Sint-Katelijne-Waver

Sint-Katelijne-Waver is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen en behoort tot het kieskanton Duffel en het gerechtelijk kanton Mechelen. De gemeente bestaat uit vier deelgemeenten: Elzestraat, Katelijne, Onze-Lieve-Vrouw-Waver en Pasbrug-Nieuwendijk en daarbuiten zijn er nog Bonheiden, Duffel en Putte. Het gebied grenst aan de zuidzijde aan Mechelen.

Sint-Katelijne-Waver

Gemeente in België
(Details) (Details)
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Antwerpen
Arrondissement	Mechelen
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	36,15 km² (2019) 66,33% 17,8% 15,87%
Coördinaten	51° 4' NB, 4° 32' OL
Bevolking (bron: AD Statistiek)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	21.197 (01/01/2021) 49,2% 50,8% 586,28 inw./km²
Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder	(01/01/2021) 19,81% 58,71% 21,48%
Buitenlanders	5,44% (01/01/2021)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Kristof Sels (N-VA)
Bestuur	N-VA, CD&V
Zetels N-VA CD&V Samen Anders Groen Vlaams Belang	27 10 6 8 1 2
Economie
Gemiddeld inkomen	21.727 euro/inw. (2018)
Werkloosheidsgraad	4,29% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode 2860 2861	Deelgemeente Sint-Katelijne-Waver Onze-Lieve-Vrouw-Waver
Zonenummer	015 - 03
NIS-code	12035
Politiezone	BODUKAP
Hulpverleningszone	Rivierenland
Website	www.sint-katelijne-waver.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Mechelen in de provincie Antwerpen
Portaal    België

Parochiekerk Sint-Augustinus

Pastorie in de Clemenceaustraat

Abdij van Rozendaal (domein Roosendael), Koetshuis

Abdij van Rozendaal (domein Roosendael), Poorthuis

Kasteel Rozenhouthof, bijgebouwen aan de Kuikenstraat

Sint-Michielskasteel

Midzeelhoeve I

Eclectische woning in de Albertstraat

Station Sint-Katelijne-Waver

Begin 2020 werd de 21.000ste inwoner gevierd.

Toponymie

Sint-Katelijne is vermoedelijk Catharina van Alexandrië, een populaire heilige in de middeleeuwen. Waver verwijst naar het Mechelse Waverwoud dat hier gedurende de middeleeuwen gelegen was. De eerste vermelding van dit woud gebeurde in het jaar 1008. In het dialect zegt men kortweg Katlijne of Sint-Katlijne.

Geschiedenis

Prehistorie

In november 2014 werd er per toeval een silexsteen teruggevonden in de educatieve tuin van basisschool Dijkstein. Na onderzoek bleek de silex ongeveer 35.000 à 45.000 jaar oud te zijn. Deze steen was vervaardigd door Neanderthalers, vondsten van Neanderthalers zijn zeer zeldzaam in Vlaanderen, het was trouwens ook de eerst Neanderthaler vondst ooit in de hele wijde streek van Sint-Katelijne-Waver.

Middeleeuwen

Zowel het dorpscentrum van Sint-Katelijne-Waver als dat van Onze-Lieve-Vrouw-Waver ontstonden op de gronden van het machtige Waverwoud omstreeks de 13de eeuw toen de ontginning van het woud haar hoogtepunt bereikte.

16e - 19e eeuw

In 1570 telde de gemeente 400 inwoners. In 1686 waren er in het dorp drie brouwerijen, 26 herbergen en zes winkels. Tussen 1762 en 1769 waren er ongeveer 1430 inwoners. In 1786 steeg het aantal verder tot 1532 mensen en in 1831, geen 50 jaar later, was het aantal mensen bijna verdubbeld tot 2954. Nog zo'n 15 jaar later, in 1846, waren er 3213 inwoners, weer een sterke stijging.

In 1846 was er de volgende industrie: 2 windmolens, 2 (plantaardige) oliebedrijven, 3 brouwerijen, een distilleerderij, een kaarsbedrijf en een aantal wevers. Er waren toen 585 huizen, waarvan 9 onbewoond.

