Wikipedia

Polyglotta Africana

Polyglotta Africana is een studie die in 1854 door de Duitse missionaris Sigismund Wilhelm Kölle (1823–1902) werd gepubliceerd, waarin de auteur 280 woorden van 200 Afrikaanse talen en dialecten vergelijkt (of ongeveer 120 verschillende talen volgens de huidige classificatie; verschillende variëteiten die als verschillend werden beschouwd door Koelle werden later ingedeeld bij dezelfde taal). Als vergelijkend taalonderzoek was het een grote doorbraak op dat moment.

Koelle baseerde zijn materiaal op observaties uit de eerste hand, met name vrijgelaten slaven in Freetown, Sierra Leone. Hij transcribeerde de data met behulp van een uniform fonetisch schrift. Koelles transcripties waren niet altijd accuraat; zo verwisselde hij voortdurend de [s]? en de [z]? en de [tʃ]? en de [dʒ]?. Zijn data waren echter consistent genoeg om groepen talen te classificeren op basis van gelijkenissen in woordenschat. Een aantal van de groepen die hij voorstelde komen overeen met moderne groeperingen:

  • Noordwestelijk Atlantisch — Atlantisch
  • Noordwestelijk Hoog-Sudan/Mandenga — Mandé
  • Noordoostelijk Hoog-Sudan — Gur

Hoewel de studie van Koelle niet de eerste studie was die verschillende Afrikaanse talen vergeleek[1] (bijvoorbeeld, een missionaris met de naam John Clarke publiceerde een vergelijkbaar werk in 1848,[2] en nog eerder had Hannah Kilham Specimens of African Languages, Spoken in the Colony of Sierra Leone in 1828 gepubliceerd), maar in zijn nauwkeurigheid en gedetailleerdheid overtrof het alle andere en is het vandaag de dag nog steeds bruikbaar.

Waarde van het werk bewerken

De Polyglotta Africana was tweede werk dat werd uitgevoerd door Koelle tijdens zijn vijf jaar in Sierra Leone, het eerste werk was een grammatica van de taal Vai in 1849.[3] Het idee hierachter was om het feit dat Sierra Leone een 'melting pot' van ex-slaven van over heel Afrika was te gebruiken om een lijst van 280 basiswoorden samen te stellen (een soort vroege Swadeshlijst) in zo'n 160 talen en dialecten. Deze werden zoveel mogelijk ingedeeld in families. De meeste informanten die aan dit werk bijdroegen kwamen uit West-Afrika, maar er waren ook anderen afkomstig uit landen zo ver weg als Mozambique. Eén gebied dat ontbrak was de Swahili kust van Kenia en Tanzania, omdat het schijnt dat slaven uit die regio voornamelijk noordwaarts naar Zanzibar en Arabië werden gebracht in plaats van zuidwaarts naar Amerika en Brazilië.[4] De uitspraak van alle woorden werden zorgvuldig genoteerd met een alfabet vergelijkbaar met, echter niet identiek aan, dat van Karl Richard Lepsius, dat op dat moment nog niet beschikbaar was.[5] De naam van het boek werd geimiteerd van een bekend werk met de naam Asia Polyglotta (1823) door de Duitse onderzoeker Julius Klaproth.[6]

De waarde van de lijst is niet enkel taalkundig, omdat het werk niet enkel de woorden zelf bevat, maar ook dat Koelle een korte biografie van iedere informant opstelde, met geografische informatie over hun plaats van herkomst en indicatie van hoeveel anderen in Sierra Leone zij kenden die dezelfde taal spraken. Deze informatie, gecombineerd met een census van Sierra Leone uitgevoerd in 1848, is waardevol gebleken voor historici die de Afrikaanse slavenhandel in de 19e eeuw onderzochten.[7] Van de 210 informanten, waren 179 ex-slaven (twee van hen vrouw), terwijl de rest voornamelijk handelaar of zeeman was.[8] Een analyse van de data toont dat Koelles informanten voornamelijk mannen van middelbare leeftijd of bejaarde mannen waren die tien jaar of langer in Freetown woonden. Driekwart van de ex-slaven had hun thuisland meer dan tien jaar eerder verlaten en de helft van hen meer dan 20 jaar eerder; en driekwart van de informanten was boven de 40 jaar.[9] Een ander interessant facet van het boek is de manier waarop de informanten tot slaaf waren gemaakt. Sommigen waren krijgsgevangen genomen, anderen ontvoerd, weer anderen verkocht door een familielid en de rest was veroordeeld voor een schuld of schuldig bevonden aan een misdaad.[10]

