Plantengemeenschap

(Doorverwezen vanaf Plantengemeenschappen)

Een plantengemeenschap, plantengezelschap of fytocoenon (meervoud: fytocoena), in de vegetatiekunde vaak kortweg gemeenschap genoemd, is een karakteristieke, niet willekeurige groep van planten in een vegetatie. Een plantengemeenschap heeft een zich regelmatig herhalende structuur, zowel in hoogterichting (vegetatielagen met mos-, kruid-, struik- en boomlaag) als in horizontale richting (zoals mozaïekpatronen, gemeenschapsgradiënten en ecologische gradiënten in zomen) als in de tijd (seizoensaspecten).

Kalkgrasland met Anemone sylvestris

Een dergelijke groep van planten heeft een bestendigheid en stabiliteit, die niet direct af te leiden is uit die van de afzonderlijke plantensoorten en kan zichzelf binnen bepaalde grenzen in stand houden. Verschillende plantengemeenschappen kunnen elkaar opvolgen (successie) door verandering van het milieu.

Op kale grond ontwikkelen zich het eerst pioniergemeenschappen, waarna bij het rijker worden van de bodem door de afgestorven planten van de pioniersgemeenschap of uitspoeling een nieuwe gemeenschap tot ontwikkeling kan komen.

Voorbeelden zijn het eiken-haagbeukenbos (Stellario-Carpinetum) met een groot verschil in hoogte tussen bomen en ondergroei. Het blauwgrasland (Cirsio dissecti-Molinietum) daarentegen vertoont weinig verschil in hoogte.

Een pioniergemeenschap is bijvoorbeeld een kwelderzegge-associatie (Junco-Caricetum extensae) op zilte grond.

Onderverdeling bewerken

Plantengemeenschappen worden ingedeeld in een hiërarchische structuur, enigszins vergelijkbaar met de taxonomie bij soorten. De elementaire eenheid is de associatie, een plantengemeenschap met een betrekkelijk constante soortensamenstelling en een aantal kensoorten. Associaties worden gegroepeerd in verbonden, vervolgens in orden en ten slotte in klassen.

Nomenclatuur bewerken

  Zie plantensociologische nomenclatuur voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De wetenschap die zich met de naamgeving van deze associaties en hogere groepen bezighoudt is de syntaxonomie. Elke onderverdeling wordt, naar analogie met het taxon, een syntaxon genoemd

Ook de naamgeving van de verschillende niveaus is gebaseerd op die van de soorten:

  • Klasse: -etea (voorbeeld: Festuco-Brometea)
    • Orde: -etalia (voorbeeld: Brometalia)
      • Verbond: -ion (voorbeeld: Mesobromion)
        • Associatie: -etum (voorbeeld: Alnetum)
          • Subassociatie: -etosum (voorbeeld: Ericetum tetralicis cladonietosum) of typicum
             (deze worden verder niet vermeld)

Plantengemeenschappen in Nederland en Vlaanderen bewerken

In het onderstaande overzicht staan de plantengemeenschappen die in Nederland en Vlaanderen voorkomen.

Open water, moerassen en natte heiden bewerken

Brak- en zout water bewerken

Zoet water bewerken

Moerassen bewerken

Hoogvenen en natte heiden bewerken

Graslanden, zomen en droge heiden bewerken

Open tot min of meer gesloten graslanden bewerken

Voedselarme, gesloten graslanden bewerken

Matig voedselrijke graslanden bewerken

Zomen bewerken

Droge heide bewerken

Kust en binnenlandse pioniersmilieus bewerken

Slik en wad bewerken

Vloedmerk bewerken

Schor en kwelder bewerken

Zeereep bewerken

Pioniersmilieus en ruderale ruigten bewerken

Ruigten, struwelen en bossen bewerken

Ruigten en zomen bewerken

Struwelen bewerken

Natte bossen bewerken

Droge bossen bewerken

Plantengemeenschappen in Europa bewerken

Buiten België en Nederland worden in Europa nog volgende plantengemeenschappen beschreven:

Bossen bewerken

Zie ook bewerken

Externe links bewerken

Zie de categorie Plant communities van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.