20e - 21e eeuw

In 1939-40 bouwde men in de gemeente negen bunkers als onderdeel van de KW-stelling. In 1977 fusioneerden beide gemeenten die de verwijzing naar het Waverwoud in hun naam behielden. Na bijna acht eeuwen werden beide gemeenten opnieuw herenigd. De derde gemeente in het Waverwoud was Sint-Nicolaas-Waver. Deze gemeente leefde voort onder de naam Putte.

Geografie

Hydrografie

De hydrografie van Sint-Katelijne-Waver wordt gekenmerkt door de Beneden-Nete, die de grens van de gemeente vormt in het uiterste noorden, en daarnaast nog 5 (noemenswaardige) waterlopen. Dit zijn de Kammaarbeek, de Goorbosbeek, de Perwijsveldloop, de Melenhoekbeek (die gedeeltelijk de grens vormt met Putte) en de Vrouwvliet (op de grens met Mechelen).

Kernen

Naast de twee deelgemeenten bestaat Sint-Katelijne-Waver nog uit twee kernen: Elzestraat (in het verleden noemde men deze plaats Sint-Augustinus-Waver) en Pasbrug-Nieuwendijk. Op de grens van de vroegere deelgemeenten bevindt zich bovendien het gehucht Hagelstein (of Katerveire).

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
Duffel				Lier
				Putte
Mechelen		Bonheiden

Partnersteden

• Iernut (Roemenië) (2001)

Demografie

Aantal huizen

Jaar	1480	1496	1526	1826
Huizen	180	191	245	468

Evolutie van het inwoneraantal

19e eeuw

Jaar	1806	1816	1830	1846	1856	1866	1876	1880	1890
Inwoneraantal	2388	2612	2911	3213	3214	3257	3765	3937	4493
Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12

20e eeuw tot aan herinrichting gemeenten

Jaar	1900	1910	1920	1930	1947	1961	1970	1976
Inwoneraantal	4923	6529	6738	8543	10.326	11.719	13.377	14.086
Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12 tot en met 1970 + 31/12/1976

Na de gemeentelijke herinrichting

Jaar	1977	1980	1985	1990	1995	2000	2005
Inwoneraantal	17.021	17.332	17.468	17.994	18.611	19.038	19.432
Opmerking:Inwoneraantal op 01/01 - Bron:NIS

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Politiek

Structuur

De gemeente Sint-Katelijne-Waver maakt deel uit van het kieskanton Duffel, gelegen in het provinciedistrict Lier, het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Sint-Katelijne-Waver		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Antwerpen	Mechelen			Sint-Katelijne-Waver
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen					Mechelen-Turnhout	Lier	Duffel	Sint-Katelijne-Waver
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

Geschiedenis

(Voormalige) Burgemeesters

Tijdspanne		Burgemeester
	1803	Pierre Mathieu Bleeckx
	1844 - 1854	Cornelius Van Trichtveldt
	1855 - 1857	Gomm. Van Slagmolen
	1858 - 1861	Joannes M. Somers
	1862 - 1876	Petrus Franciscus Van Den Bergh
	1877 - 1882	Corn. Hellemans
	1883 - 1884	J. B. Goovaerts
	1885 - 1910	Pieter Franciscus Budts
	1911 - 1921	Jan Baptist Sels
	1921 - 1938	Louis Claes
	1939 - 1952	Jozef Laenen
	1953 - 1962	Victor Van den Eynde
	1962 - 1971	Desideer Vermeulen (CVP)
	1971 - 1976	Jan-August Van Calster (CVP)
	1977 - 1982	Michel Van Dessel (CVP)
	1983 - 1988	Jan-August Van Calster
	1989 - 2002	Kris Lens (CVP / CD&V)
	2003 - 2012	Eddy Vercammen (CD&V)
	2013 - heden	Kristof Sels (N-VA)

