 626 ontstaat vaak verwarring. Men is geneigd te denken dat de 1 staat voor enkellucht en 2 voor dubbellucht. De YB 616 is echter de eerste serie met dubbellucht en de 626 de tweede serie met enkellucht.

Uitvoeringen bewerken

Het grote succes van het ontwerp leidde ertoe dat er op dit sterke chassis een diversiteit aan uitvoeringen gebouwd werd, zoals:

YA-616 bewerken

A staat voor Algemeen. Deze werd vooral gebruikt als artillerietrekker en was daartoe voorzien van een lier met een trekkracht van 9000 kg.

YA 616 VL bewerken

Eind jaren zestig van de twintigste eeuw ontstond de vraag naar een 6-tons truck die geschikt was voor het vervoer van 20'-containers. Hiertoe werd de YA 616 VL ontwikkeld.
Dit was een standaard YA 616 met vlakke laadvloer, voorzien van z.g. twistlocks en te verwijderen zijschotten en achterklep.

YT-616 bewerken

T staat voor Trekker. Gekoppeld aan een oplegger van 10 of 25 ton was deze combinatie bedoeld voor het vervoer van lichte tanks en was daartoe voorzien van een lier met een trekkracht van 9000 kg bedoeld voor het laden van defecte voertuigen op de oplegger.
Gezien de hoge schoteldruk onderscheidt de trekker zich van de YA, YK en YF door montage van dubbele wielen op het tandemstel in de maat 7,50 × 20. De bandenmaat was 11,00 × 20 dubbellucht op de tandemas.

YF-616 bewerken

F staat voor Fuel. Gebouwd als tankauto voor in het zware terrein.

YK-616 bewerken

K staat voor kipper. Gebruikt door de Genie.

YB-616 bewerken

DAF YB-616 Bergingsvoertuig

B staat voor Berging (Bergingsvoertuig). De YB 616 is voorzien van twee lieren, één met 9000 kg trekkracht aan de voorzijde en de tweede, met 20 000 kg trekkracht aan de achterzijde. De Austin-Western-kraan heeft een hefvermogen van 10 000 kg. Verder onderscheidt de takelwagen zich, net als de YT 616 van de YA, YK en YF, door montage van dubbele wielen op het tandemstel in de maat 7,50 x 20. De bandenmaat was 11,00 x 20

YB 626 bewerken

DAF YB-626 Bergingsvoertuig

De basis is gelijk aan de YB 616, maar afwijkend hiervan is de YB 626 uitgerust met een zwaardere vooras met banden in de maat 14,00 x 20 en het tandemstel is voorzien van dezelfde assen als de YA, YK en YF. Dus weer met enkele wielen op het tandemstel in de maat 10,00 x 20. De bandenmaat was 14,00 x 20. Hiertoe diende ook de overbrengingsverhouding in de achterbrug te worden gewijzigd.
Verder werd ook de kraaninstallatie licht verbeterd. In het hydraulisch systeem van de kraan werd een koelunit opgenomen teneinde de temperatuur van de olie tijdens langdurig statisch hijswerk, zoals bijvoorbeeld het uithijsen van tankmotoren, beter te kunnen controleren.
Bovendien werd ook een andere Timken reductiebak met ingebouwde oliepomp toegepast en waren er enkele wijzigingen aan bedieningselementen in de cabine.

Productiecijfers en kentekens^[2] bewerken

Totaalproductie van de 616/626 serie bedraagt: 1.270 stuks onderverdeeld in- en geleverd aan:

Koninklijke Landmacht bewerken

1955

type: Prototype YA 616
aantal: 1 stuks
kenteken:KN-20-33

1959/60

type: YA 616
aantal: 140 stuks
kentekens: KN-55-01 tm KN-56-40

1960

type: YT 616
aantal: 100 stuks (1 stuks afgeleverd in 1959)
kentekens: KN-51-00 tm KN-51-99
type: YT 616
aantal: 35 stuks
kentekens: KN-54-50 tm KN-54-84
type: YK 616
aantal: 104 stuks (1 stuks afgeleverd in 1959)
kentekens: KN-56-41 tm KN-57-44
type: YK 616
aantal: 66 stuks
kentekens: KN-63-00 tm KN-63-65

1961/62

type: YB 616
aantal: 240 stuks (1 stuks afgeleverd in 1959)
kentekens: KN-06-60 tm KN-08-99

1963

type: YA 616
aantal: 97 stuks
kentekens: KN-80-01 tm KN-80-97
type: YA 616
aantal: 27 stuks
kentekens: KN-80-98 tm KN-81-24
type: YT 616
aantal: 23 stuks
kentekens: KN-54-27 tm KN-54-49
type: YT 616
aantal: 5 stuks
kentekens: KN-54-85 tm KN-54-89

1965

type: YF 616
aantal: 72 stuks
kentekens: KN-77-01 tm KN-77-72
type: YF 616
aantal: 24 stuks
kentekens: KN-77-73 tm KN-77-96

