Physician assistant
Een physician assistant, afgekort tot PA, is een medisch zorgprofessional, die medische taken overneemt van een geneeskundig specialist. Een PA is bevoegd voor het zelfstandig stellen van medische diagnoses en het zelfstandig behandelen van patiënten.
De physician assistant kan werkzaam zijn binnen elk medisch specialisme en elk geneeskundig domein. De werkzaamheden zijn divers. Hiertoe behoren het houden van spreekuren, medisch onderzoek uitvoeren/voorschrijven en interpreteren, behandelplannen opstellen, medicatie voorschrijven, spoedeisende hulp verlenen, triage en patiëntenzorg coördineren, het opzetten en uitvoeren van medisch wetenschappelijk onderzoek, geven van medisch onderwijs, opstellen van medische protocollen, bijdragen aan de ontwikkeling van medische richtlijnen, medisch technische verrichtingen uitvoeren en opereren. De zorg die een PA kan verlenen hangt af van kennis en ervaring.
Geschiedenis
bewerkenHet beroep bestaat in de Verenigde Staten sinds de jaren 1960, toen het werd ingesteld om een tekort aan artsen te verlichten.[1] De functie werd in Nederland omstreeks het jaar 2000 geïntroduceerd, naar het voorbeeld uit de Verenigde Staten.[2][1] De eerste opleiding in Nederland startte in 2001 en de eerste Nederlandse PA's studeerden in 2003 af.[2]
Nederland
bewerkenDe PA's zijn in Nederland sinds 15 mei 2018 in het BIG-register opgenomen. De eisen voor herregistratie staan in het beoordelingskader.[3]
Er waren in Nederland in 2018 ongeveer 1200 PA's werkzaam en er werden ongeveer 375 opgeleid. Jaarlijks begonnen ongeveer 250 studenten de opleiding. Deze bestaat uit een master-in-science-(MSc)-programma van 2,5 jaar, niveau NLQF 7, en is toegankelijk voor studenten die een afgeronde opleiding in de gezondheidszorg op minimaal hbo-niveau hebben en ten minste twee jaar werkervaring in de directe patiëntenzorg.[4]
In 2004 is door physician assistants de belangenorganisatie Nederlandse Associatie Physician Assistants NAPA opgericht. Ze heeft als aandachtsgebieden onder andere de verdere ontwikkeling van het beroep PA, ontwikkelen van richtlijnen, de profilering van het beroep in de samenleving en verbetering van de naamsbekendheid.
België
bewerkenHet beroep van PA is in België is nog niet wettelijk toegestaan.[5]
Literatuur
bewerken- AJ Kouwen, GTWJ vd Brink, PJM Kleven, NM Leferink, YP v Vugt, Y Grijzen, MJWM vd Heijden, BAG van Acker. Taakherschikking en kostprijzen in de praktijk, 2016. voor het Radboudumc
- DP De Bruijn-Geraets, MCM Bessems-Beks, YJL van Eijk-Hustings en HJM Vrijhoef. Eindrapport voorBIGhouden, 2017. voor de EU Monitor
- MR van der Burgt, EWCC Derckx, J van Roij en MA Meulepas. De physician assistant in de eerste lijn, februari 2015. voor de NAPA
- MGM vd Biezen, MGH Laurant en MR vd Burgt. De physician assistant op de spoedpost, 19 juni 2017.
- voetnoten
- ↑ a b K Bammens. "Physician assistant" binnen een dienst nefrologie: een zinvol toekomstperspectief?, december 2007. gearchiveerd
- ↑ a b GP Westert en H Verkeij. Nurse pratitioners en physician assistant nemen in aantal toe, 2004. in Zorgbalans: de prestaties van de Nederlandse gezondheidszorg in 2004, blz 129-130
- ↑ Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Beoordelingskader physician assistant, 25 juli 2024.
- ↑ Hogeschool Utrecht. Master Physician Assistant (DU).
- ↑ Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België. Advies over nieuwe beroepen in de gezondheidszorg, 2016.
gearchiveerd
- websites
- Welkom bij NAPA, Beroepsvereniging van en voor Physician Assistants