Legislatuur 2006 - 2012

Sint-Katelijne-Waver werd tot in 2012 decennialang bestuurd door de CD&V (voordien CVP). Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 ging deze partij in kartel met de N-VA naar de kiezer en slaagde erin haar aantal zetels te behouden. Het kartel ging aanvankelijk in bad met VLD. Na de overstap van 2 raadsleden van VLD naar LDD (Martine De Graef en Martine Verbist) besloot CD&V-N-VA het coalitieakkoord met VLD te verbreken. Ze werden de verdere legislatuur aan een meerderheid geholpen door de raadsleden van LDD (die in 2008 nog versterkt werden door de overkomst van ex-Vlaams Belangers Marina Cooreman en Luc Vercammen). De oppositie bestond uit Open Vld, sp.a en Vlaams Belang.

Legislatuur 2013 - 2018

Na de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012 is er een aardverschuiving ontstaan. N-VA werd de grootste partij met 10 zetels gevolgd door CD&V (9 zetels), Samen Anders (kartel Open Vld, sp.a en OK) (5 zetels), Vlaams Belang (2 zetels) en Groen (1 zetel). N-VA heeft reeds op dezelfde avond aangekondigd dat zij een coalitie zullen vormen met Samen Anders. Dat betekende dat er voor de eerste keer in de geschiedenis Sint-Katelijne-Waver geen christendemocratische burgemeester meer had. Burgemeester is Kristof Sels (N-VA). Hij leidt een coalitie bestaande uit N-VA en Samen Anders. Samen vormen ze de meerderheid met 15 op 27 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006		14-10-2012		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	25	%	25	%	25	%	25	%	25	%	25	%	27	%	27
	CVP1 / CD&V+N-VAA / CD&V2	62,161	17	47,061	14	51,081	15	52,841	16	41,751	12	41,62A	12	31,452	9	19,22	6
	VU1 / CD&V+N-VAA / N-VA2	23,941	6	28,511	8	20,161	5	8,141	1	-				32,232	10	32,42	10
	PVV1 / VLD2 / Samen Anders (Vld-sp.a-ok)C	2,071	0	5,451	0	7,421	1	17,642	4	27,472	7	22,132	5	18,69C	5	25,3C	8
	SP1 / sp.a-spirit-Groen!B / Samen AndersC	11,821	2	13,071	3	14,081	3	11,741	2	9,291	2	17,08B	4
	Agalev1 / sp.a-spirit-Groen!B / Groen2	-		5,031	0	7,251	1	9,651	2	6,891	1			6,582	1	7,42	1
	Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2	-		0,881	0	-		-		13,371	3	19,172	4	9,202	2	10,22	2
Anderen(*)		-		-		-		-		1,23	0	-		1,85	0	5,5	0
Totaal stemmen		11832		12465		13048		13263		13539		14268		14488		15032
Opkomst %						94,63		92,74		91,84		93,59		92,16		94,5
Blanco en ongeldig %		2,97		4,46		3,83		5,2		3,75		4,44		2,93		3,1

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 2000: W.O.W. / 2012: Katelijne Anders / 2018: KA-WA

Bezienswaardigheden

Zie ook: Lijst van onroerend erfgoed in Sint-Katelijne-Waver

Burgerlijke bouwwerken

Hoeves Goorboshoeve Herenhoeve Slaapt in’t stro Kleine Bullemhoeve Kretenborghoeve Midzeelhoeve Sandhoeve Schaapstalhoeve Schaliënhoeve Schranshoeve Borgersteinhoeve

Kastelen Sint-Michielskasteel Kasteel Lombaardstein Kasteel Fruitenborg Kasteel Zorgvliet Kasteel Rozenhout Kasteel Dijkstein

Overige Art-decohuis Waverwoud Grafmonument Ysebrant de Lendonck Hooghuis Oud gemeentehuis Nieuw gemeentehuis

Religieuze bouwwerken

Kerken Kerk van de Goede Herder Onze-Lieve-Vrouw van Smarten Onze-Lieve-Vrouwkerk Sint-Augustinuskerk Sint-Catharinakerk

