Senator voor het leven (Italië)

In Italië wordt het ambt van senator voor het leven volgens de grondwet automatisch verkregen (tenzij geweigerd) door aftredend presidenten. Daarnaast kan de president vijf senatoren voor het leven benoemen voor getoonde buitengewone diensten aan het vaderland op maatschappelijk, wetenschappelijk, artistiek of literair gebied.^[1]

In het staatsrecht is er onenigheid of het maximum van vijf inhoudt dat er maximaal vijf senatoren voor het leven mogen zijn die geen voormalig president zijn, of dat dit betekent dat iedere president vijf senatoren voor het leven mag benoemen. President Luigi Einaudi heeft achtmaal een senator voor het leven benoemd, waarbij hij Arturo Toscanini (ontslag genomen), Carlo Salustri (overleden) en Guido Castelnuovo (overleden) verving. Om die reden kan worden aangenomen dat het maximumaantal senatoren voor het leven bedoeld wordt dat lid mag zijn van de senaat op hetzelfde moment.

President Sandro Pertini benoemde echter twee senatoren voor het leven terwijl er al vijf lid waren van de Senaat - na een positief advies door de Commissie van Regels van de Senaat. Volgens deze interpretatie zou het maximum het aantal benoemingen per president gelden. Zijn opvolger Francesco Cossiga volgde dezelfde redenering, en benoemde vijf senatoren. Dankzij deze benoemingen ging het aantal senatoren voor het leven tussen 1982 en 1992 omhoog met 6 (4 benoemingen en 2 voormalig presidenten) tot een maximum van 11 in 1992 (9 benoemd en 2 voormalig presidenten).

Anno 2013 zijn er zes senatoren voor het leven benoemd. 5 vanwege hun verdienste (Claudio Abbado, Elena Cattaneo, Mario Monti, Renzo Piano en Carlo Rubbia) en één voormalig president (Carlo Azeglio Ciampi).

Senatoren voor het leven genomineerd door de president van de republiek bewerken

Genomineerd door Luigi Einaudi bewerken

Naam	Beroep	Datum nominatie	Reden	Einddatum
Guido Castelnuovo	wiskundige	5 december 1949	Verdiensten op wetenschappelijk gebied	27 april 1952 (overleden)
Arturo Toscanini	orkestdirigent	5 december 1949	Verdiensten op artistiek gebied	6 december 1949 (weigering van benoeming)
Pietro Canonica	beeldhouwer	1 december 1950	Verdiensten op artistiek gebied	8 juni 1959 (overleden)
Gaetano De Sanctis	historicus	1 december 1950	Verdiensten op wetenschappelijk gebied	9 april 1957 (overleden)
Pasquale Jannaccone	econoom	1 december 1950	Verdiensten op wetenschappelijk gebied	22 december 1959 (overleden)
Carlo Alberto Salustri (Trilussa)	dichter	1 december 1950	Verdiensten op artistiek en literair gebied	21 december 1950 (overleden)
Luigi Sturzo	priester, politicus	17 september 1952	Verdiensten op wetenschappelijk en maatschappelijk gebied	8 augustus 1959 (overleden)
Umberto Zanotti Bianco	archeoloog	17 september 1952	Verdiensten op maatschappelijk en wetenschappelijk gebied	28 augustus 1963 (overleden)

Genomineerd door Giovanni Gronchi bewerken

Afbeelding	Naam	Beroep	Datum nominatie	Reden	Einddatum
	Giuseppe Paratore	politicus	9 november 1957	Verdiensten op wetenschappelijk en maatschappelijk gebied	26 februari 1967 (overleden)

Genomineerd door Antonio Segni bewerken

Naam	Beroep	Datum nominatie	Reden	Einddatum
Cesare Merzagora	politicus	2 maart 1963	Verdiensten op maatschappelijk gebied	1 mei 1991 (overleden)
Ferruccio Parri	politicus	2 maart 1963	Verdiensten op maatschappelijk gebied	8 december 1981 (overleden)
Meuccio Ruini	politicus	2 maart 1963	Verdiensten op wetenschappelijk en maatschappelijk gebied	6 maart 1970 (overleden)