Bij een boek zat een kaart van Afrika met de geschatte locatie, in zoverre die kon worden vastgesteld, van iedere taal, voorbereid door de cartograaf August Heinrich Petermann.

De transcriptie bewerken

Het was niet Koelles doel om enig gepubliceerd materiaal van de talen die hij opschreef te gebruiken, maar om uniformiteit te behalen door als een persoon één enkel fonetisch systeem voor iedere taal te gebruiken. De orthografie die hij uiteindelijk koos, na discussies in Londen, was niet die van Karl Richard Lepsius (zoals soms wordt beweerd), omdat die nog niet was gepubliceerd, maar was gebaseerd op een kort document dat in 1848 was uitgebracht door Henry Venn van de Church Missionary Society met de titel Rules for Reducing Unwritten Languages to Alphabetical Writing in Roman Characters With Reference Specially to the Languages Spoken in Africa.[11] Het doel hiervan was om een simpel praktisch spellingssysteem voor onderwijsdoeleinden te ontwerpen met zo min mogelijk diakritische tekens. Koelle was echter op zoek naar een accurater fonetisch systeem en voegde diakritische tekens toe. Hij behield zeven van de acht klinkers van Venns systeem (i, e, ẹ, a, ọ, o, u, maar liet de ạ van het Engelse "but" weg) maar voegde lengtetekens toe, een punt voor nasalisatie en een accent om de lettergreep met hoofdklemtoon aan te geven. (Anders dan in Lepsius' alfabet, zijn de ẹ en ọ open en geen gesloten klanken.) Hij wijzigde Venns alfabet door dṣ op te schrijven voor de klank van de Engelse woorden "judge" en "church" (deze twee blijkbaar met elkaar verwarrend) en n gevolgd door een punt (n˙) voor de "ng"-klank van "zingen". Toen Koelle hoorde van Lepsius' alfabet in 1854, maakte hij er direct gebruik van in zijn grammatica van Kanuri, waarin hij schreef:

"Ik vind het jammer dat dit systeem niet eerder werd uitgebracht, zodat ik het ook had kunnen gebruiken in mijn grammatica van het Vei en in Polyglotta Africana. Gelukkig echter benadert de orthografie die ik in deze boeken uitwerkte het systeem van Prof. Lepsius al zeer dicht, waardoor enkel kleine aanpassingen benodigd waren."[12]

Koelles woordenlijst bewerken

In de introductie vertelt Koelle ons dat hij selectie van woorden wilde hebben die simpel genoeg zou zijn voor ieder informant om op één dag af te nemen en daarom liet hij persoonlijk voornaamwoorden weg, die veel langer zouden duren om te eliciteren. Hij voegt eraan toe dat hij een paar jaar eerder[13] tijdens een lange vakantie al vergelijkbare lijst van slechts 71 talen had opgesteld en dat hij bij het maken van de huidige lijst had geleerd van die ervaring.

De daadwerkelijke lijst (de spelling is van Koelle) is de volgende:

