Sint-Amands

Sint-Amands is een dorp en een voormalige gemeente in de Belgische provincie Antwerpen en een deelgemeente van Puurs-Sint-Amands. Sint-Amands ligt op de rechteroever van de Schelde. Het grondgebied van deze deelgemeente heeft de vorm van een vijfhoek, en wordt langs 3 zijden omgeven door de Vlaamse provincie Oost-Vlaanderen. Sint-Amands grenst enkel aan de noordzijde en de oostzijde aan de provincie Antwerpen, respectievelijk aan het grondgebied van de Bornemse deelgemeenten Mariekerke, Bornem en de andere Puurs-Sint-Amandse deelgemeenten Oppuurs en Lippelo. Een inwoner van Sint-Amands wordt een Sint-Amandsenaar genoemd.

Sint-Amands

Deelgemeente in België
Situering
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Antwerpen
Gemeente	Puurs-Sint-Amands
Fusie	2019
Coördinaten	51° 3′ NB, 4° 12′ OL
Overig
Postcode	2890
Netnummer	052
NIS-code	12034
Detailkaart
Portaal    België

Villa Van Stappen, van 1939 tot de fusie in 2019 het gemeentehuis van de voormalige gemeente Sint-Amands. Nu een van de gemeentehuizen van Puurs-Sint-Amands.

Toeristische stoomtrein Dendermonde-Puurs

Inhoud

Geschiedenis

Sint-Amands werd voor het eerst in de historische documenten vermeld in het jaar 822. Van die tijd zijn er echter geen monumenten overgebleven. Wel is er de Sint-Amanduskerk die uit de 17e eeuw stamt. Ook staan er in de Kerkstraat nog enkele huizen waarvan de 17e- en 18e-eeuwse gevels bewaard gebleven zijn.

De Sint-Amanduskerk van Sint-Amands bij valavond

In Sint-Amands bevindt zich, langs de oever van de Schelde, het praalgraf van de Belgische schrijver Emile Verhaeren (1855-1916).

Op 1 januari 2019 fuseerde de toenmalige fusiegemeente Sint-Amands (bestaande uit Sint-Amands, Lippelo en Oppuurs) met Puurs (bestaande uit Puurs, Breendonk, Liezele en Ruisbroek) ter vorming van Puurs-Sint-Amands.

Geografie

De deelgemeente heeft een landelijk karakter. Sint-Amands maakt deel uit van de regio Klein-Brabant.

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
	Mariekerke, Bornem
Hamme		Oppuurs
Baasrode	Buggenhout, Opdorp	Lippelo

Demografie

Evolutie van het inwoneraantal

19e eeuw

Jaar	1806	1816	1830	1846	1856	1866	1876	1880	1890
Inwoneraantal	2476	2806	2946	2788	2736	2722	2695	2662	2647
Opmerking: resultaten volkstellingen op 31/12

20e eeuw tot aan herinrichting gemeenten

Jaar	1900	1910	1920	1930	1947	1961	1970	1976
Inwoneraantal	2996	3511	3533	3846	4059	4310	4373	4409
Opmerking: resultaten volkstellingen op 31/12 tot en met 1970 + 31/12/1976

Na de gemeentelijke herinrichting

Jaar	1977	1980	1985	1990	1995	2000	2005	2010	2015
Inwoneraantal	7038	7065	7254	7249	7376	7560	7723	8069	8293
Opmerking: Inwoneraantal op 01/01 - Bron: NIS

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek

Structuur

De gemeente Sint-Amands maakt deel uit van het kieskanton Puurs, gelegen in het provinciedistrict Mechelen, het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Sint-Amands		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Antwerpen	Mechelen			Sint-Amands
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen					Mechelen-Turnhout	Mechelen	Puurs	Sint-Amands
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

Geschiedenis

Voormalige Burgemeesters

Tijdspanne		Burgemeester
	1848 - 1882	Joseph Jacques Peeters
	1883 - 1901	Joannes Martinus "Jan" Collier
	1902 - 1923	Karel Van Assche
	1923 - 1927	Jan De Clercq
	1927 - 1935	Honoré Van den Bergh
	1935 - 1944	Paul Van Assche
	1944 - 1952	Constant Vinck
	1953 - 1964	Edmond De Smedt
	1965 - 1988	Georges Ceurvelt (CVP)
	1989 - 2006	Karel De Smedt (CVP / CD&V)
	2007 - 2012	Freddy Sarens (CD&V)
	2013 - 2018	Peter Van Hoeymissen (CD&V)

