Richard Jungclaus

Duits politieman (1905-1945)

Richard Jungclaus (Freiburg (Elbe), 17 maart 1905 - Zavidovići, 14 april 1945) was een Duitse SS-Gruppenführer (generaal-majoor) en Generalleutnant in de politie. Hij was ook HSSPF België en Noord-Frankrijk (Höherer SS- und Polizeiführer).

Richard Jungclaus
SS-Gruppenführer Richard Jungclaus
SS-Gruppenführer Richard Jungclaus
Geboren 17 maart 1905
Freiburg (Elbe), Nedersaksen, Duitse Keizerrijk
Overleden 14 april 1945
Zavidovići, Joegoslavië[1](hedendaags Bosnië en Herzegovina)
Rustplaats Zavidovići, Bosnië en Herzegovina[1]
Religie Protestants tot 1933, kerkuittreding en verklaarde zich later Gottgläubig[2]
Land/zijde Vlag van Duitsland tijdens de Weimarrepubliek Weimarrepubliek
Vlag van nazi-Duitsland nazi-Duitsland
Onderdeel Sturmabteilung
Heer
Schutzstaffel
Waffen-SS
Dienstjaren 1931 - 1945
Rang
SS-Gruppenführer en Generalleutnant in de politie
Eenheid 1./I./17. SS Standarte
12 mei 1931 -
15 juni 1934
3./88. SS Standarte
7. SS-Freiwilligen-Gebirgs-Division Prinz Eugen
Eind 1944 -
14 april 1945
Bevel II./24. SS Standarte
22 november 1934 -
1 juni 1935
12. SS Standarte
1 oktober 1937 -
14 november 1938
SS-Abschnitte IV
14 november 1938 -
1 april 1942
Gerichtsherr des SS u. Polizei XXXII
1 augustus -
16 september 1944[3]
Wehrmachtsbefehlshaber België-Noord-Frankrijk
11 augustus 1944 -
16 september 1944[4]
HSSPF België-Noord-Frankrijk
1 augustus 1944 -
16 september 1944[4][3]
Slagen/oorlogen Tweede Wereldoorlog
Onderscheidingen zie onderscheidingen
Portaal  Portaalicoon   Tweede Wereldoorlog

Levensloop

bewerken

Jungclaus was de zoon van een koopman. Na de lagere en middelbare school, volgde hij een opleiding tot textielkoopman en nam de handelszaak van zijn vader over. In 1930 werd hij lid van de SA en van de NSDAP en wisselde in 1931 van SA naar de SS. Vanaf 1934 was hij hoofdzakelijk voor de SS in verschillende functies werkzaam, onder andere van 1 oktober 1937 tot 14 november 1938 als commandant van het 12. SS-Standarte[3] in Nedersaksen en aansluitend tot april 1942 als commandant van de SS-Abschnitte IV[3]

Van augustus 1940 tot april 1942 was hij als adviseur bij de Nederlandsche SS werkzaam, vervolgens van 1 april 1942 tot 31 juli 1944 als leider van de "Dienststelle Jungclaus" in Brussel, en als gevolmachtigde van Heinrich Himmler voor Volkstumsfragen und zur Betreuung der flämischen SS. Hij moest er de overname van het bestuur over België en Noord-Frankrijk bewerkstelligen van de Wehrmacht naar de SS, maar hij stootte op de hardnekkige tegenstand van generaal Alexander von Falkenhausen en van de leider van het militair bestuur Eggert Reeder. Hij moest zich derhalve beperken tot tussenkomsten waar de SS bevoegdheid voor had. Dit hield de contacten in met het VNV en met de DeVlag, de leiding over militaire en paramilitaire eenheden, zoals de SS, de Algemene SS-Vlaanderen, de SS-Wallonië en de Gestapo.

Vanaf 18 juli 1944, datum waarop de 'Militärverwaltung' in België werd opgeheven en vervangen werd door een 'Zivilverwaltung', met aan het hoofd Reichskommissar Grohé, was Jungclaus tot 16 september 1944 de op een na hoogste autoriteit als HSSPF (Höherer SS- und Polizeiführer) België en Noord-Frankrijk, en vanaf 14 augustus 1944 ook als Wehrmachtbefehlshaber voor België-Noord-Frankrijk.