  1. Een
  2. Twee
  3. Drie
  4. Vier
  5. Vijf
  6. Zes
  7. Zeven
  8. Acht
  9. Negen
  10. Tien
  11. Elf
  12. Twaalf
  13. Dertien
  14. Veertien
  15. Vijfieen
  16. Zestien
  17. Zeventien
  18. Achttien
  19. Negentien
  20. Twintig
  21. Man
  22. Vrouw
  23. Jongen
  24. Meisje
  25. Vader
  26. Moeder
  27. Grootvader
  28. Grootmoeder
  29. Zoon
  30. Dochter
  31. Oudere broer
  32. Jongere broer
  33. Oudere zuster
  34. Jongere zuster
  35. Vriend
  36. Vreemdeling
  37. Koning
  38. Mannelijke slaaf
  39. Vrouwelijke slaaf
  40. Dokter
  41. Medicijn
  42. Hoofd
  43. Haar
  44. Gezicht
  45. Voorhoofd
  46. Neus
  47. Oog
  48. Oor
  49. Mond
  50. Tand
  51. Tong
  52. Keel
  53. Keel/slokdarm
  54. Nek
  55. Schouder
  56. Arm
  57. Arm tussen Schouder en Elleboog
  58. Arm tussen Elleboog en Pols
  59. Been
  60. Buitenkant van hand of Hand
  61. Handpalm
  62. Voet, of wreef van de voet
  63. Voetzool
  64. Vinger
  65. Teen
  66. Elleboog
  67. Rib
  68. Borstkas
  69. Vrouwenborst
  70. Buik
  71. Navel
  72. Dij
  73. Knie
  74. Hiel
  75. Nagel (van Vinger en Teen)
  76. Huid
  77. Bot
  78. Ader/bloedvat
  79. Bloed
  80. Jeuk
  81. Mazelen
  82. Hoed
  83. Hoed
  84. Schoen
  85. Shirt
  86. Broek
  87. Scheepszeil
  88. Dorp (Stadje)
  89. Markt
  90. Huis
  91. Deur
  92. Deuropening
  93. Bed
  94. Mat
  95. Mes
  96. Lepel
  97. Oorring
  98. Armband
  99. Pot
  100. Kalebas
  101. Geweer
  102. Buskruit
  103. Zwaard
  104. Speer
  105. Boog
  106. Pijl
  107. Pijlkoker
  108. Oorlog
  109. God
  110. Duivel
  111. Idool
  112. Grigri
  113. Opoffering
  114. Hemel (lucht)
  115. Hel
  116. Vuur
  117. Water
  118. Soep
  119. Vlees (meestal Dier)
  120. Zout
  121. Goud
  122. IJzer
  123. Steen
  124. Hak
  125. Bijl
  126. Boek
  127. Inkt
  128. Zon
  129. Maan (? volle)
  130. Nieuwe Maan
  131. Dag
  132. Nacht
  133. Droog Seizoen
  134. Regenseizoen
  135. Regen
  136. Dauw
  137. Kolen
  138. Rook
  139. Zeep
  140. Zand
  141. Kano
  142. Bank, Stoel
  143. Naald
  144. Draad
  145. Touw
  146. Ketting (Boeien?)
  147. Drum
  148. Boom
  149. Brandhout
  150. Wandelstok
  151. Blad
  152. Wortel
  153. Palmboom
  154. Palmolie
  155. Guinees koren (zaadachtig Maïs)
  156. Parelgierst (zaadachtig Graan)
  157. Katoen
  158. Katoenplant (een struik)
  159. Katoenboom
  160. Afrikaanse sandelhout
  161. Rijst (ongekookt)
  162. Yam
  163. Cassave
  164. Vlinderbloem
  165. Peper
  166. Ui
  167. Maïs
  168. Bonen
  169. Boerderij
  170. Bos
  171. Paard
  172. Merrie
  173. Koe
  174. Stier
  175. Melk
  176. Boter
  177. Ooi (Schaap)
  178. Ram (Schaap)
  179. Geit
  180. Bok
  181. Kat
  182. Rat
  183. Big
  184. Vleermuis
  185. Duif
  186. Papegaai
  187. Kip (Hen)
  188. Haan
  189. Ei
  190. Vogel
  191. Vis
  192. Slang
  193. Schorpioen
  194. Mug
  195. Vlinder
  196. Spin
  197. Wesp
  198. Bij
  199. Honing
  200. Leeuw
  201. Luipaard
  202. Olifant
  203. Ivoor
  204. Alligator
  205. Aap
  206. Kameleon
  207. Hagedis (de gewone)
  208. De grote roodhoofdige hagedis
  209. Pad
  210. Kikker
  211. Hond
  212. Groot
  213. Klein
  214. Wit
  215. Zwart
  216. Witte Man
  217. Zwarte Man (Neger)
  218. Goed
  219. Slecht
  220. Oud
  221. Nieuw (jong)
  222. Ziek
  223. Gezond
  224. Heet
  225. Koud
  226. Nat
  227. Droog
  228. Gierig
  229. Stom, dom
  230. Rijk
  231. Arm
  232. Recht
  233. Krom
  234. Ik ga
  235. Ik kom
  236. Ik ren
  237. Ik stop
  238. Ik zit
  239. Ik lig
  240. Ik adem
  241. Ik kuch
  242. Ik nies
  243. Ik snurk
  244. Ik lach
  245. Ik huil/ween
  246. Ik kniel
  247. Ik droom
  248. Ik slaap
  249. Ik sterf
  250. Ik val
  251. Ik sta op
  252. Ik spreek
  253. Ik hoor
  254. Ik smeek
  255. Ik baad (was mezelf)
  256. Ik zie
  257. Ik neem
  258. Ik koop
  259. Ik verkoop
  260. Ik houd van thee
  261. Ik geef thee
  262. Ik eet rijst (yam)
  263. Ik drink water
  264. Ik kook vlees
  265. Ik dood een kip
  266. Ik hak een boom om
  267. Ik sla een kind
  268. Ik vang een vis
  269. Ik breek een stok/tak
  270. Ik roep een slaaf
  271. Ik verberg een pot
  272. Ik een vorm een shirt (kleed)
  273. Ik bid tot God (smeek God)
  274. Ik speel
  275. Ik speel niet
  276. Ik dans
  277. Ik dans niet
  278. Gisteren
  279. Vandaag
  280. Morgen

