Portaal:Denemarken/Uitgelicht
Deze pagina geeft een overzicht van de Uitgelicht-artikelen van het Portaal Denemarken weer.
Overzicht bewerken
/01 - LEGO /02 - Operagebouw van Kopenhagen /03 - Sontbrug /04 - Hans Christian Andersen /05 - Bornholm /06 - Margrethe II van Denemarken /07 - Deens /08 - Vikingen /09 - Kasteel Kronborg /10 - Vlag van Denemarken /11 - Faeröer /12 - Weilbachs Kunstnerleksikon
Artikelen bewerken
LEGO is een Deense speelgoedfabrikant die bekend is geworden met gekleurde kunststofblokjes. De blokjes worden onder de naam "LEGO" verkocht; zodoende refereert de naam niet alleen aan de fabrikant, maar is ook een soortnaam voor het speelgoed geworden. De fabrikant is de grootste speelgoedfabrikant van Europa met een omzet van 11,7 miljard Deense kronen (1,57 miljard euro) in 2009. Inmiddels heeft LEGO al twee keer de prijs "speelgoed van de eeuw" gewonnen. De LEGO Group is op vier na de grootste speelgoedfabrikant van de wereld. In 1916 begon Ole Kirk Christiansen in het Deense stadje Billund een houtbewerkingszaakje. De eerste jaren maakte hij voornamelijk meubels, maar vanaf 1932 ging hij zich ook toeleggen op houten speelgoed en kwam de naam LEGO in gebruik. De naam "LEGO" is afgeleid van de Deense woorden "LEg GOdt" (speel goed). Later bleek het woord in het Latijn te interpreteren als "ik verzamel" (ook "ik kies" of "ik lees"). In 2004 zijn er wereldwijd meerdere fabrieken waar de LEGO-steentjes en accessoires worden geproduceerd. In Denemarken staan twee fabrieken en verder staan er fabrieken in de Verenigde Staten, Zwitserland, Zuid-Korea en Tsjechië. Gezamenlijk produceren deze fabrieken ongeveer 20 miljard LEGO-steentjes per jaar. Lees verder >>> |
Een kleine halve eeuw nadat de Deen Jørn Utzon een van de bekendste operagebouwen ter wereld ontwierp, kreeg de hoofdstad van Denemarken ook een modern operagebouw. Zoals de opera van Sydney, is dit operagebouw in Kopenhagen bijna volledig omgeven door water. Op 15 januari 2005, na een bouwperiode van iets meer dan drie jaar, werd het nieuwe operagebouw met een galaconcert in gebruik genomen, in aanwezigheid van koningin Margrethe II. Lees verder >>> | ||||
De Sontbrug (gezamenlijke Deens/Zweedse naam: Øresundsbron, van het Deense "Øresundsbroen" en het Zweedse "Öresundsbron") is een 16 kilometer lange verbinding voor weg- en spoorverkeer over de Sont tussen Denemarken en Zweden. De verbinding, tweerichtings spoorlijn en een viervaksbaan, werd op 1 juli 2000 door de Zweedse koning Carl Gustaf en de Deense koningin Margrethe II geopend. Lees verder >>> |
Hans Christian Andersen (Odense, 2 april 1805 — Kopenhagen, 4 augustus 1875) is een bekende Deense schrijver en dichter, meest bekend van zijn sprookjes. Hoewel men in het Nederlandse taalgebied zijn volledige naam gebruikt, staat hij in eigen land vooral bekend als H.C. Andersen. Hans Christian Andersen werd geboren en groeide op in Odense, in grootte de derde stad van Denemarken. In Odense is het Hans Christian Andersenmuseum te vinden, waarin zijn leven is te volgen. Het huis waarin hij opgroeide is daar ook te bezichtigen. Lees verder >>> | ||||
Bornholm is een Deens eiland in de Oostzee. Sinds 1 januari 2003 vormt Bornholm één gemeente, de Bornholms Regionskommune. Lees verder >>>
|
Margrethe (Margaretha) Alexandrine Þorhildur Ingrid (Kopenhagen, 16 april 1940) is een voormalige koningin van Denemarken en regeerde van 1972 tot 2024. Margrethe kon in eerste instantie geen koningin worden, omdat de erfopvolging via de mannelijke lijn ging, maar na een referendum onder het Deense volk werd deze zogenaamde Salische wet afgeschaft. Vanaf dat moment was Margrethe kroonprinses van Denemarken. Lees verder >>> | ||||
Het Deens (dansk) is een Noord-Germaanse taal met ongeveer 5,5 miljoen sprekers. Het is de taal van vrijwel alle Denen en de enige officiële taal van Denemarken. In de Deense gebiedsdelen de Faeröer en Groenland is het slechts de taal van een kleine groep, die echter wel, naast de volkstaal, officiële status geniet. Het Deens dat op de Faeröer gesproken wordt, wordt ook wel Gøtudanskt ("Straatdeens") genoemd. In Sleeswijk-Holstein ten slotte woont een aanzienlijke Deense minderheid; ook daar geniet de taal officiële erkenning (als minderheidstaal). Het Deens wordt geschreven met het Latijnse alfabet, waaraan na de z drie tekens zijn toegevoegd: Æ/æ, Ø/ø en Å/å. Deze worden gezien als aparte letters. De letters q, w, x en z worden nauwelijks gebruikt.
