Portaal:Oudheid/Uitgediept
| Artikel van de maand |
| januari - februari - maart - april - mei - juni - juli |
| augustus - september - oktober - november - december |
januari bewerken
Uitgediept Marcus Tullius Cicero was een Romeins redenaar, politicus, advocaat en filosoof. Zijn leven viel samen met de val van de Romeinse Republiek en de gebeurtenissen die daaraan vooraf gingen. Zelf speelde hij bij veel van de politieke gebeurtenissen in deze tijd een grote rol. Cicero's schrijven schenkt een belangrijk historisch inzicht in deze periode. Hij werd uiteindelijk vermoord door mannen van Marcus Antonius, waarna zijn hoofd en handen werden tentoongesteld op de redenaarstribune in de senaat waar hij zijn grootste successen had gevierd. |
februari bewerken
Uitgediept |
maart bewerken
 Graf DK 63 is een in 2006 ontdekt graf in het Dal der Koningen bij Luxor in Egypte. Het graf stamt uit de 18e dynastie van Egypte (ca. 1567-1320 v.Chr.) en de ontdekking was de eerste sinds de ontdekking van het graf van Toetanchamon in 1922 en deed archeologen vermoeden dat er nog meer graven in het dal waren verborgen. |
april bewerken
 Chnumhotep en Nianchchnum worden door sommigen beschouwd als het eerste bekende homoseksuele paar uit de geschiedenis. De mannen leefden in de 25e eeuw v.Chr. en werkten beiden als manicure voor een Egyptische farao. In hun graftombe zijn diverse opvallende reliëfs gevonden. Op een ervan staat het paar in een innige omhelzing afgebeeld en een ander reliëf toont de twee op een feest, waarvan wordt gezegd dat dat hun huwelijk zou voorstellen. Of het paar echter wel werkelijk homoseksueel was, of dat zij alleen een innige broederschap met elkaar hadden, is niet zeker. Beiden waren overigens gehuwd en hadden kinderen. |
mei bewerken
| Uitgediept De Bibliotheek van Alexandrië was in zijn glorietijd de grootste van het Middellandse Zeegebied. Hij werd opgericht door Ptolemaeus II Philadelphus in het begin van de 3e eeuw v.Chr. Zijn vader Ptolemaeus I Soter had reeds een Mouseion of Tempel der 'Muzen' opgericht en zijn zoon wilde deze uitbreiden met een bibliotheek die de meest complete van de hellenistische wereld moest worden. Om de bibliotheek zo volledig mogelijk te houden, werden in de haven van Alexandrië de boten doorzocht op papyri die vervolgens gekopieerd werden voor de eigenaar, zodat het origineel in de bibliotheek van Alexandrië gestockeerd kon blijven. |
juni bewerken
 Een hunebed is een steenkamer die bestaat uit kleinere staande stenen (dat wil zeggen zwerfstenen) overdekt door grotere platte stenen. Met kleine stenen is vaak, maar niet altijd aan een zijkant een ingang gemaakt. Het geheel is overdekt met aarde zodat een forse heuvel ontstond. |
juli bewerken
 Gaius Iulius Caesar (Rome, 13 juli ± 100 v.Chr. - aldaar, 15 maart 44 v.Chr.) was een briljant politicus en strateeg in de door burgeroorlogen geteisterde Romeinse Republiek. Hij slaagde erin om de twee onverzoenbaar geachte rivalen Crassus en Pompeius te verenigen in een triumviraat in 60 v.Chr. Wanneer Crassus echter sneuvelt in de strijd tegen de Parthen, valt het triumviraat uit elkaar. Caesar en Pompeius komen tegenover elkaar te staan. Caesar die troepen gelicht heeft voor zijn veroveringstochten in Gallia, zet hen nu in tegen Pompeius die door de senaat is aangesteld als dictator om Caesar te verslaan. Uiteindelijk slaagt Caesar erin Pompeius te verslaan en de naar Egypte gevluchte Pompeius wordt daar vermoord zodra hij voet aan wal zette. Zijn hoofd wordt aan Caesar aangeboden, die bedankt voor de eer. In Alexandrië ontmoet Caesar Cleopatra, die zijn minares zal worden. Teruggekeerd in Rome wordt Caesar aangesteld tot dictator, vervolgens - op vraag van Caesar - voor tien jaar en dan tot slot - nog steeds op verzoek van Caesar - voor het leven. Dit is voor de republikeinen de druppel die de emmer doet overlopen en op de Iden van maart 44 v.Chr. wordt Caesar vermoord. |
augustus bewerken