1967

type: YA 616
aantal: 46 stuks
kentekens: KN-81-25 tm KN-81-70
type: YT 616
aantal: 26 stuks
kentekens: KN-91-00 tm KN-91-25

1968

type: YK 616
aantal: 30 stuks
kentekens: KN-91-50 tm KN-91-79

1968/69

type: YB 626
aantal: 95 stuks
kentekens: KN-92-00 tm KN-92-94

Eind jaren zestig

type: YA 616 VL
aantal: 108
kentekens: KN-97-92 tm KN-98-99

Koninklijke Luchtmacht bewerken

1960

type: YA 616
aantal: 5 stuks
kentekens: LM-54-87 tm LM-54-91

1961/62

type: YB 616
aantal: 23 stuks
kentekens: LM-44-25 tm LM-44-70

"Later"

type: YB 616
aantal: 3 stuks
kentekens: LM-44-48 tm LM-44-50

Technische gegevens^[3] bewerken

Motor: Alle typen waren voorzien van dezelfde motor^[4]:

Merk: Continental Red Seal R.
Type: 6 cilinder, kopklep, vloeistofgekoeld
Cilinderinhoud: 9.866 cm³
Brandstof: Benzine
Vermogen: 204 pk bij 2800 toeren^min.
Max. koppel 700 nm bij 1400 toeren^min.

Versnellingsbak:

Type: Synchromesh, 5 versnellingen

Maten/gewicht^[3] bewerken

YA 616

Eigen gewicht 10.850 kg.
Totale lengte: 7270 mm.
Totale breedte: 2450 mm.
Totale hoogte: 3320 mm.
Wielbasis: 4160 mm.

YT 616

Eigen gewicht 10.150 kg.
Totale lengte: 7300 mm.
Totale breedte: 2500 mm.
Totale hoogte: 2845 mm.
Wielbasis: 4160 mm.

YB 616/626

Eigen gewicht 15.670 kg.
Totale lengte: 8850 mm.
Totale breedte: 2500 mm.
Totale hoogte: 3000 mm.
Wielbasis: 4160 mm.

Opvolging bewerken

De YX616 serie is vanaf eind jaren zeventig van de 20e eeuw vervangen door de tientonner serie Yx2300. YA616 vervangen door YAZ2300 Vrachtauto, Open laadbak, 100 kN 6x6 YK616 vervangen door YKZ2300 Vrachtauto, Kip, 120 kN 6x6 YT616 vervangen door YTV2300 Trekker, 100 kN 4x4 YF616 geen directe opvolger, vervangen door YTV2300 trekker met tankoplegger en Y4440 BraTau of BDM

Zelfs voor de YA-616 AT is een vervanger gebouwd: YHZ2300, Artillerietrekker 40 kN, 6x6 Deze zijn echter snel uitgefaseerd toen het getrokken geschut werd vervangen door de gemechaniseerde artillerie op rupsbanden.

In de jaren tachtig zijn de takelwagens YB-616/626 uitgefaseerd en opgevolgd door de modernere DAF YBZ-3300 met een dieselmotor.

Externe links bewerken

Zie de categorie DAF military vehicles van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

E.E. Van Popta & C.M. Schulten, Nederlandse Militaire Voertuigen, Unieboek BV: Bussum 1978, ISBN 90 269 4543 4
Hans Stoovelaar, DAF Militaire voertuigen 1959-1968, Uitgeverij DE Alk BV ISBN 978 90 6013 324 8

↑ Dit stond op het dashboard geschilderd, waarschijnlijk om de chauffeurs ervan te doordringen voorzichtig met het materiaal om te gaan.
↑ In het kader van De Koude Oorlog hebben DAF en de Koninklijke Landmacht altijd nogal geheimzinnig gedaan over de productieaantallen. De uitgifte van kentekens geschiedde dan ook niet altijd op chronologische wijze, de "vijand" zou hieruit bepaalde gevolgtrekkingen kunnen maken.
↑ ^a ^b Nederlandse Militaire Voertuigen 1978 Unieboek BV. Bussum ISBN 90 269 4543 4
↑ Opmerkelijk is dat het prototype uitgevoerd was met een Hercules dieselmotor maar dat in de serieproductie besloten is een benzinemotor toe te passen.

[1] Dit stond op het dashboard geschilderd, waarschijnlijk om de chauffeurs ervan te doordringen voorzichtig met het materiaal om te gaan.

[2] In het kader van De Koude Oorlog hebben DAF en de Koninklijke Landmacht altijd nogal geheimzinnig gedaan over de productieaantallen. De uitgifte van kentekens geschiedde dan ook niet altijd op chronologische wijze, de "vijand" zou hieruit bepaalde gevolgtrekkingen kunnen maken.

[NMV-3] Nederlandse Militaire Voertuigen 1978 Unieboek BV. Bussum ISBN 90 269 4543 4

[4] Opmerkelijk is dat het prototype uitgevoerd was met een Hercules dieselmotor maar dat in de serieproductie besloten is een benzinemotor toe te passen.

[1]

[2]

[3]

[4]