Scholen Het Sint-Ursula-instituut met kloosterkerk Gemeentelijke basisschool de GLOC (Sint-Katelijne-Waver) (Gemeentelijk Lager Onderwijs Centrum) Sint Katharinaschool (Sint-Katelijne-Waver) WAVO (Onze-Lieve-Vrouw-Waver) GBS Octupus (Elzestraat) Hagelstein lagere school en middelbare school (Sint-Katelijne-Waver) Heilig Hart (Elzestraat)

Kapellen Drieraderskapel Kapel Borgerstein

Andere

Fort 12 "van Midzelen", deel van de Hoofdweerstandsstelling

Militaire Bouwwerken Groot Fort of Fort Midzelen KW-linie Schansen van Dorpveld en Bosbeek

Musea Groentemuseum 't Grom Schoolmuseum en klasje van toen

Natuur

Het zogenaamde Pesthuis op het domein Roosendael

In de Gasthuisbossen (Sint-Katelijne-Waver) aan de Berlaarbaan komen reeën, damherten en talrijke vogelsoorten, waaronder de buizerd voor.

Parken

• Park van de voormalige abdij van Roosendael
• Sint-Michielspark
• Park Borgerstein
• Park Ursulinen

Cultuur

Evenementen

Lente Erfgoeddag: in april Week van de Groentestreek: in mei Zomer Katelijne zomert (eind juni) Midzeelhoevedag: augustus Jaarmarkten: Onze-Lieve-vrouw-Waver / Centrum Sint-Katelijne-Waver

Herfst Herdenking 'Slag van Dorpveld': laatste weekend van september Jan Kadoddertocht: laatste zondag van oktober Week van de smaak: november Winter Lichtstoet: tweede kerstdag (26 december) Waver Wintert (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)

Religie en levensbeschouwing

Sint-Katelijne-Waver is de hoofdplaats van de federatie Duffel-Sint-Katelijne-Waver die deel uitmaakt van het dekenaat Mechelen. Deze maakt op haar beurt weer deel uit van het vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen in het Aartsbisdom Mechelen-Brussel. De gemeente wordt onderverdeeld in zes parochies, met name Sint-Catharina (Centrum), De Goede Herder (Nieuwendijk), Sint-Libertus (Pasbrug), Sint-Augustinus (Elzestraat), Onze-Lieve-Vrouw (Zuurbossen) en Onze-Lieve-Vrouw-van-Smarten (Onze-Lieve-Vrouw-Waver).

Mobiliteit

Openbaar Vervoer

In Sint-Katelijne-Waver bevindt zich op spoorlijn 25 en 27 het station Sint-Katelijne-Waver. Daarnaast verbinden verschillende buslijnen van de vervoersmaatschappij De Lijn de gemeente met Mechelen, Lier en andere gemeenten in de omgeving.

Wegennet

De belangrijkste wegen in de gemeente zijn de N105 die de dorpskern van Sint-Katelijne-Waver verbindt met het station, de R6 (Mechelen), de Duffelsesteenweg (Duffel), de Mechelbaan (Mechelen en Koningshooikt), de Liersesteenweg (Duffel), de Bergstraat (Bonheiden) en ten slotte de Molenstraat (Putte).

Economie

Van oudsher werd hier intensief aan land- en gespecialiseerde tuinbouw gedaan. De tuinbouwveiling BelOrta, met hoofdzetel in Sint-Katelijne-Waver, is de grootste coöperatieve groente- en fruitveiling van België en ook Europees marktleider. BelOrta werd gevormd in 2013, door de fusie tussen de Vennootschap Mechelse Veilingen (VMV) en de Coöbra witloofveiling uit Zellik-Asse. In 2014 trad ook de aardbeien en kleinfruit Veiling Borgloon toe.