De talen bewerken

Zoals de lijst van talen en landen hieronder toont, komen de meeste van Koelles talen uit West-Afrika. Dit is voornamelijk het geval omdat de meerderheid van de slaven die werden onderschept door de Britse Marine en verscheept werden naar Sierra Leone uit die regio kwamen.[14] Een andere factor was dat het aantal verschillende talen in West-Afrika hoger lag dan in sommige andere delen van Afrika. Bijvoorbeeld, Kameroen alleen schijnt 255 verschillende talen te hebben.[15] Eén gebied dat ontbreekt is de Swahilikust van Kenia en Tanzania, blijkbaar omdat slaven die daar gevangen werden niet naar Sierra Leone maar naar Zanzibar werden verscheept.

Koelles taalnamen worden gegeven in de linkerkolom van de tabel hieronder: sommige diaktritische tekens (zoals het puntje onder de ẹ en ọ, enhet accent aigu) zijn weggelaten. De groeperingen zijn die van Koelle. De grotere worden door Koelle opgedeeld in kleinere groepen, die niet in de tabel worden getoond.

Namen binnen rechte haken zoals [Aku] zijn tussenkopjes van talen en hebben zelf geen woorden. Het aantal talen of dialecten gerepresenteerd op de dubbelzijdige bladzijde van Koelles boek is daarom precies 200, verdeeld over vier kolommen van ieder 50 talen.

