Canon van Friesland
De Canon van Friesland (Fries: Kanon fan de Fryske skiednis) is een lijst van 41 (11 en 30) onderwerpen met daarin de belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis van Friesland.
De canon van Friesland is een provinciaal vervolg op de Canon van Nederland in navolging van de Canon van Groningen.
De canon werd in opdracht van de Provincie Friesland door een onafhankelijke commissie ontwikkeld en stond onder eindredactie van Goffe Jensma.
Op 11 november 2008 werd de canon gepresenteerd. Jannewietske de Vries, gedeputeerde van de provincie Friesland, kreeg de canon in boekvorm aangeboden. Daarna werd de website 11en30.nu gelanceerd. Deze werd geproduceerd door Tresoar en Omrop Fryslân. Deze onderwerpen uit de Friese geschiedenis zijn een hulpmiddel voor het onderwijs in Friesland.
Lijst van thema's bewerken
Hieronder een lijst van thema's uit de Canon van Friesland en daarmee corresponderende wikipedia-pagina's. De informatie van de Canon is actueel. Dat geldt helaas niet altijd voor de pagina's op wikipedia.
| Onderwerp | Omschrijving | Tijdvak | Afbeelding | ||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | De Koe | De komst van boeren en koeien Us Mem |
ca. 3400 v. Chr. | 
| |
| 2 | De Hludana-steen | In contact met de Romeinen Schrijfplankje van Tolsum |
12 v.Chr. tot 400 | 
| |
| 3 | Hogebeintum | Friesland in de terpentijd | Ca. 600 v. Chr. tot 1000 n. Chr. | 
| |
| 4 | Schippers en kooplieden | De bloeitijd van de handel Dorestad, Noormannen Muntschat Tzummarum |
450-1200 | 
| |
| 5 | Radboud en Bonifatius | Een heidense koning en een christelijke martelaar | 689-754 | 
| |
| 6 | Friesland als kloosterland | De glorie van de kloosters | 1100-1580 | 
| |
| 7 | De Friese Vrijheid | Liever dood dan slaaf! Slag bij Warns, Schieringers en Vetkopers |
1250-1498 | 
| |
| 8 | Het Oudfriese recht | Van Lex Frisionum tot Oude Druk | 800-1504 | 
| |
| 9 | Edzard I van Oost-Friesland (Edzard Cirksena) |
Bouwer van een Friese staat | 1462-1528 | 
| |
| 10 | Grote Pier | Vrijheidsheld of barbaar? | 1480-1520 | 
| |
| 11 | De Aytta's | Friezen in vorstendienst | 1499-1577 | 
| |
| 12 | Menno Simons | De doperse Reformatie in Friesland | 1496-1561 | 
| |
| 13 | Water | Zoet en zout, vriend en vijand. Admiraliteit van Friesland, skûtsjesilen |
600 v. Chr. - nu | 
| |
| 14 | De calculerende boer | Het rekenboek van Rienck Hemmema | 1569-1573 | 
| |
| 15 | De Universiteit van Franeker | Transformatorhuisje van geleerdheid | 1585-1843 | 
| |
| 16 | Gysbert Japicx | Sljocht en rjocht (gewoon en rechtdoorzee) | 1603-1666 | 
|
|
| 17 | Anna Maria van Schurman | Geleerd en gelovig | 1607-1678 | 
| |
| 18 | Sicco van Goslinga | Edelman, regent, diplomaat | 1661-1731 | 
| |
| 19 | Maria Louise van Hessen-Kassel | De Nassaus in Friesland | 1688-1765 | 
| |
| 20 | Eise Eisinga | Wonen in een planetarium | 1744-1828 | 
| |
| 21 | Van republiek tot eenheidsstaat | Gewezen vrije Friezen Vierde Engels-Nederlandse Oorlog, Patriotten Kollumer Oproer, Franse tijd in Nederland |
1780-1813 | 
| |
| 22 | Joost Hiddes Halbertsma | 'Mister Fryslân' | 1789-1869 | _Hiddes_Halbertsma.jpg)
| |
| 23 | Het Oera Linda-boek | Het gemystificeerde Friesland | 1867 | 
| |
| 24 | Domela en Piter Jelles | Armoede en charisma | 1880-1900 | 
| |
| 25 | Naar het ‘lân fan dream en winsken’ | Emigratie naar de Verenigde Staten. Landbouwcrisis van 1880 |
1845-1914 | 
| |
| 26 | Margaretha Geertruida Zelle | Mata Hari | 1876-1917 | 
| |
| 27 | Het gouden oorijzer | Materiële cultuur en Friese identiteit | 1840-1900 | 
| |
| 28 | Boter | De Friese AEX-index. Zuivelfabriek Freia |
0-nu | 
| |
| 29 | Douwe Kalma | Friesland en de wereld | 1896-1953 | ||
| 30 | De Afsluitdijk | Friesland verbonden met Holland | 1932 | 
| |
| 31 | Titus Brandsma | Een Roomse Fries | 1881-1942 | 
| |
| 32 | De melkstaking | Staken was nog nooit zo gevaarlijk | 1943 | 
| |
| 33 | Abe Lenstra | Een Friese sportheld | 1920-1985 | 
| |
| 34 | Kneppelfreed | Taalstrijd met wapenstok en waterkanon. Gedenksteen Kneppelfreed |
1951 | 
| |
| 35 | De Elfstedentocht | Carnaval op het ijs | 1909-1997 | 
| |
| 36 | Hendrik Algra | De emancipatie van de kleine luyden | 1920-1950 | .jpg)
| |
| 37 | Toerisme op het Wad | Uitwaaien op een eiland Vlieland, Terschelling, Ameland, Schiermonnikoog |
1800- | 
| |
| 38 | De ruilverkaveling | De invloed van een Fries voorbeelddorp Rottevalle |
Tweede helft 20e eeuw | 
| |
| 39 | Industrialisatie | Zwaartepunt verschoven naar de Wouden. Philips in Drachten |
1949 | ||
| 40 | Gerrit Benner | Een Leeuwarder schilder en zijn Friese landschap | 1897-1981 | ||
| 41 | Het Fries | Het verhaal van een taal | Ca. 600 - nu |
De canon van Friesland en de canon van Nederland hebben één onderwerp gemeen: Eise Eisinga.
Externe links bewerken
Literatuur bewerken
- Rinze Boersma, Kerst J. Huisman, Gieneke Arnolli & Klaske Hiemstra, De canon van de geschiedenis van Friesland in 11 en 30 vensters, Leeuwarden: Afûk 2008 (ook als: De kanon fan de skiednis fan Fryslân yn 11 en 30 finsters, Leeuwarden: Afûk 2008)
- Kerst Huisman, 'Friesland heeft zijn eigen verhaal. Pleidooi voor een niet-Randstedelijke geschiedeniscanon', discussiestuk Feriening Frysk Underwiis, 2007