Pathanen

etnische groep
(Doorverwezen vanaf Pasjtoen)

De Pathanen, ook wel Pasjtoen[4] of historisch Afghanen, vormen een bevolkingsgroep die in Afghanistan en Pakistan woont. Het woord Pathanen duikt al op in het jaar 1617 in het reisjournaal van Pieter van den Broecke, in dienst van de VOC. Hij vermeldt: "Dese Rasboetse Natie zijn naest de Pathannen de kloekste Soldaten, die de Grooten Mogol ofte Coningh van Indien heeft". Ook gedurende de Britse overheersing werden ze Pathanen genoemd. [5]

Pathanen
Pathanen
Totale bevolking 49 miljoen
Verspreiding Vlag van Afghanistan Afghanistan en Vlag van Pakistan Pakistan

Minderheden: Vlag van India India en Vlag van Iran Iran

Taal Pasjtoe
Geloof Meerderheid: Islam (Soennitische meerderheid, Sjiitische minderheid)

Minderheid: Hindoeïsme[1][2] en Sikhisme[3]

Verwante groepen Overige Indo-Iraanse volkeren
Portaal  Portaalicoon   Landen & Volken

Taal bewerken

De moedertaal van de Pathanen wordt Pasjtoe, Pashto of Pakhto genoemd. Talen die door de Pathaanse gemeenschappen als tweede taal wordt gesproken in landen zoals India en Pakistan zijn onder meer het Hindi en het Urdu.[6]

in Afghanistan zelf wordt het Dari, dat in 1964 tot nationale taal van Afghanistan verklaard is naast het Pasjtoe, door Pathanen als tweede taal gesproken.

Religie bewerken

De Pathanen zijn overwegend soennitische moslims en vormen de kern van de Afghaanse regering in Afghanistan.

Woongebied bewerken

Verschillende bronnen schatten dat de Pathanen tussen 38 en 70 procent[7] van de bevolking van Afghanistan vormen (de CIA houdt het op 42%[8]). Ze vormen daarmee de grootste etnische groep in Afghanistan. Daarnaast wonen veel Pathanen in Pakistan. De internationale grens tussen Afghanistan en Pakistan loopt dwars door de stammengebieden heen. Deze grens wordt echter niet door iedereen erkend. Zo eisen Pathanen aan beide zijden van deze grens een eigen gebied op dat loopt van de Amu Darja tot aan de Indus. Ze baseren zich hierbij op een overeenkomst tussen de Afghaanse emir Abdoer Rahman Khan en sir Henry Durand waarmee de Afghaanse regering het gebied ten oosten van de zogenaamde Durandlijn met ingang van 12 november 1893 voor honderd jaar aan Brits-Indië zou verhuren. Deze termijn is inmiddels al geruime tijd verstreken.

De Pathanen in Afghanistan wonen in een gebied dat bestaat uit een denkbeeldige halve cirkel van de provincie Kunar in het oosten, via Kaboel tot de provincies Herat en Badghis in het westen.

Stammen bewerken

De Pathanen worden in twee grote stamconfederaties onderscheiden: de zuidelijke en zuidwestelijke stammen die samen tot de Durrani, ook Abdali genoemd, worden gerekend, en de oostelijke en zuidoostelijke die tot de Ghilzai behoren.

Daarnaast zijn er stammen die tot geen van beide stammengroepen behoren. Hieronder vallen o.a. de Waziri die leven in Waziristan in Pakistan. Voorts zijn er clans, dorpsgemeenschappen en families te onderscheiden, waartussen ook regelmatig conflicten plaatshebben.

Regels bewerken

De Pathanen houden er, naast de islamitische wetten, een eigen stelsel van ongeschreven regels op na, het zogenaamde "Pashtunwali". Voor een groot deel kent het Pashtunwali zijn oorsprong in lokale gebruiken en gewoontes die zijn terug te voeren op de pre-islamitische tijd.

Trivia bewerken

  • De wereldberoemde foto van een meisje met indringende groene ogen op een omslag van National Geographic uit 1985 toont de toen nog anonieme Pathaanse Sharbat Gula.
Zie de categorie Pashtuns van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.