Koelles naam Moderne naam[16] Land[17]
I. Noordwest Atlantisch
Fulup Dyola (Huluf) Senegal
Fīlham Dyola (Filham) Senegal
Bōla Mankanya (Bulama) Senegal
Sarār Mankanya (Sadar) Senegal
Pepēl Pepel, Papel Guinee-Bissau
Kanyōp Mandyak / Manjak / Kanyop Guinee-Bissau, Senegal
Biāfada Biafada / Bidyola Guinea-Bissau
Padṣāde Badyar, Badyara / Padjade Guinee, Guinee-Bissau
Baga Baga (Koba) Guinee
Timne Temne (Westelijk) Sierra Leone
Bulom Bullom (Kafu) Sierra Leone
Mampa Bullom (Sherbro) Sierra Leone
Kisi Kissi Guinee, Sierra Leone, Liberia
II. Noordwestelijk Hoog-Soedan of Mandenga
Mandenga Mandinka Gambia, Senegal, Guinee-Bissau, Guinee
Kābunga Mandinka (Sidyanka?) Guinee-Bissau
Toronka Mandinka (Toronka) Guinee
Dṣalunka Mandinka (Futa Jallon) Guinee
Kankanka Mandinka (Kankanka) Guinee
Bambara Bambara Mali
Vei Vai Liberia, Sierra Leone
Kono Kono Sierra Leone
Soso Susu-Yalunka ? Sierra Leone
Sōlīma Yalunka (Sulima)? Sierra Leone
Kisekise Susu dial. Guinee
Tēne Susu dial. Guinee
Gbandi Bandi Sierra Leone, Liberia
Landōṛo Loko (Landogo) Sierra Leone
Mende Mende Sierra Leone
Gbese Kpelle / Gerze Guinee, Liberia
Tōma Loma / Toma / Buzi Guinee, Liberia
Mano Manon / Mano / Ma Liberia
Gīo Dan / Gio Liberia
III. Boven-Guinee of Middelkust
Dēwoi De / Dewoi Liberia
Basa Bassa (van Liberia) Liberia
Kra Kra / Kru Liberia
Krēbo Grebo Liberia
Gbē Ge of Sikon Liberia
Adampe Ewe-Fon (Ewe dial.) Ghana
An˙fūe Ewe-Fon (Aja) Benin
Hwida Ewe-Fon (Hweda) Benin
Dahōme Ewe-Fon (Fon) Benin
Māḥi Ewe-Fon (Maxi) Benin
[Akū] Yoruba Nigeria
Ota Yoruba (Egbado) Nigeria
Egba Yoruba (Egba) Nigeria
Īdṣeṣa Yoruba (Ijesha) Nigeria
Yorūba Yoruba (Oyo) Nigeria
Yāgba Yoruba (Yagba) Nigeria
Ekī Yoruba (Bunu) Nigeria
Dṣumu Yoruba (Jumu) Nigeria
Oworo Yoruba (Aworo) Nigeria
Dṣebu Yoruba (Ijebu) Nigeria
Īfe Yoruba (Ife) Nigeria
Ondō Yoruba (Ondo) Nigeria
Dṣēkiri Yoruba (Jekri) Nigeria
Igala Igala Nigeria
IV. Noordoostelijk Hoog-Soedan
Mōse More (Mossi) Burkina Faso
Dṣelan˙a Yom Benin
Gurēṣa Buli[18] Ghana
Gurma Gurma Burkina Faso, Togo, Benin, Niger
Lēgba Logba Ghana
Kaure Kabre, Kabiye Togo
Kīamba Tem Togo
Koāma Sisala, Sisaala? Ghana, Burkina Faso
Bagbalan˙ Sisala, Sisaala? Ghana, Burkina Faso
Kasm Kasem, Kassena Ghana, Burkina Faso
