Sint-Niklaaskerk (Hemiksem)

Sint-Niklaaskerk
	Vooraanzicht van de Sint-Niklaaskerk te Hemiksem
Land	België
Regio	Vlaanderen
Plaats	Hemiksem
Denominatie	Rooms-katholiek
Gewijd aan	Nicolaas van Myra
Coördinaten	51° 9′ NB, 4° 21′ OL
Gebouwd in	1772
Uitbreiding(en)	1834
Architectuur
Architect(en)	Jacobus Avonts en Hendrik Conincx
Kerkprovincie
Bisdom	Antwerpen
Parochie	Sint-Niklaasparochie (Hemiksem)
Portaal	Christendom

De Sint-Niklaaskerk van Hemiksem is een rooms-katholieke kerk uit 1772. De sobere buitenkant van de kerk staat in schril contrast met de luisterrijke binnenkant.

Geschiedenis bewerken

Bouw bewerken

De Sint-Niklaaskerk stond oorspronkelijk aan het Kerkeneinde, weg van het centrum, en verkeerde in de 18de eeuw in vervallen toestand. Pastoor Franciscus Mortelmans had de opdracht gekregen een nieuwe kerk te laten bouwen ter vervanging van de oude en dichter in het centrum. In 1770 werd juffrouw Maria Isabella Josepha van Horne uit Antwerpen gevonden als geldschieter^[1]. Enkele plannen worden aanvankelijk afgekeurd. "Jacobus Avonts, metser uit "De Drie Lindekens" maakt "in 't rouw" een schets, Hendrik Conincx, timmerman, tekent het plan "in 't net" en volgens dit plan zal de kerk gebouwd worden."^[1]

Op 8 september 1772 werd de kerk ingezegend. Het jaar daarna overleed juffrouw Van Horne. Zij werd begraven aan het hoogaltaar in de nieuwe kerk. De plechtige inwijding vond plaats op 18 september 1774 door Mgr. van Eersel, bisschop van Gent^[1].

Bevolkingsgroei bewerken

In 1834 wordt de kerk vergroot om de bevolkingsgroei in Hemiksem op te vangen. Hierna volgde een periode van verfraaiingen met onder andere een nieuw hoogaltaar (1845) en een geschilderde kruisweg (1860-1863) door schilder Edward Dujardin^[2].

In 1910 waren er plannen om de kerk volledig af te breken. Er zijn drie ontwerpen gemaakt voor een nieuwe kerk. De plannen zijn niet doorgegaan, wellicht door de uitbreken van WO I^[3].

De toename van de Hemiksemse bevolking werd uiteindelijk opgevangen door de bouw van de Onze-Lieve-Vrouw Onbevlektkerk in 1940.

De luidklok van de kerk ^[4] bewerken

In 1818 financierde de familie De Pret een nieuwe luidklok voor de kerk, die werd gegoten door de Leuvense klokkengieter van den Gheyn. In 1943 werd de klok door de Duitse bezetter opgeëist voor de oorlogsindustrie en verscheept naar Hamburg. De luidklok van Hemiksem kreeg het nummer B III-290. Na de bevrijding werden een 800-tal klokken in Hamburg teruggevonden, waaronder de Hemiksemse. Pastoor Bruyndonckx schonk de klok aan de nieuw opgerichte kerk van O.L.V. Onbevlekt te Hemiksem. Voor de Sint-Niklaaskerk werd een zwaardere klok besteld. In 2011 besloot bisschop Bonny te O.L.V. Onbevlektkerk te ontwijden. De klok werd aangekocht door de plaatselijke heemkring en wordt tentoongesteld in het heemkundig museum in de Sint-Bernardusabdij.

De luidklok weegt 160 kg en is versierd met een afbeelding van Sint-Nicolaas van Myra, de naam van de maker en de namen van de peter en meter van de klok:

Philippe de Pret de ter Veken, burgemeester van Hemiksem
Catharina Theresia J.J. Van Colen, de vrouw van Paul-François Moretus

Bezienswaardigheden bewerken

Geschilderde kruisweg in XIV staties op grote panelen door Edward Dujardin
Schilderij "De Koningin der Maagden" door Cornelis Schut
Schilderij "De dankbare Melaatse" door Otto Venius
Verschillende grote heiligenbeelden aan de pilaren
Preekstoel, waarvan de kuip afkomstig is uit de oude kerk^[2]
Praalgraf van Antoon, bastaard van Brabant, overleden in 1498 en zoon van hertog Filips van Brabant^[5].
Het orgel in rococo-stijl is een beschermd monument^[6] en werd gebouwd door Egidius Franciscus Van Peteghem

Galerij bewerken

Sint-Niklaaskerk
Hoogaltaar
Zijaltaar
Preekstoel
Orgel
De Koningin der Maagden door Cornelius Schut
Graftombe van Antoon, bastaard van Brabant
Polychroom houten Sint-Niklaasbeeld uit de 18de eeuw, gebruikt bij processies

Externe koppeling bewerken

Evenementenpagina 250 jaar Sint-Niklaaskerk

Zie de categorie Sint-Niklaaskerk (Hemiksem) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

Inventaris Onroerend Erfgoed

↑ ^a ^b ^c De Schepper, Louis (1974), Heymissen. L. De Schepper, Antwerpen, p. 153 -157.
↑ ^a ^b De Schepper, Louis (1974), Heymissen. L. De Schepper, Antwerpen, p. 221 - 224.
↑ Van Goethem, Eugeen (2018). Belette WO I de uitbreiding of bouw van een nieuwe kerk voor de St-Niklaasparochie van Hemiksem?. Heymissen 28 (1): 13 - 21
↑ van der Jeught, François (2018). Een luidklok uit 1818 van Andreas Lodewijk van den Gheyn (1758-1833). Heymissen 28 (2): 3-11
↑ De Schepper, Louis (1974), Heymissen. L. De Schepper, Antwerpen, p. 59-60.
↑ Parochiekerk Sint-Niklaas: orgel. Inventaris Onroerend Erfgoed Vlaanderen. Geraadpleegd op 6 juni 2021.

[De_Schepper-1] De Schepper, Louis (1974), Heymissen. L. De Schepper, Antwerpen, p. 153 -157.

[De_Schepper2-2] De Schepper, Louis (1974), Heymissen. L. De Schepper, Antwerpen, p. 221 - 224.

[Van_Goethem-3] Van Goethem, Eugeen (2018). Belette WO I de uitbreiding of bouw van een nieuwe kerk voor de St-Niklaasparochie van Hemiksem?. Heymissen 28 (1): 13 - 21

[van_der_Jeught-4] van der Jeught, François (2018). Een luidklok uit 1818 van Andreas Lodewijk van den Gheyn (1758-1833). Heymissen 28 (2): 3-11

[De_Schepper3-5] De Schepper, Louis (1974), Heymissen. L. De Schepper, Antwerpen, p. 59-60.

[onr-6] Parochiekerk Sint-Niklaas: orgel. Inventaris Onroerend Erfgoed Vlaanderen. Geraadpleegd op 6 juni 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]