Genomineerd door Giuseppe Saragat bewerken

Naam	Beroep	Datum nominatie	Reden	Einddatum
Vittorio Valletta	industrieel	28 november 1966	Verdiensten op maatschappelijk gebied	10 augustus 1967 (overleden)
Eugenio Montale	dichter	13 juni 1967	Verdiensten op literair en artistiek gebied^[2]	12 september 1981 (overleden)
Giovanni Leone	politicus	27 augustus 1967	Verdiensten op wetenschappelijk en maatschappelijk gebied	24 december 1971 (verkozen tot Presidente della Repubblica) opnieuw senator van 15 juni 1978 tot 9 november 2001 (overleden)
Pietro Nenni	politicus	25 november 1970	Verdiensten op maatschappelijk gebied	1 januari 1980 (overleden)

Genomineerd door Giovanni Leone bewerken

Afbeelding	Naam	Beroep	Datum nominatie	Reden	Einddatum
	Amintore Fanfani	politicus	10 maart 1972	Verdiensten op wetenschappelijk en maatschappelijk gebied	20 november 1999 (overleden)

Genomineerd door Sandro Pertini bewerken

Naam	Beroep	Datum nominatie	Reden	Einddatum
Leo Valiani	politicus en historicus	12 januari 1980	Verdiensten op maatschappelijk gebied	18 september 1999 (overleden)
Eduardo De Filippo	acteur en scenarist	26 september 1981	Verdiensten op artistiek en literair gebied	31 oktober 1984 (overleden)
Camilla Ravera	politicus	8 januari 1982	Verdiensten op maatschappelijk gebied	14 april 1988 (overleden)
Carlo Bo	literair criticus	18 juli 1984	Verdiensten op literair gebied	21 juli 2001 (overleden)
Norberto Bobbio	advocaat en filosoof	18 juli 1984	Verdiensten op wetenschappelijk gebied	9 januari 2004 (overleden)

Genomineerd door Francesco Cossiga bewerken

Naam	Beroep	Datum nominatie	Reden	Einddatum
Giovanni Spadolini	politicus	2 mei 1991	Verdiensten op wetenschappelijk, literair en maatschappelijk gebied	4 augustus 1994 (overleden)
Giovanni Agnelli	industrieel	1 juni 1991	Verdiensten op maatschappelijk gebied	24 januari 2003 (overleden)
Giulio Andreotti	politicus	1 juni 1991	Verdiensten op maatschappelijk en literair gebied	6 mei 2013 (overleden)
Francesco De Martino	politicus	1 juni 1991	Verdiensten op wetenschappelijk, literair en maatschappelijk gebied	18 november 2002 (overleden)
Paolo Emilio Taviani	politicus	1 juni 1991	Verdiensten op wetenschappelijk en maatschappelijk gebied	18 juni 2001 (overleden)

Genomineerd door Oscar Luigi Scalfaro bewerken

geen benoemingen

Genomineerd door Carlo Azeglio Ciampi bewerken

Naam	Beroep	Datum nominatie	Reden	Einddatum
Rita Levi-Montalcini	neurologe	1 augustus 2001	Verdiensten op wetenschappelijk en maatschappelijk gebied^[3]	30 december 2012 (overleden)
Emilio Colombo	politicus	14 januari 2003	Verdiensten op maatschappelijk gebied	24 juni 2013 (overleden)
Mario Luzi	dichter	14 oktober 2004	Verdiensten op literair en artistiek gebied	28 februari 2005 (overleden)
Giorgio Napolitano	politicus	23 september 2005	Verdiensten op maatschappelijk gebied	15 mei 2006 (gekozen tot Presidente della Repubblica) opnieuw senator sinds 14 januari 2015
Sergio Pininfarina	industrieel	23 september 2005	Verdiensten op maatschappelijk gebied	3 juli 2012 (overleden)

Genomineerd door Giorgio Napolitano bewerken

Naam	Beroep	Datum nominatie	Reden	Einddatum
Mario Monti	econoom	9 november 2011	Verdiensten op wetenschappelijk en maatschappelijk gebied	in ambt
Claudio Abbado	dirigent	30 augustus 2013	Verdiensten op artistiek gebied	20 januari 2014 (overleden)
Elena Cattaneo	neurologe	30 augustus 2013	Verdiensten op wetenschappelijk gebied	in ambt
Renzo Piano	architect	30 augustus 2013	Verdiensten op artistiek gebied	in ambt
Carlo Rubbia	natuurkundige	30 augustus 2013	Verdiensten op wetenschappelijk gebied	in ambt