Voor de voormalige burgemeesters van voor 1976 van de andere deelgemeenten, zie de voormalige gemeenten Lippelo en Oppuurs.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen van 1976 tot en met 2012

Partij of kartel		10-10-1976		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006		14-10-2012
Stemmen / Zetels		%	19	%	19	%	19	%	19	%	19	%	19	%	19
	CVP1 / CD&V2	65,681	14	59,91	14	53,961	12	63,121	13	45,341	10	50,372	11	38,842	8
	PVV1 / VLD2 / Open Sint-Amands3	21,141	3	10,651	1	7,571	0	-		15,152	3	12,892	2	9,013	1
	L.O.S.	-		-		-		-		24,16	5	27,02	5	32,84	7
	Gemeentebelangen1 / N-VA2	-		-		-		-		-		9,721	1	19,312	3
	SP	13,18	2	13,39	2	21,56	4	13,87	2	8,68	1	-		-
	AGALEV	-		4,22	0	-		-		6,67	0	-		-
	VU	-		11,85	2	16,91	3	23,01	4	-		-		-
Totaal stemmen		4761		5092		5176		5216		5354		5714		5815
Opkomst %						93,06		92,25		91,68		94,49		91,59
Blanco en ongeldig %		3,42		3,18		3,48		4,6		3,44		4,59		2,85

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt.
Zie voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 en later op de fusiegemeente Puurs-Sint-Amands.

Bezienswaardigheden

Kapel van Onze-Lieve-Vrouw Ten Donkere

Boonhofkapel

16e eeuwse burgerhuizen in de Kerkstraat, allen beschermde monumenten. Tevens is de straat ook erkend als dorpsgezicht.

Zicht op de kaai van Sint-Amands vanaf de dijk ter hoogte van Den Amandus

Zicht vanop de Schelde, van de dorpen Mariekerke (vooraan) en Sint - Amands (achteraan)

• Provinciaal Museum Emile Verhaeren: Museum gewijd aan dichter Emile Verhaeren. Ook zijn grafmonument en geboortehuis bevinden zich in de gemeente.
• Het Molenmuseum (Sint-Amands) of Museum voor Molinologie.
• De toeristische spoorlijn Dendermonde-Puurs. In de zomer kan men dus vanuit Baasrode of Puurs met de oude stoomtrein naar Sint-Amands sporen.

Mobiliteit

• De toeristische spoorlijn Dendermonde-Puurs. In de zomer kan men dus vanuit Baasrode of Puurs met de oude stoomtrein naar Sint-Amands sporen.
• Veerdienst (alleen voor fietsers en voetgangers).

Economie

Net als de meeste gemeenten aan de Schelde kent Sint-Amands een industrieel verleden. Op de terreinen van de Kouter bevonden zich, in de eerste helft van de twintigste eeuw twee fabrieken: een leerlooierij en een meststoffenfabriek. Daarnaast bevond zich in de Verhaerenstraat tot eind 20ste eeuw de industriële bloemmaalderij van Scheldemolens.

Bekende inwoners

• Romain De Saegher, schilder
• Jan van Droogenbroeck (1835 - 1902), dichter (pseudoniem: Jan Ferguut)
• Emile Verhaeren(1855 - 1916), dichter
• Arthur Borms (1890 - 1952), politicus
• Didier De Witte (1934 - 1970), letterkundige
• Joannes Anthonius Elet (1802 - 1851), rector universiteit St. Louis (1836) en Cincinnati (1840)
• Jacobus Olivier Van de Velde (1795 - 1855), rector universiteit St. Louis (1840), bisschop van Chicago (1848) en Natchez (1853)
• Emmanuel Benedict Rollier (1769 - 1851), leider tijdens Boerenkrijg 1798

Externe links

• Officiële website

Bronnen, noten en/of referenties

Zie de categorie Sint-Amands van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.