Sint-Katelijne-Waver is naast een tuinbouwgemeente ook een heuse onderwijsgemeente, met meer dan zesduizend leerlingen en studenten uit het lager (zeven scholen), secundair (twee scholen) en het hoger onderwijs

Onderwijs

Kleuter- en Lager Onderwijs

• Gemeentelijke basisschool Dijkstein
• Gemeentelijke basisschool GLOC
• Gemeentelijke basisschool Octopus
• Basisschool Hagelstein
• Sint-Katarinaschool
• Basisschool WAVO
• Heilig Hart basisschool

Secundair Onderwijs

• Hagelstein College
• Sint-Ursula Instituut

Hoger Onderwijs

Instituut De Nayer, met onderwijs van de Katholieke Universiteit Leuven en Hogeschool Thomas More.

Sport

Voetbal

De gemeente telt vier voetbalploegen die uitkomen in de KBVB, zijnde KSK Wavria in Onze-Lieve-Vrouw-Waver, KFC Katelijne-Waver in het centrum, KGR Katelijne aan de grens met Mechelen en Red Boys Elzestraat aan de grens met Duffel. Ook is er een zaalvoetbalploeg die uitkomt in de KBVB zaalvoetbalcompetitie: ZVK Katelijne.

Basketbal

De dames van basketbalclub BC Sint-Katelijne-Waver kwamen in het seizoen 2006-2007 uit in 1ste nationale en eindigden hier verdienstelijk als derde. Sindsdien eindigden ze elk jaar in de top 3, en in het seizoen 2009-2010 werden ze uiteindelijk Belgisch kampioen.

Overige sporten

• WAK-Waver, een badmintonclub die uitkomt in de eerste afdeling van de PBA competitie.
• Golfclub De Wijnvelden, de club van onder andere vijfvoudig Belgisch kampioen golf Raph Vanbegin.
• WAVOC, een volleybalclub die haar matchen speelt in Sporthal Bruultjeshoek.
• Duikcentrum Ludwig Neefs, het grootste PADI-duikcentrum van België.
• Bansoo Gym, de kickboksen-club van onder andere Belgisch kampioen 2007 "light contact -84 kg" Jelle Hermans.

Bekende inwoners

• Jan Kadodder (16??-16??), boerenzoon en verzetsleider
• Peter op de Beeck (1733-1824), kwakzalver
• Frans Verschoren (1874-1951), auteur
• Barth Verschaeren (1888-1946), schilder
• René Gaspar (1893-1958), taalkundige
• Suske Henderickx (1907-1971), zanger-humorist
• Jef Andries (1919-2006), voetballer
• Michel Van Dessel (1927-2018), politicus
• Eugène en François-Jérome Bollekens, vliegtuigbouwers
• Jan Van Der Auwera (1924-2004), voetballer
• Jenny Tanghe (1926-2009), actrice

• Alois De Hertog (1927-1993), wielrenner
• Jan-August Van Calster (1935-2013), politicus
• Joos Somers (1936-2012), politicus
• Jos Molemans (1938-1994), historicus
• Manu Verreth (1940-2009), acteur
• Paul Van Rompuy (1940), econoom
• Jean Dockx (1941-2002), voetballer
• Herman Portocarero (1952), auteur
• Guy Culot, paralympisch wielrenner
• Martine De Graef (1963), politica
• Emma Balemans (1999), zangeres

Foto's

• 

  Leliestraat kijkrichting Mechelen

• 

  Gemeentehuis

• 

  Markt

• 

  Markt

• 

  Markt, kijkrichting Stationsstraat - Walem

• 

  Veiling, Heiveld, Mechelsesteenweg

Externe link

• Officiële website

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie Sint-Katelijne-Waver van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overzicht van artikelen relevant voor Mechelse groentestreek
Personen Alfons Van den Eynde · Pelagie Waeyenbergh · Felix Brouwers Werktuigen Ezel · Kat · Mechelse spade Methoden Gewente Organisaties en bedrijven 't Grom · Marie Thumas Plaatsen Sint-Katelijne-Waver · Mechelen · Onze-Lieve-Vrouw-Waver · Duffel · Walem Monumenten Midzeelhoeve