Ophthalmosauridae

familie uit de orde Ichthyosauria

De Ophthalmosauridae[1] zijn een familie van uitgestorven thunnosaurische ichthyosauriërs uit het Midden-Jura tot het vroege Laat-Krijt (Bajocien - Cenomanien) wereldwijd.

Ophthalmosauridae
Status: Uitgestorven
Fossiel voorkomen: Midden-Jura tot Laat-Krijt
Ophthalmosaurus
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Orde:Ichthyosauria
Familie
Ophthalmosauridae
Baur, 1887
Aegirosaurus
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Ophthalmosauridae op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Herpetologie

Bijna alle ichthyosauriërs vanaf het Midden-Jura behoren tot de familie, tot het uitsterven van ichthyosauriërs in het vroege Laat-Krijt. Ophthalmosauriden verschenen wereldwijd tijdens het Vroeg-Bajocien, na het verdwijnen van de meeste andere ichthyosauriërlijnen na het einde van het Toarcien. Momenteel is de oudst bekende ophthalmosauride Mollesaurus uit het vroege Bajocien van Argentinië, evenals onbepaalde overblijfselen van dezelfde leeftijd uit Luxemburg en Canada.

Benoemd in 1887 door George H. Baur, bevat de familie basale taxa zoals Ophthalmosaurus. Appleby (1956) benoemde het taxon Ophthalmosauria, dat door sommige auteurs als een identiek begrip wordt gebruikt. Andere onderzoekers menen echter dat Ophthalmosauridae beperkt moeten blijven tot de groep die anders wel wordt aangeduid als Ophthalmosaurinae, waarbij klassieke Platypterygiinae in plaats daarvan worden aangeduid als Undorosauridae of Brachypterygiidae en Ophthalmosauria wordt gebruikt om deze twee groepen te verenigen.

Fylogenie bewerken

Ophthalmosauridae wordt als nodusklade gedefinieerd door Ryosuke Motani (1999) als de laatste gemeenschappelijke voorouder van Brachypterygius extremus en Ophthalmosaurus icenicus en al zijn nakomelingen. De definitie die hij voorstelde voor Ophthalmosauria was precies dezelfde. In dit geval zijn beide definities synoniemen. Het onderstaande cladogram volgt de topologie van een analyse uit 2010 door Patrick S. Druckenmiller en Erin E. Maxwell.

Thunnosauria 

Ichthyosaurus




Stenopterygius




"Ophthalmosaurus" natans


 Ophthalmosauridae 


Aegirosaurus



Ophthalmosaurus (typesoort)





Mollesaurus




Athabascasaurus




Brachypterygius




Arthropterygius



Caypullisaurus



Platypterygius hercynicus



Platypterygius australis (=Longirostria)



Platypterygius (type species)




Maiaspondylus



Platypterygius americanus (=Tenuirostria)











Valentin Fischer, Edwige Masure, Maxim S. Arkhangelsky en Pascal Godefroit (2011) beschreven een nieuw geslacht van Ophthalmosauridae. Ze herdefinieerden het als de laatste gemeenschappelijke voorouder van Arthropterygius chrisorum en Ophthalmosaurus icenicus en al zijn nakomelingen. In dit geval is Ophthalmosauria geen synoniem van Ophthalmosauridae. Het onderstaande cladogram volgt Fischer et alii 2011.

Thunnosauria 

Ichthyosaurus




Stenopterygius




Chacaicosaurus


 Ophthalmosauridae 

Arthropterygius


  

Brachypterygius



Ophthalmosaurus (typesoort)





Maiaspondylus




Mollesaurus




Aegirosaurus



Sveltonectes







Platypterygius hercynicus




Caypullisaurus




Athabascasaurus



Platypterygius australis (=Longirostria)











Fischer et alii (2012) beschreven een ander nieuw geslacht van Ophthalmosauridae. Ze definieerden voor het eerst twee onderfamilies binnen de Ophthalmosauridae, Ophthalmosaurinae en Platypterygiinae. Ophthalmosaurus en Platypterygius bleken niet-monofyletisch te zijn. Ophthalmosauridae werd gekenmerkt door een verminderd extracondylair gebied, een plaatachtige dorsale trochanter, een opperarmbeen met een facet voor een anterieur accessoir element en de afwezigheid van inkepingen op de peddel-elementen van de voorvin. Het onderstaande cladogram volgt Fischer et alii 2012.

Thunnosauria 

Ichthyosaurus




Stenopterygius




Chacaicosaurus


 Ophthalmosauridae 

Arthropterygius


  
 Ophthalmosaurinae 

Mollesaurus




Ophthalmosaurus (typesoort)




Baptanodon ("O." natans)



Acamptonectes





 Platypterygiinae 


Brachypterygius




Maiaspondylus




Aegirosaurus



Sveltonectes







Platypterygius hercynicus




Caypullisaurus




Athabascasaurus



Platypterygius australis (=Longirostria)











Sinds 2019 bewerken

In 2019 werden twee soorten Cryopterygius toegewezen aan het geslacht Undorosaurus door Zverkov & Efimov (2019). De auteurs beschouwden de typesoort van het voormalige geslacht Cryopterygius kristiansenae als synoniem voor Undorosaurus gorodischensis; tweede soort Cryopterygius kielanae werd voorlopig gehandhaafd door de auteurs als een aparte soort binnen het geslacht Undorosaurus.

Het volgende cladogram toont een mogelijke fylogenetische positie binnen Ophthalmosauridae volgens de analyse uitgevoerd door Zverkov en Jacobs (2020).

Ophthalmosauria

Ophthalmosaurinae




Acamptonectes densus




Mollesaurus periallus




Ophthalmosaurus natans



Ophthalmosaurus icenicus










Gengasaurus nicosiai





Nannopterygius yasykovi




Nannopterygius enthekiodon



Nannopterygius saveljeviensis



Nannopterygius borealis







Arthropterygius volgensis




Arthropterygius lundi



Arthropterygius thalassonotus




Arthropterygius hoybergeti



Arthropterygius chrisorum










Platypterygiinae


Brachypterygius extremus



Aegirosaurus leptospondylus




Muiscasaurus catheti




Leninia stellans




Sveltonectes insolitus




Athabascasaurus bitumineus




Platypterygius americanus





Acuetzpalin carranzai



Platypterygius sachicarum



Caypullisaurus bonapartei







Grendelius mordax



Grendelius alekseevi



Grendelius pseudoscythicus



Grendelius zhuravlevi







Undorosaurus kielanae




Undorosaurus nessovi



Undorosaurus gorodischensis









Platypterygius australis




Plutoniosaurus bedengensis



Simbirskiasaurus birjukovi



Platypterygius hercynicus



Sisteronia seeleyi



Platypterygius platydactylus



Maiaspondylus lindoei