Toen na de landing in Normandië de geallieerde troepen Brussel naderden, beval Jungclaus dat er 5000 politieke gevangenen als gijzelaars naar Duitsland moesten worden gedeporteerd. Op 3 september stopte hij echter de inmiddels begonnen deportatie, en beval dat de gevangenen aan het Rode Kruis moesten overgedragen worden. Dit was het gevolg van een tussenkomst door de chirurg Werner Wachsmuth die pleitte om de beperkte transportmogelijkheden voor te behouden voor de evacuatie van Duitse gewonden. Na het inwilligen van de vraag van Wachsmuth werd Jungclaus ervan beschuldigd de evacuatie van de Duitse troepen gebrekkig te hebben georganiseerd. Hij trok zich begin september op eigen initiatief terug in Hasselt, waar Himmler hem op 16 september 1944 persoonlijk de levieten kwam lezen en hem degradeerde tot SS-Hauptsturmführer in de Waffen-SS[5]. Hij werd ingelijfd in een gevechtseenheid en naar Joegoslavië gestuurd. Op 14 april 1945 sneuvelde hij tijdens gevechtsacties met de 7. SS-Freiwilligen-Gebirgs-Division Prinz Eugen in Joegoslavië[3][4].

Familie

bewerken

Jungclaus trouwde op 10 juli 1934 met Friederike Renninghoff (geboren 14 oktober 1910 in Hamm/Westfalen[6]), het echtpaar kreeg één zoon (19 mei 1937-27 december 1944?) en drie dochters[3](14 februari 1936, 13 januari 1940 en 10 oktober 1943[6]).

Carrière

bewerken

Jungclaus bekleedde verschillende rangen in zowel de Allgemeine-SS als Waffen-SS. De volgende tabel laat zien dat de bevorderingen niet synchroon liepen.

Datums Sturmabteilung Allgemeine-SS Heer Politie Waffen-SS
1931[7] SA-Sturmführer
15 april 1931[7]
SS-Anwärter
6 mei 1931[7]
SS-Mann
29 april 1931[4][8][7]
SS-Sturmführer
1 oktober 1932[4][7]
SS-Sturmhauptführer
17 mei 1935[3][8][7]
SS-Sturmbannführer
8 mei 1936[3][7]
Unterführer-Anwärter
9 november 1936[4][3][8][7]
SS-Obersturmbannführer
12 september 1937[4][3][8][7]
SS-Standartenführer
12 juli 1938[7]
Gefreiter der Reserve
und Reserve-Offizier-Anwärter
29 december 1939[3][7]
SS-Scharführer der Reserve
15 januari 1940[3][4][7]
SS-Oberscharführer der Reserve
9 mei 1940[4][3][7]
SS-Untersturmführer der Reserve (Waffen-SS)
1 oktober 1941[3][9][7]
SS-Oberführer
1 augustus 1940[3][7]
SS-Obersturmführer der Reserve (Waffen-SS)[9]
11 april 1942[3][7]
SS-Brigadeführer
30 juli 1943[4][3][7]
Generalmajor der Polizei
9 november 1943[4][3][7]
SS-Gruppenführer
Generalleutnant der Polizei
16 september 1944[4](gedegradeerd)
SS-Hauptsturmführer der Reserve (Waffen-SS)

Lidmaatschapsnummers

bewerken

Onderscheidingen

bewerken

Literatuur

bewerken
  • Albert de Jonghe, De strijd Himmler-Reeder om de benoeming van een HSSP (1942-1944), 5 delen, Bijdragen tot de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, Brussel, 1974-1984.
  • (de) Ruth Bettina Birn, Die Höheren SS- und Polizeiführer. Himmlers Vertreter im Reich und in den besetzten Gebieten. Droste Verlag, Düsseldorf, 1986, ISBN 3-7700-0710-7.
  • Bruno De Wever, Richard Jungclaus in: Nieuwe encyclopedie van de Vlaamse Beweging, Tielt, Lannoo, 1998.
  • (de) Ernst Klee, Das Personenlexikon zum Dritten Reich, Frankfurt am Main Fischer, 2007, ISBN 978-3-596-16048-8.
  • Henning Müller, Richard Jungclaus, in: Jan Lokers u. a. (Hrsg.): Lebensläufe zwischen Elbe und Weser: ein biographisches Lexikon, Bd. II. Landschaftsverband der Ehemaligen Herzogtümer Bremen und Verden, Stade 2010, ISBN 978-3-931879-46-4, S. 164–169.
  • (de) Henning Müller, Die traurige Karriere des Richard Jungclaus: „Überfälle und Morde wurden sofort... mittels Erschießung gesühnt“, in: Jahrbuch der Männer vom Morgenstern, Bd. 91. Bremerhaven 2013, ISBN 978-3-931771-91-1, S. 81–100.