Yūla Kasem Ghana, Burkina Faso
V. Nigerdelta
Īsoāma Igbo (Isu-Ama) Nigeria
Iṣiēle Igbo (Ishielu) Nigeria
Abādṣa Igbo (Abaja) Nigeria
Āro Igbo (Aro) Nigeria
Mbofīa Igbo (Mbofia) Nigeria
Sōbo Urhobo / Sobo Nigeria
Egbēle Kukuruku Nigeria
Bini Edo / Bini Nigeria
Īhewe Ishan / Esan Nigeria
Olōma Kukuruku dial. Nigeria
Okulōma Ijaw (Kolokuma) Nigeria
Ūdṣo Ijaw (Westelijk) Nigeria
VI. Niger-Djedda
Nūpe Nupe Nigeria
Kupa Kupa Nigeria
Eṣitāko Dibo / Zitako Nigeria
Musu Gbari / Gwari Nigeria
[Goāli] Gbari / Gwari Nigeria
Gūgu Gbari / Gwari Nigeria
‘Puka Gbari / Gwari Nigeria
Basa Bassa-Nge ? Nigeria
Ebē Ebe / Asu Nigeria
Opanda Ebira / Igbirra (Panda) Nigeria
Īgu Ebira / Igbirra (Igu) Nigeria
Egbīra-Hīma Ebira / Igbirra (Hima) Nigeria
VII. Centraal-Afrikaans
Budūma Yedina / Buduma Tsjaad, Kameroen, Nigeria
[Bornu] Kanuri Nigeria
Kānurī Kanuri (Kagama) Nigeria
Muniō Kanuri (Manga) Nigeria, Niger
Ngurū Kanuri (Nguru) Nigeria
Kānem Kanuri (Kanem) Tsjaad
Pīka Bole / Bolewa / Fika Nigeria
Karēkare Karekare Nigeria
Bode Bade ? Nigeria
Ngōdṣin Ngizim ? Nigeria
Dōai Bade ? Nigeria
VIII. Atam
Ekamtulūfu Nde Nigeria
Ūdom Nde Nigeria
Mbofōn Nde Nigeria
Ēafen˙ Ekoi Nigeria, Kameroen
Basa Bassa-Kaduna (Kontagora?) Nigeria
Kāmuku Kamuku (Ucinda?) Nigeria
Dṣuku Jukun Nigeria
Erēgba ‘Eregba’ Nigeria
IX. Mokō
Isūwu Suwu / Su Kameroen
Diwala Duala Kameroen
Ōrungu Myene, Rongo[19] Gabon
Bāyon˙ ? Limbum, Kwaja, Mbə[20] Kameroen
Pāti ? Limbum, Kwaja, Mbə[20] Kameroen
Kum Kako[20] Kameroen
Bāgba Bati? Kameroen
Bālu Baba'[21] Kameroen
Bāmom Bamum / Shu Paməm Kameroen
Ngoāla Bangolan Kameroen
Mōmenya Menyam, Bamenyam Kameroen
Pāpīaḥ Baba Kameroen
Pāṛam Məngaka Kameroen
Ngoten Oostelijk Manenguba[22] Kameroen
Melon˙ Oostelijk Manenguba[22] Kameroen
N˙hālemōe Westelijk Manenguba[22] Kameroen
Bāseke Seki / Sekiyani Equatoriaal-Guinea, Gabon
X. Congo-Ngōla
Kabenda Kakongo / Kikongo DR Congo
Mimboma Centraal Kongo DR Congo
Musentāndu N.O. Kongo / Kintandu DR Congo
Mbāmba Noord-Teke DR Congo, Gabon
Kanyīka Kanyok / Kanyoka DR Congo
Nteṛe Tsaayi DR Congo, Gabon
Mutsāya Laali DR Congo, Gabon
Babuma Boõ Republiek Congo, DR Congo
Būmbete Mbete Republiek Congo, Gabon
Kasāndṣ Mbangala Angola
Nyombe Yombe Republiek Congo, DR Congo