Genomineerd door Sergio Mattarella bewerken

Afbeelding	Naam	Beroep	Datum nominatie	Reden	Einddatum
	Liliana Segre	overlevende van Auschwitz	19 januari 2018	Verdiensten op maatschappelijk gebied	in ambt

Senatoren voor het leven van wetshalve (voormalig Presidenti della Repubblica) bewerken

Naam	In ambt sinds	Tot	Reden
Enrico De Nicola	12 mei 1948	1 oktober 1959	overleden
Luigi Einaudi	11 mei 1955	30 oktober 1961	overleden
Giovanni Gronchi	11 mei 1962	17 oktober 1978	overleden
Antonio Segni	6 december 1964	1 december 1972	overleden
Giuseppe Saragat	29 december 1971	11 juni 1988	overleden
Giovanni Leone	15 juni 1978	9 november 2001	overleden
Sandro Pertini	23 juni 1985	24 februari 1990	overleden
Francesco Cossiga	28 april 1992	17 augustus 2010	overleden^[4]
Oscar Luigi Scalfaro	15 mei 1999	29 januari 2012	overleden
Carlo Azeglio Ciampi	15 mei 2006	in ambt

Lijst van senatoren voor het leven (in alfabetische volgorde) bewerken

De senatoren voor het leven die in ambt zijn, zijn vet weergegeven:

Bronnen, noten en/of referenties

Senato della Repubblica, Senatori a vita.

↑ Italiaanse Grondwet, art.59 lid 2
↑ Nobelprijs voor de Literatuur 1975
↑ Nobelprijs voor de Geneeskunde 1986
↑ ^a ^b Francesco Cossiga, voormalig Presidente della Repubblica, heeft zijn ontslag ingediend op 27 november 2006; op 31 januari 2007 is dit geweigerd door de Senaat door middel van een geheime stemming. 178 senatoren stemden tegen en 100 stemden voor ontslag.
↑ Giovanni Leone, senator voor het leven vanwege verdienste van 1967 al 1971 (genomineerd door de president). Daarna werd hij gekozen tot president, en van 1978 tot 2001 was hij dus van wetshalve senator als voormalig Presidente della Repubblica.
↑ Giorgio Napolitano, de tweede senator voor het leven die tot president werd gekozen. Van 2005 tot 2006 was hij senator voor het leven vanwege verdienste. Dit lidmaatschap is sinds zijn verkiezing opgeschort. Vanaf 14 januari 2014 is hij opnieuw automatisch senator voor het leven.
↑ Arturo Toscanini, genomineerd als denator voor het leven op 5 december 1949, weigerde dit de daaropvolgende dag.

[1] Italiaanse Grondwet, art.59 lid 2

[2] Nobelprijs voor de Literatuur 1975

[3] Nobelprijs voor de Geneeskunde 1986

[FC-4] Francesco Cossiga, voormalig Presidente della Repubblica, heeft zijn ontslag ingediend op 27 november 2006; op 31 januari 2007 is dit geweigerd door de Senaat door middel van een geheime stemming. 178 senatoren stemden tegen en 100 stemden voor ontslag.

[5] Giovanni Leone, senator voor het leven vanwege verdienste van 1967 al 1971 (genomineerd door de president). Daarna werd hij gekozen tot president, en van 1978 tot 2001 was hij dus van wetshalve senator als voormalig Presidente della Repubblica.

[6] Giorgio Napolitano, de tweede senator voor het leven die tot president werd gekozen. Van 2005 tot 2006 was hij senator voor het leven vanwege verdienste. Dit lidmaatschap is sinds zijn verkiezing opgeschort. Vanaf 14 januari 2014 is hij opnieuw automatisch senator voor het leven.

[7] Arturo Toscanini, genomineerd als denator voor het leven op 5 december 1949, weigerde dit de daaropvolgende dag.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]