Place de la Concorde

plein in het 8e arrondissement van Parijs, Frankrijk

De Place de la Concorde ("Eendrachtsplein") is een historisch plein te Parijs in het 8e arrondissement van het centrum. Het beslaat meer dan 8 hectaren.

Place de la Concorde
Place de la Concorde (Parijs)
Place de la Concorde
Coördinaten 48° 52′ NB, 2° 19′ OL
Arrondissement 8e
Quartier La Madeleine
Champs-Élysées
Bouwjaar 1763
Naam sinds 1830
Place de la Concorde
Portaal  Portaalicoon   Parijs
Een executie op de Place de la Révolution (Pierre-Antoine Demachy, ca. 1793)
Oprichting van de Obelisk van Luxor op de Place de la Concorde
Pont Alexandre-III en de Place de la Concorde

Architect Ange-Jacques Gabriel ontwierp het plein in 1755 in de vorm van een open achthoek. Het werd toen genoemd naar de Franse koning Lodewijk XV. Zijn ruiterstandbeeld stond in het midden. Tijdens de Franse Revolutie werd het plein omgedoopt tot Place de la Révolution en het standbeeld van Lodewijk XV werd vernield. In plaats daarvan werd een guillotine op het plein geplaatst.[1] Het beeld van de koning werd vervangen door een beeld van de Vrijheid. Vlak voor haar halsrechting zou Madame Roland tegen het beeld hebben uitgeroepen:[2]

O vrijheid, wat een misdaden begaat men in uw naam!

Tijdens de Franse Revolutie werden hier 1119 executies met de guillotine voltrokken. De eerste was die van koning Lodewijk XVI op 21 januari 1793. Vervolgens stond het 'scheermes van de revolutie' weer elders, om op het hoogtepunt van de Terreur, van 11 mei 1793 tot 8 juni 1794, terug te keren.[3] In die periode werden koningin Marie Antoinette en Madame du Barry er onthoofd, maar ook revolutionaire leiders als Danton, Camille en Lucile Desmoulins, Philippe-Égalité, Lavoisier en Olympe de Gouges. Na de Thermidoriaanse Reactie werd de guillotine op 28 juli teruggebracht naar de Place de la Révolution voor de berechting van Robespierre, Saint-Just, Couthon en 104 andere "samenzweerders". Het volgende jaar, in 1795, besliste de Nationale Conventie op haar laatste dag om het plein in een sfeer van verzoening om te dopen tot Place de la Concorde.

Het plein was in de ogen van de Franse regeringen moeilijk in te richten. Wat moest er nu midden op dit grote lege plein staan? Wat kon de 'moord' op de koning en het bloedvergieten doen vergeten? In 1836 vond men een oplossing en kreeg het plein nog meer grandeur door de 23 meter hoge obelisk van Ramses II uit Luxor hier te plaatsen. De obelisk is een van de drie zogenoemde Naalden van Cleopatra en was een geschenk van Mohammed Ali, de onderkoning van Egypte. Hij dateert van 1250 v.Chr. en stond ooit voor de Luxortempel. Het duurde twee jaar vooraleer deze 227 ton wegende obelisk in Parijs aankwam. Het nam nog eens drie jaar in beslag vooraleer hij recht stond. De zuil is bedekt met hiërogliefen van de farao (Ramses II) die deze zuil liet bouwen. De sokkel bevat fraaie tekeningen van de speciaal gebouwde boot die de obelisk vervoerde en de wijze waarop de obelisk weer rechtop werd gezet.

Aan elke zijde van het plein werden in de 19e eeuw grote fonteinen geplaatst. De obelisk doet dienst als gnomon voor een reusachtige zonnewijzer. Op het plein zijn lijnen gemarkeerd waarop de schaduw van de punt van de obelisk het uur en de datum aangeven.

Vanaf hier vertrekken de parades die elk jaar op Quatorze Juillet (14 juli), de Franse nationale feestdag, op de Avenue des Champs-Élysées worden gehouden. Op 14 juli 1989 herdachten een miljoen mensen en talloze wereldleiders de Revolutie van twee eeuwen geleden.

Gebouwen, vergezichten en monumenten rondom het plein bewerken

Op elke hoek van de achthoek staat een standbeeld dat een van de grote steden van Frankrijk representeert: Rijsel, Straatsburg, Lyon, Marseille, Bordeaux, Nantes, Brest en Rouen. Voor het Hôtel des Invalides leidt de Pont Alexandre III over de Seine naar de Avenue W. Churchill, die tussen twee paleizen (le Grand Palais en Petit Palais) loopt, naar de Avenue des Champs-Élysées. De paarden van Marly, monumentale standbeelden die een groep paarden representeren, zijn te vinden aan het begin van de Avenue des Champs-Élysées. De paarden die hier staan zijn overigens kopieën; de echte bevinden zich in het Louvre.

  • Pont Alexandre III, le Grand Palais en le Petit Palais, deze werden gebouwd voor de Wereldtentoonstelling van 1900.
  • Aan de noordkant de symmetrische classicistische gebouwen van het ministerie van Marine en het exclusieve Hôtel de Crillon. Daartussen kijkt men op de kerk La Madeleine.
  • Aan de westkant de "paarden van Marly" en het uitzicht op de Champs-Élysées en de Arc de Triomphe.
  • Aan de zuidzijde de Seine met de Pont de la Concorde, en het Palais Bourbon, het Franse parlementsgebouw.
  • Aan de oostzijde de trappen naar de tuin van het (verdwenen) paleis van de Tuilerieën en het "Jeu de Paume".
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Place de la Concorde op Wikimedia Commons.