Basūnde Suundi Republiek Congo
Ngōla Kimbundu Angola
Pangēla Umbundu Angola
Lubalo Bolo Angola
Rūnda Ruund DR Congo, Angola
Sōngo Nsongo / Songo Angola
Kisāma Sama Angola
XI. Zuidoostelijk
Mūntu Yao Malawi, Mozambique
Kirīman Cuabo, Chuwabo, Chuwabu Mozambique
Marāwi Nyanja (Chichewa) Malawi, Mozambique
Mēto Makua Mozambique
Mātatān Makua Mozambique
Nyambān Tonga (S62) Mozambique
XII. Ongeclassificeerd of isolaten
Wolof Wolof Senegal, Gambia, Mauritanië
[Bidṣōgo] Bidyogo (Bijago) Guinee-Bissau
Ankāras Bidyogo (Bijago) Guinee-Bissau
Wūn Bidyogo (Bijago) Guinee-Bissau
Gadṣāga Soninke / Gadyaga Mali, Senegal
Gura Gola Liberia
Banyūn Banyun / Bagnun /Banyum Senegal, Guinee-Bissau
Nalu Nalu Guinee, Guinee-Bissau
Bulanda Balant (Balanta) Guinee-Bissau, Gambia
Limba Limba (Sella) Sierra Leone, Guinee
Landōma) Landoma Guinee
Asante Twi (Asante) Ghana
Barba Bargu / Bariba Benin
Boko Busa (Boko) ? Nigeria
Kandin Tamashek, Tamasheq (Tuareg) Algerije, Mali, Niger, Burkina Faso
Tumbuktu Songhai Mali
Mandara Mandara, Wandala Kameroen, Nigeria
Bāgrmi Bagirmi Tsjaad
[Housa] Hausa Niger, Noordelijk Nigeria
Kano Hausa (Kananci) Nigeria
Kadzīna Hausa (Katsinanci) Nigeria
[Pulō] Fula, Fulani, Fulde Senegal, Guinee, Nigeria
Timbō Fula (Futa Jallon) Guinee
Sālum Fula (Senegal) Senegal
Gōbūru Fula (Gobir / Sokoto) Nigeria
Kano Fula (Kano) Nigeria
Yala Idoma (Yala) Nigeria
Anān˙ Ibibio-Efik (Anang) Nigeria
Dṣāwāra Jarawa / Jar Nigeria
Koro Koro Nigeria
Hām Jaba / Ham (Hyam) Nigeria
Akurākura agwaGwune / Akunakuna Nigeria, Kameroen
Okām Mbembe (Wakande) Nigeria
Yasgūa Yeskwa (Nyankpa) Nigeria
N˙kī Boki / Nki / Bokyi Nigeria
Kambāli Kambari Nigeria
Alege Alege Nigeria
Penin Mandi Kameroen
Bute Vute / Wute / Bute Kameroen, Gabon
Murūndo Lundu, Oroko Kameroen
Undāza Kota Gabon
Ndob Tikar, Ndop[20] Kameroen
Tumu Tikar, Twumwu[20] Kameroen
N˙kele Kele (Ngom?) Gabon
Kongūan˙ Banyangi, Kenyang Kameroen
Mbarīke Kutev / Mbarike / Kuteb Nigeria
Tiwi Tiv Nigeria
Borītsu Boritsu / Yukuben Nigeria
Āfudu Afudu (een dialect van Tangale)[23] Nigeria
Mfūt Kaalong Kameroen
Mbē Bakongwang Kameroen
Nṣo Nso, Nsaw Kameroen
[Arabisch] Arabisch
Ṣōa Arabic (Shuwa) Tsjaad
Wadai Arabisch Tsjaad
Ādirar Arabisch Mali
Bēṛān Arabisch Mali