 Imperator Caesar Augustus was de eerste princeps (vgl. keizer) van Rome, die door steeds meer verschillende bevoegdheden van republikeinse magistraten naar zich toe te trekken de feitelijke macht over Rome in handen kreeg. Deze achterneef en voornaamste erfgenaam van Gaius Iulius Caesar (Julius Caesar) won de machtsstrijd die volgde op de moord op Caesar in het jaar 44 v.Chr., en was vanaf 31 v.Chr. de enige die levend uit deze strijd kwam. Vanaf 27 v.Chr. zou hij als princeps (vgl. eerste burger) de teugels van het Imperium Romanum in handen houden. Hij maakte een einde aan een eeuw van burgeroorlogen en stichtte in de daaropvolgende periode de Julisch-Claudische dynastie. Onder het mom van het herstel van de republiek (restitutio rei publicae) voerde hij in werkelijkheid een duurzame omvorming tot monarchie (principaat) door. Ook op sociaal-economisch vlak en op verschillende andere terreinen voerde Augustus tijdens zijn regering hervormingen door. Zijn heerschappij mondde uit in een langdurige tijd van interne vrede, die als Pax Augusta werd aangeduid. |
september bewerken
Uitgediept Het Imperium Romanum ontstond rond het begin van de jaartelling en enkele honderden jaren later uiteenviel. Het rijk strekte zich uit (zie kaart) rond de Middellandse Zee en omvatte ook West-Europa behalve Ierland en Scandinavië. Het was de opvolger van de Romeinse Republiek en had als zetel van de macht Rome. Terwijl de Romeinse Republiek slechts provinciae kenden onder de heerschappij van proconsuls en -praetors, stonden de provinciae nu onder het bevel van de princeps die ook het imperium maius (opperbevel) had over de in de provinciae gelegerde legioenen onder leiding van de door hem afgevaardigde legati Augusti pro praetore. |
oktober bewerken
 Alexander de Grote (26 juli 356 v.Chr. - 10 of 13 juni 323 v.Chr.) was koning van Macedonië. Hij zette het werk van zijn vader Phillipus II voort en leidde de pan-Helleense expeditie tegen de Perzen als vergelding voor hun eerder aanvallen op Griekse bodem. Nadat hij de Perzische vorst Darius III verslagen heeft, eindigt de feitelijke pan-Helleense wraakactie. Maar Alexander heeft grotere plannen en hij begint aan de verovering van Indië en Egypte. Wanneer hij echter in Babylon plannen maakt voor nieuwe veroveringen slaat het noodlot toe en de jonge koning overlijdt op 10 of 13 juni 323 v.Chr. in het paleis van Nebukadnezar II aan een plotselinge koorts. Mogelijk is een overdosis nieskruid dat in die tijd dikwijls werd voorgeschreven tegen psychische aandoeningen, hem fataal geworden. |
november bewerken
 Hannibal was een generaal van de stad Carthago. Zijn vader Hamilcar had de Eerste Punische Oorlog tegen Rome verloren. Toen Rome de oorlog verklaarde aan Carthago in 218 voor Christus, greep Hannibal zijn kans op wraak. Met 100.000 man en 36 olifanten trok vanuit Spanje via Frankrijk richting Italië, de Alpen over. In een serie van opeenvolgende veldslagen werden verschillende Romeinse legers, vele legioenen groot, in de pan gehakt, maar Hanibal is nooit daadwerkelijk tegen de stad Rome zelf opgetrokken. Hij bleef jarenlang op Italiaanse bodem, het land plunderend. De Romeinse generaal Scipio Africanensis Maior verplaatste de oorlog eerst naar Spanje en viel daarna Carthago zelf aan. Hannibal moest terugkeren op Afrikaanse bodem om de stad te verdedigen, en in de slag bij Zama Regia op 19 oktober (202 voor Christus) werd hij definitief verslagen. |
december bewerken
| Uitgediept Asoka de Grote was de heerser van het Mauryaanse Rijk in India van 268 tot 231 v. Chr. Tot zijn rijk behoorde het grootste deel van het Indische subcontinent, van het huidige Afghanistan tot Bengalen en zo ver zuidwaarts als Mysore. Na een bloederige en gewelddadige overwinning op een naburige staat kreeg hij spijt van het leed dat hij met deze oorlog anderen had aangedaan, en bekeerde hij zich tot het boeddhisme. Koning Asoka wordt in alle boeddhistische stromingen beschouwd als een grote promotor en beschermer van het boeddhisme. Hij wordt ook gezien als een vredesgezinde en rechtvaardige koning, die het beste met zijn volk voorheeft. Zijn invloed kan nu nog teruggevonden worden in de vlag van India, het nationaal symbool van India, en de vele stenen inscripties die door heel zijn oude rijk teruggevonden zijn. |