Alphen aan den Rijn (gemeente)
Alphen aan den Rijn (ⓘ) is een gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland, gelegen aan de Oude Rijn en de Gouwe in het veenweidegebied Groene Hart tussen Amsterdam, Utrecht, Rotterdam, Den Haag en Leiden. De gemeente telt 114.968 inwoners en heeft een totale oppervlakte van 132,50 km², waarvan 126,23 km² land en 6,27 km² water (1 januari 2024, Bron: CBS[1]). Per 1 januari 2014, na de toevoeging van Boskoop en Rijnwoude, telt de gemeente meer dan 100.000 inwoners, waarmee ze tot de dertig grootste gemeenten van Nederland behoort.[2][3] De gemeente bestaat uit de kernen Aarlanderveen, Alphen aan den Rijn, Benthuizen, Boskoop, Hazerswoude-Dorp, Hazerswoude-Rijndijk, Koudekerk aan den Rijn en Zwammerdam en de buurtschap Groenendijk.
Gemeente in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
.png)
| |||
| Situering | |||
| Provincie |  Zuid-Holland
| ||
| Coördinaten | 52° 8′ NB, 4° 39′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 132,50 km² | ||
| - land | 126,23 km² | ||
| - water | 6,27 km² | ||
| Inwoners (1 januari 2024) |
114.968? (911 inw./km²) | ||
| Bestuurscentrum | Alphen aan den Rijn | ||
| Belangrijke verkeersaders | N11 N207 | ||
| Station(s) | Alphen aan den Rijn Boskoop Boskoop Snijdelwijk | ||
| Politiek | |||
| Burgemeester (lijst) | Liesbeth Spies (CDA) | ||
| Bestuur | Nieuw Elan VVD D66 CDA | ||
| Zetels |
39 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen (2012) | € 28.300 per huishouden | ||
| Gem. WOZ-waarde (2014) | € 245.000 | ||
| WW-uitkeringen (2014) | 36 per 1000 inw. | ||
| Overig | |||
| Postcode(s) | 2400 - 2409 2445 (Aarlanderveen) 2471 (Zwammerdam) | ||
| Netnummer(s) | 0172, 079 | ||
| CBS-code | 0484 | ||
| CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||
| Website | www.alphenaandenrijn.nl | ||
 Bevolkingspiramide (2023) | |||
| Topografische kaart | |||
| |||
| Topografische gemeentekaart van Alphen aan den Rijn. Klik op de kaart voor een vergroting | |||
| Foto's | |||
| |||
| Alphen gezien naar het zuiden | |||
| |||
Binnen de gemeente bevinden zich de resten van twee Romeinse versterkingen, Albaniana en Nigrum Pullum en van de Limesweg.[4][5] De gemeente is voorts bekend vanwege voormalige uitgeverij Samsom, Vogelpark Avifauna, openluchtmuseum Archeon, het kenniscentrum van de fruitbomenteelt in Nederland, Boskoop en de opgraving van zes Romeinse schepen bij Zwammerdam.
Geschiedenis bewerken
De gemeente met de naam Alphen aan den Rijn ontstond op 1 januari 1918 toen de gemeente Alphen werd samengevoegd met Aarlanderveen en Oudshoorn.[6]
In 1964 werd het dorp Zwammerdam en een gedeelte van haar grondgebied aan de gemeente Alphen aan den Rijn toegevoegd; een ander deel werd toegevoegd aan de gemeente Bodegraven. Op 1 januari 2014 zijn de gemeenten Alphen aan den Rijn, Boskoop en Rijnwoude gefuseerd tot een nieuwe gemeente onder de naam Alphen aan den Rijn.[7][8]
Geografie bewerken
Aantal inwoners bewerken
| Woonplaats (BAG) | Inwoners 2023[9] |
|---|---|
| Aarlanderveen | 1.205 |
| Alphen aan den Rijn | 74.790 |
| Benthuizen | 3.590 |
| Boskoop | 16.670 |
| Hazerswoude-Dorp | 6.325 |
| Hazerswoude-Rijndijk | 5.600 |
| Koudekerk aan den Rijn | 4.130 |
| Zwammerdam | 1.860 |
Aangrenzende gemeenten bewerken
| Aangrenzende gemeenten | ||||
|---|---|---|---|---|
| Leiderdorp | Kaag en Braassem | |||
|
||||
| Zoeterwoude | Nieuwkoop | |||
| Zoetermeer / Lansingerland | Waddinxveen | Bodegraven-Reeuwijk | ||
Alphen aan den Rijn werkt op bestuurlijk gebied nauw samen met de gemeenten Nieuwkoop en Kaag en Braassem, in het Rijnstreekberaad waarin overlegd wordt over gemeenschappelijke en grensoverschrijdende zaken conform de Wet gemeenschappelijke regelingen. Hierbij kan het gaan om zowel beleidsafstemming en belangenbehartiging als de aanpak van concrete, uitvoerende projecten. De betrokken gemeenten maken sinds 1 april 2010 deel uit van de regio Holland Rijnland.
Gemeentelijke herindeling bewerken
In 2012 werd het plan gelanceerd om de fusiegemeente die per 1 januari 2014 zou ontstaan Rijn en Gouweland te noemen.[10] Deze naam ondervond veel kritiek, met name uit de toenmalige gemeente Alphen aan den Rijn.[11] Daardoor ontstond de situatie dat er onderling geen overeenstemming over de fusienaam ontstond. De gemeenten Boskoop en Rijnwoude vroegen de minister van Binnenlandse Zaken, de Alphense Liesbeth Spies, die later benoemd werd tot burgemeester van Alphen aan den Rijn, om alsnog een neutrale gemeentenaam aan te wijzen. Daar kwam het echter niet van, waardoor de minister bepaalde dat Alphen aan den Rijn de naam van de fusiegemeente werd, omdat dit de grootste plaats in de gemeente is.
