Physician assistant
Een physician assistant (PA) is een zorgverlener die medische taken overneemt van de medisch specialist. Hij/zij mag zelfstandig werken zolang dit onder indirecte supervisie van een medisch specialist is.
Inhoud
GeschiedenisBewerken
In de Verenigde Staten bestaat het beroep sinds de jaren 1960, toen het werd ingesteld om een tekort aan artsen te verlichten.[1] In 2009 waren er daar zo'n 60.000 PA's werkzaam.[2]
De functie is voor Nederland betrekkelijk nieuw, ze kwam rond het jaar 2000 vanuit de Verenigde Staten 'overwaaien'.[3][4][1] In 2001 startte de eerste opleiding in Nederland en in 2003 studeerden de eerste Nederlandse PA's af.[3]
TakenBewerken
De PA mag in Nederland in samenwerking met een medisch specialist of huisarts zelfstandig medische handelingen verrichten zoals spreekuur houden, behandelplannen opstellen, medicatie voorschrijven en patiëntenzorg coördineren. Daarnaast mag de PA laagcomplexe medische verrichtingen uitvoeren, zoals eenvoudige ingrepen, endoscopieën, zenuwblokkades en het plaatsen van een centraal veneuze katheter (CVC). Verder worden PA's ingezet op de spoedeisende hulp.[5] De zorg die een PA verleent blijft altijd binnen het kader van de afdeling waar de PA werkzaam is. Zo zal een PA heelkunde nazorg na operaties verlenen en mogelijk kleine ingrepen verrichten en doet een PA cardiologie nazorg na bijvoorbeeld dotterprocedures, verricht cardioversies en doet geprotocolleerde poliklinische zorg zoals een boezemfibrillerenpoli. Dit alles onder toezicht van een arts, al kan dat toezicht op afstand plaatsvinden.
De handelingen die een PA mag verrichten betreffen handelingen:
- die moeten plaatsvinden binnen de uitoefening van het deelgebied waarin zij werkzaam zijn;
- van een beperkte complexiteit;
- van routinematige aard;
- waarvan de risico’s te overzien zijn;
- die worden uitgeoefend volgens landelijk geldende richtlijnen, standaarden en daarvan afgeleide protocollen.
In Nederland zijn de PA's sinds 15 mei 2018 opgenomen in het BIG-register.
De physician assistant wordt op de werkplek opgeleid voor een deelspecialisme van de geneeskunde. Bijvoorbeeld PA heelkunde, PA orthopedie, PA huisartsenzorg. Na diplomering kan de PA switchen van specialisme, daartoe zal hij/zij op het nieuwe specialisme opgeleid worden in dat vakgebied. DE PA functioneert binnen het medisch domein (cure) , daar waar de verpleegkundig specialist een brug vormt tussen verpleegkundig en medisch domein (care en cure) .
NederlandBewerken
In 2018 zijn ca. 1200 PA’s in Nederland werkzaam en worden er ca. 375 opgeleid. Jaarlijks beginnen ca. 250 studenten de opleiding. Deze bestaat uit een hbo-master van tweeënhalf jaar, toegankelijk voor studenten die een afgeronde opleiding in de gezondheidszorg op hbo-niveau hebben en ten minste twee jaar werkervaring in de directe patiëntenzorg.[6]
In 2004 is door physician assistants de belangenorganisatie Nederlandse Associatie Physician Assistants (NAPA) opgericht. Ze heeft als aandachtsgebieden de verdere ontwikkeling van het beroep van PA, de profilering van het beroep in de samenleving en verbetering van de naamsbekendheid.
Relevante publicatiesBewerken
- Drs. A.J. Kouwen, Drs. G.T.W.J v.d. Brink, P.J.M. Kleven, N.M. Leferink, Y.P. van Vugt, Drs. Y. Grijzen, M.J.W.M. van der Heijden, Ir. B.A.G. van Acker. sd. „Taakherschikking en kostprijzen in de praktijk.”
- Drs. D.P. De Bruijn-Geraets, M.C.M. Bessems-Beks, Dr. Y.J.L. van Eijk-Hustings, Prof. Dr. H.J.M. Vrijhoef. sd. „Eindrapport voorBIGhouden.”
- drs. M.R. van der Burgt, drs. E.W.C.C. Derckx, J. van Roij BSc (Hons), dr. M.A. Meulepas. sd. „De physician assistant in de eerste lijn.”
- M.G.M. van der Biezen, dr. M.G.H. Laurant, drs. M.R. van der Burgt. sd. „De physician assistant op de spoedpost.”
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Verpleegkunde in Nederland | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|