Soraya Tarzi

Soraya Tarzi
	Officieel portret van Soraya Tarzi, circa 1928
Koningin-gemalin van Afghanistan
Regeerperiode	9 juni 1926 – 14 januari 1929
Opvolger	Mah Parwar Begum
Huis	Mohammadzai
Vader	Mahmud Tarzi
Moeder	Asma Rasmiya Khanum
Geboren	24 november 1899; Damascus, Ottomaanse Rijk
Gestorven	20 april 1968; Rome, Italië
Partner	Amanullah Khan
Religie	Islam

Soraya Tarzi (Pasjtoe/Dari: ثريا طرزي) (Damascus, 24 november 1899 – Rome, 20 april 1968) was door haar huwelijk met Amanoellah Khan koningin-gemalin van Afghanistan. Als de eerste koningin-gemalin van Afghanistan en echtgenote van koning Amanullah Khan, werd ze in de jaren twintig een van de machtigste figuren in het Midden-Oosten en stond ze over de hele wereld bekend om haar progressieve opvattingen.

Biografie bewerken

Vroege jaren bewerken

Soraya Tarzi werd geboren in Damascus, waar haar familie als bannelingen leefde, als de dochter van de Afghaanse Sardar Mahmud Tarzi. Ze behoorde tot de Mohammadzai Pashtun-stam, een onderstam van de Barakzai-dynastie. Onder de hoede van haar vader maakte zij kennis met de westerse ideeën over onderwijs, bestuur en cultuur.^[1] Toen Habiboellah Khan in 1901 de troon besteeg nodigde hij de verbannen Afghaanse leiders uit om terug te keren naar hun vaderland. Zo keerde ook de familie Tarzi terug naar Afghanistan. Aan het Afghaanse koninklijke hof leerde Soraya Tarzi de zoon van Habiboellah, Amanoellah Khan, kennen. In de zomer van 1913 trouwde het tweetal. Als dochter van een liberale Afghaanse intellectueel bepleitte ze het breken met tradities. Als de eerste koningin-gemalin van Afghanistan en echtgenote van koning Amanullah Khan, werd ze in de jaren twintig een van de machtigste figuren in het Midden-Oosten en stond ze over de hele wereld bekend om haar vooruitstrevende ideeën. Tarzi en Khan werkten nauw samen; in 1926 verklaarde hij: "Ik ben uw koning, maar de minister van Onderwijs is mijn vrouw, uw koningin."

Ondanks tegenstand voerde het paar campagne tegen polygamie en de sluier, en praktiseerden ze wat ze predikten; Tarzi stond bekend om het afscheuren van haar sluier in het openbaar en in plaats daarvan het dragen van breedgerande hoeden met een bevestigde sluier. Ze was een fervent voorstander van vrouwenrechten en onderwijs, opende de eerste school voor meisjes van het land en samen met haar moeder richtte ze in 1927 het eerste vrouwenblad van het land op, Ershad-I-Niswan of 'Guidance for Women'.

Zeggen dat onafhankelijkheid "van ons allemaal is", riep Tarzi krachtig op tot vrouwen om "hun deel te nemen" aan natievorming. Een tweede hervormingsgolf in Afghanistan in de jaren zeventig zou de ideeën van Tarzi van 50 jaar daarvoor weerspiegelen, met een stijging van het onderwijs en de vertegenwoordiging van vrouwen in het politieke leven, en de verhoging van de huwelijksleeftijd.

Koningin-gemalin bewerken

Habiboellah Khan werd in 1919 vermoord waarop zijn zoon Amanoellah de troon besteeg. De nieuwe koning ontpopte zich als een hervormer op economisch en militair gebied, terwijl zijn vrouw zich bezig hield met hervormingen op sociaal gebied. Het koninklijk echtpaar werkte dan ook veel samen. In 1926 zei koning Amanoellah over haar: "Ik ben uw koning, maar de minister van onderwijs is mijn vrouw, uw koningin." Tarzi was ook verantwoordelijk voor het openen van de allereerste vrouwenschool in Afghanistan. Ook richtte ze samen met haar moeder het eerste vrouwenmagazine, Ershad-I-Niswan, van het land op.^[2] Soraya Tarzi zou de enige vrouw blijven van Amanoellah en hij zou daarmee de Afghaanse heerser worden met een monogaam huwelijk. Het tweetal sprak zich ook herhaaldelijk uit tegen polygamie en probeerde het gebruik uit te bannen. In het openbaar verscheen Soraya Tarzi zonder sluier en ze moedigde ook andere vrouwen aan om haar voorbeeld te volgen.^[1]

In 1927 maakte Soraya Tarzi samen met haar man een reis naar Europa. Ze verkreeg aan de Universiteit van Oxford een eredoctoraat en ze hadden een audiëntie bij de paus. Ook spraken ze met vele aan Europese leiders, maar tijdens hun reis brak er een opstand in Afghanistan uit tegen de hervormingsbeweging van Soraya Tarzi en Amanoellah Khan. Hun hervormingen hadden veel weerstand opgeroepen bij de conservatieve bewoners van de rurale gebieden van Afghanistan. Het koninklijk echtpaar keerde in 1929 terug naar Afghanistan en toen in dat jaar de stad Jalalabad in de handen van de opstandelingen viel deserteerde het leger. Hierdoor was Amanoellah gedwongen om te abdiceren.

Banneling bewerken

Het echtpaar leefde aanvankelijk in India, maar uiteindelijk verhuisden ze naar Rome waar Soraya Tarzi in 1968 overleed. Na haar dood kreeg ze een staatsbegrafenis in Afghanistan en werd haar lichaam ten ruste gelegd in het koninklijk mausoleum in Jalalabad (Nangarhar), Afghanistan.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b Lansford, Tom, Afghanistan at war : from the 18th-century Durrani dynasty to the 21st century. ABC-CLIO, Santa Barbara, California. ISBN 978-1-59884-759-8.
↑ (en) Queen Soraya Tarzi: 100 Women of the Year. Time. Geraadpleegd op 8 maart 2020.

[:0-1] Lansford, Tom, Afghanistan at war : from the 18th-century Durrani dynasty to the 21st century. ABC-CLIO, Santa Barbara, California. ISBN 978-1-59884-759-8.

[2] (en) Queen Soraya Tarzi: 100 Women of the Year. Time. Geraadpleegd op 8 maart 2020.

[1]

[2]