Politiek en bestuur bewerken
College en gemeenteraad bewerken
Burgemeester van Alphen aan den Rijn is sinds 15 december 2014 de in Alphen geboren Liesbeth Spies (CDA).[12]
Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 is een coalitie gevormd met vier partijen: Nieuw Elan, VVD, D66 en CDA. Wethouders in deze periode zijn: Gert Jan Schotanus en Gerard van As voor Nieuw Elan, Anouk Noordermeer voor de VVD, Gert van den Ham voor D66 en CDA-er Relus Breeuwsma.
Alphen kent ook een kinderraad en een kindercollege. De kinderburgemeester wordt steeds voor één jaar gekozen en ondersteunt de burgemeester. De kinderraad vergadert vier keer per jaar over zaken die zij van belang vinden.
Samenstelling gemeenteraad bewerken
Behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1982:
| Gemeenteraadszetels | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | 1982 | 1986 | 1990 | 1994 | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | 20133 | 2018 | 2022 |
| Nieuw Elan | - | - | - | - | - | - | - | 3 | 6 | 10 | 8 |
| GroenLinks | - | 11 | 2 | 2 | 3 | 3 | 2 | 3 | 3 | 5 | 6 |
| CDA | 11 | 10 | 11 | 7 | 6 | 7 | 6 | 5 | 7 | 6 | 5 |
| VVD | 9 | 9 | 8 | 9 | 9 | 8 | 8 | 7 | 5 | 6 | 5 |
| D66 | 2 | 1 | 4 | 5 | 3 | 2 | 1 | 3 | 4 | 3 | 4 |
| PvdA | 5 | 8 | 5 | 3 | 4 | 4 | 7 | 5 | 4 | 2 | 2 |
| ChristenUnie2 | - | - | 1 | 2 | 2 | 2 | 3 | 3 | 3 | 2 | 2 |
| SP | - | 1 | 2 | 4 | 4 | 3 | 4 | 2 | 3 | 2 | 2 |
| RijnGouweLokaal | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | 1 | 2 |
| SGP | - | - | - | - | - | - | - | - | 2 | 1 | 1 |
| Beter Alphen | - | - | - | - | - | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 |
| FvD | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 |
| Alphen één (A1) | - | - | - | - | - | 2 | 2 | 2 | - | - | - |
| Trots op Nederland | - | - | - | - | - | - | - | 1 | - | - | - |
| Leefbaar Alphen/Alphense Stadspartij | - | - | - | - | 2 | 2 | 1 | - | - | - | - |
| Initiatiefgroep Democratisch Alphen | - | - | - | 1 | - | - | - | - | - | - | - |
| RPF-SGP-GPV | 2 | 1 | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| PPR | 1 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| CPN-PSP | 1 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Totaal | 31 | 31 | 33 | 33 | 33 | 35 | 35 | 35 | 39 | 39 | 39 |
| Opkomst | 40,89% | ||||||||||
Noten:
1 GroenLinks deed in 1986 mee onder de naam Progressief Alphen
2 De ChristenUnie werd tot en met 1998 vertegenwoordigd door de RPF en het GPV
3 In 2013 vonden vervroegde verkiezingen plaats wegens de fusie met de gemeenten Rijnwoude en Boskoop.
Partnersteden bewerken
Monumenten bewerken
Zie ook bewerken
Voetnoten bewerken
- ↑ CSB StatLine - Opendata databank van het CBS
- ↑ Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Bevolkinsgontwikkeling; regio per maand; Alphen aan den Rijn, 30 april 2018. Gearchiveerd op 25 december 2021. Geraadpleegd op 14 mei 2018.
- ↑ Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), 23 april 2014, Bevolkingsgroei concentreert zich in de 30 grootste gemeenten. Gearchiveerd op 15 juni 2018. Geraadpleegd op 14 mei 2018.
- ↑ Haalebos, J.K; Franzen, P.F.J.; e.a. (2000), Alphen aan den Rijn-Albaniana 1998-1999 - Opgravingen in de Julianastraat, de Castellumstraat, op Het Eiland en onder het St. Jorisplein. Nijmegen, Katholieke Universiteit Nijmegen afd. Provinciaal-Romeinse Archeologie, "2.1; 2.2.1". Gearchiveerd op 16 juni 2018. Geraadpleegd op 15 juni 2018.
- ↑ "Bij Zwammerdam vermoedelijk Romeinse weg blootgelegd - Breedte van de weg 12½ meter" in Leidse Courant d.d. 8 april 1965, p. 12. Gearchiveerd op 16 juni 2018.
- ↑ Geschiedenis van Alphen aan den Rijn - Geschiedenis van Zuid-Holland. www.geschiedenisvanzuidholland.nl. Gearchiveerd op 18 april 2017. Geraadpleegd op 17 april 2017.
- ↑ Alphen a/d Rijn
- ↑ Gemeente Alphen aan den Rijn - Het nieuwe woordmerk beweegt
- ↑ Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen
- ↑ We gaan Rijn en Gouweland heten, op alphen.dichtbij.nl. Gearchiveerd op 25 september 2015.
- ↑ Naam 'Rijn en Gouweland' ondervindt tegenstand, op alphen.dichtbij.nl. Gearchiveerd op 25 september 2015.
- ↑ Het is officieel: Liesbeth Spies geïnstalleerd als nieuwe burgemeester Alphen aan den Rijn, Omroep West, 15 december 2014. Gearchiveerd op 25 november 2020.
Externe link bewerken