Bibliografie bewerken

  • Arnott, D. W. (1965). "Fula Dialects in the Polyglotta Africana". Sierra Leone Language Review, 4, 1965, pp. 109–121.
  • Blench, Roger (in bewerking). De Bantoide Talen.
  • Blench, Roger; Hamm, Cameron (in bewerking). "The Nun Languages of the Grassfields of Cameroun".
  • Clarke, John (1848/9). Specimens Of Dialects, Short Vocabularies Of Languages: And Notes Of Countries And Customs In Africa.
  • Curtin, Philip D. (1969). The Atlantic Slave Trade: A Census. University of Wisconsin.
  • Curtin, Philip D.; Vansina, Jan (1964). "Sources of the Nineteenth Century Atlantic Slave Trade" The Journal of African History, Vol. 5, No. 2 (1964), pp. 185–208.
  • Dalby, D. (1964). "Provisional identification of languages in the Polyglotta Africana", Sierra Leone Language Review (1964), 3, pp. 83–90.
  • Dalby, David (1965). "Mel Languages in the Polyglotta Africana (Part I)". Sierra Leone Language Review 4, 1965, pp. 129–135.
  • Dalby, David (1966). "Mel Languages in the Polyglotta Africana (Part II)". Sierra Leone Language Review 5, 1966, pp. 139–.
  • Doneux, J. L. (1969). "Studies devoted to S. W. Koelle's Polyglotta Africana: Le Gio". African Languages Review, vol. 8, 1969, pp. 263–271.
  • Green, Margaret M. (1967). "Igbo Dialects in the Polyglotta Africana". African Language Review 6, pp. 111–119.
  • Greenberg, Joseph (1966). "Polyglotta Evidence for Consonant Mutation in the Mandyak Languages." Sierra Leone Language Review 5, 1966, pp. 116–110.
  • Guthrie, Malcolm (1964). "Bantu Languages in the Polyglotta Africana". Sierra Leone Language Review 3, pp. 59–64.
  • Hair, P. E. H. (1963). "Koelle at Freetown: An Historical Introduction”, in Koelle, (1963 [1854a]), Polyglotta Africana, ed. P. E. H. Hair. Graz, pp. 7–17.
  • Hair, P. E. H. (1965). "The Enslavement of Koelle's Informants". The Journal of African History, Vol. 6, No. 2 (1965), pp. 193–203.
  • Hair, P. E. H. (1966a). "Collections of Vocabularies of Western Africa before the Polyglotta: A Key". Journal of African Languages, 1966, pp. 208–17.
  • Hair, P. E. H. (1966b). "An Introduction to John Clarke's "Specimens of Dialects" 1848/9.". Sierra Leone Language Review, 5, 1966, pp. 72–82.
  • Hedinger, Robert (1984), A Comparative-Historical Study of the Manenguba languages (Bantu A.15, Mbo Cluster) of Cameroon. University of London PhD thesis.
  • Houis, Maurice (1966). "Review: (Untitled). Reviewed Work: Polyglotta Africana by Sigismund Wilhelm Koelle." L'Homme. T. 6, No. 1 (Jan. - Mar., 1966), pp. 136–139. (in het Frans)
  • Innes, Gordon (1967). "Mende 1n the Polyglotta Africana". African Language Review 6, pp. 120–127.
  • Koelle, S.W. (1854.) Polyglotta Africana, or a comparative vocabulary of nearly three hundred words and phrases, in more than one hundred distinct African languages. 188 pp. London, Church Missionary House.
  • Köhler, Oswin (1964). "Gur Languages in the Polyglotta Africana". Sierra Leone Language Review 3, 1964, pp. 65–73.
  • Kropp, Mary Esther (1966). "The Adampe and Anfue Dialects of Ewe in the Polyglotta Africana." Sierra Leone Language Review 5, 1966, pp. 116–121.
  • Lacroix, P. F. (1967). "Le Vocabulaire «Kandin» dans la Polyglotta Africana". African Language Review 6, pp. 153–158.
  • Laver, John (1969). "Studies devoted to S. W. Koelle's Polyglotta Africana: Etsako". African Languages Review, vol. 8, 1969, pp. 257–262.
  • Prost, A. (1966). "La langue Gurma dans la Polyglotta Africana." Sierra Leone Language Review 5, 1966, pp. 134–138.
  • Prost, A. (1969). "Studies devoted to S. W. Koelle's Polyglotta Africana: La langue de Tumbuktu". African Languages Review, vol. 8, 1969, pp. 272–278.
  • Pugach, Sara (2006). "Koelle, Sigismund Wilhelm (1823–1902)".
  • Rowlands, E. C. (1965). "Yoruba Dialects in the Polyglotta Africana". Sierra Leone Language Review, 4. 1965, pp. 103–108.
  • Solleveld, Floris (2020). "Language Gathering and Philological Expertise: Sigismund Koelle, Wilhelm Bleek, and the Languages of Africa". Les Linguistes allemands du XIXème siècle et leurs interlocuteurs étrangers. pp. 169–200.
  • Spencer, John (1966). "S. W. Koelle and the Problem of Notation for African Languages, 1847-1855". Sierra Leone Language Review 5, pp. 83–105.
  • Stewart, John M. (1966). "Asante Twi in the Polyglotta Africana." Sierra Leone Language Review 5, 1966, pp. 111–115.
  • Williamson, Kay (1966). "Ijo Dialects in the Polyglotta Africana." Sierra Leone Language Review 5, 1966, pp. 122–133.
  • Winston, F. D. D. (1964). "Nigerian Cross River Languages in the Polyglotta Africana: Part 1". Sierra Leone Language Review, 3, 1964, pp. 74–82.
  • Winston, F. D. D. (1965). "Nigerian Cross River Languages in the Polyglotta Africana: Part 2". Sierra Leone Language Review, 4, 1965, pp. 122–128.
  • Zwernemann, Jürgen (1967). "Kasem Dialects in the Polyglotta Africana". African Language Review 6, pp. 128–152.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Polyglotta_Africana&oldid=65294392"