|
De Vikingen of Noormannen waren (en hun nakomelingen zijn) Scandinavische bewoners van Zuid-Noorwegen, Zweden en Denemarken. Over de oorsprong van het woord 'Viking' zijn al tal van theorieën geponeerd door wetenschappers. Zo zou het woord afkomstig zijn van het woord 'víc' /wi:k/, dat vertaald wordt als fjord, baai, rover of handelaar. Volgens sommige theorieën zou met Víc (Vík) specifiek het stuk zee tussen het zuiden van Noorwegen en het zuiden van Zweden, waarvan het grootste deel tot het huidige Skagerrak behoort, worden aangeduid. Ook wordt het woord in verband gebracht met West-Noorse termen die gebruikt werd tegen het einde van de Vikingperiode: vikingr en viking betekenen zoveel als 'iemand die op zee vecht', 'rover', 'schermutselingen' of 'oorlog op zee'. | ||||
Kasteel Kronborg, gelegen bij Helsingør op het Deense eiland Seeland, stamt hoofdzakelijk uit de Renaissance. Het interieur dateert uit de Renaissance en de Barok. Het kasteel ligt op een landtong, waar de Sont op zijn smalst is. Het Zweedse Helsingborg ligt op niet meer dan vier kilometer afstand. De Deense koning Eric bouwde hier rond 1420 het eerste fort en ging hier de Sonttol heffen op langsvarende schepen. Het strategisch en symbolisch belang heeft sindsdien op diverse momenten een cruciale rol gespeeld in de geschiedenis van Noord-Europa. Voor de Denen is het van onschatbare waarde. Lees verder >>> |
De vlag van Denemarken is rood met een wit Scandinavisch Kruis. Zij wordt ook Dannebrog genoemd, Deens voor Deense banier of Deens doek. De Deense vlag is de oudste nationale vlag ter wereld die nog steeds in gebruik is: de oudste onbetwistbare bron stamt uit de 14e eeuw. Het ontwerp van de Dannebrog is overgenomen door de andere Noordse landen: Zweden, Noorwegen, Finland en IJsland. Tijdens de unie met Noorwegen (1536-1814) was de Deense vlag ook de vlag van Noorwegen en bleef dat met toevoeging van de leeuw uit het Noorse wapen tot 1821, toen dat land zijn huidige vlag aannam. Er zijn drie varianten van de Deense vlag: (1) de nationale en handelsvlag (Stutflaget); (2) de staatsvlag (Splitflaget) en (3) de marinevlag (Flådens flag of Orlogsflag). Lees verder >>> | ||||
De Faeröer (Faeröers: Føroyar; Deens: Færøerne) Zweeds: Färöarna) zijn een West-Europese eilandengroep, gelegen in het midden van de driehoek Schotland-Noorwegen-IJsland en behorend bij het koninkrijk Denemarken. De naam Faeröer betekent 'schapeneilanden'. Er wonen 48.856 mensen, van wie veel in de hoofdstad Tórshavn. De plaatselijke Noord-Germaanse dialecten, verwant aan het IJslands, vormen een aparte taal, gestandaardiseerd in het Faeröers. De hoofdstad Tórshavn, met 13.200 inwoners (2005), ligt op het grootste eiland, Streymoy. Dit eiland is met een dam verbonden met het op een na grootste eiland, Eysturoy. Een andere wat grotere plaats is Klaksvík met 4664 inwoners (2005), op Borðoy. Lees verder >>> |
Weilbachs Kunstnerleksikon, ook wel kortweg Weilbach genoemd, is het grootste biografische naslagwerk over Deense kunstenaars en over kunstenaars die in Denemarken hebben gewerkt. Er zijn sinds 1877 vier verschillende uitgaven verschenen met steeds een iets andere titel. Philip Weilbach (1834-1900) publiceerde in 1877-78 een eendelig Dansk Konstnerlexikon (Deens kunstenaarslexicon). In 1895-96 verscheen van zijn hand een tweede druk in twee delen onder de titel Nyt dansk Kunstnerlexikon (Nieuw Deens kunstenaarslexicon). Hoewel er reeds in 1917 plannen waren voor een derde uitgave, werd dit project pas vanaf 1943 onder leiding van de hoofdredacteur Merete Bodelsen met hulp van Povl Engelstoft uitgevoerd. Tussen 1947 en 1952 verscheen het driedelige Weilbachs Kunstnerleksikon. De documentatie die Weilbach voor zijn boeken verzameld had, vormde samen met het materiaal dat door Merete Bodelsen bij elkaar was gebracht de basis voor de collectie van het in 1980 opgerichte Den selvejende institution Weilbachs Kunstnerleksikon (Het onafhankelijke instituut Weilbachs Kunstenaarslexicon). De documentatie werd sindsdien beheerd door Elisabeth Fabritius en Elisabeth Kofod-Hansen, die zorgden voor de uitbreiding van het archief. Lees verder >>> | ||||
.jpg)
