Nymphalidae

De Nymphalidae zijn een familie van vlinders in de superfamilie Papilionoidea. De familie omvat de schoenlappers, parelmoervlinders en zandoogjes (naamgeving volgens het Nederlands soortenregister). De Nederlandse naamgeving is een lappendeken van oude benamingen voor (onder)families. Deze familie omvat ongeveer 6000 soorten die, afhankelijk van de gehanteerde systematische indeling, in een verschillend aantal onderfamilies worden geplaatst. De indeling in onderfamilies, geslachtengroepen en geslachten in dit artikel volgt die van de Nymphalidae Systematics Group.

Nymphalidae
Greta morgane heeft deels doorzichtige vleugels
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Arthropoda (Geleedpotigen) Klasse: Insecta (Insecten) Orde: Lepidoptera (Vlinders) Superfamilie: Papilionoidea
Familie
Nymphalidae Rafinesque, 1815
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Nymphalidae op Wikispecies
Portaal    Biologie Insecten

Kenmerken

Nymphalidae zijn over het algemeen middelgrote vlinders met een opvallende vlucht: na elke vleugelslag een korte glijvlucht. Rupsen zijn meestal harig of hebben stekels en de poppen hebben vaak glimmende vlekken. De voorpoten van de vlinders zijn over het algemeen niet volledig ontwikkeld waardoor het lijkt of ze maar vier pootjes hebben. De voorpoten worden niet, zoals de andere poten, gebruikt om zich vast te houden aan bladeren, maar om de kop en antennes mee schoon te maken. De bovenzijde van de vleugels is vaak opvallend gekleurd, terwijl de onderzijde altijd een camouflagetekening heeft. Dikwijls zijn beide geslachten verschillend gekleurd. De vleugelspanwijdte varieert van 3 tot 15 cm.

Leefwijze

Het voedsel van de volwassen vlinders bestaat uit vele soorten vloeistoffen. Ze worden aangetrokken door vruchten, mest, kadavers, urine en zelfs benzine.

Voortplanting

De ronde eieren worden in groepjes op het loof van bomen, struiken en kruidachtige planten gelegd. De poppen vertonen dikwijls opvallende, wrattige bulten en hangen aan de punt van hun achterlijf van de waardplant omlaag.

Verspreiding en leefgebied

Deze familie komt wereldwijd voor in bloemrijke hooilanden, lichte bossen, parken en tuinen.

Onderfamilies

Polyura athamas (Charaxinae)

Marpesia petreus (Cyrestinae)

Zilvervlek (Boloria euphrosyne; Heliconiinae)

rups van Argyreus hyperbius (Heliconiinae)

Caligo eurilochus (Satyrinae)

• Onderfamilie Apaturinae Boisduval, 1840
  • voor geslachten, zie de onderfamilie
• Onderfamilie Biblidinae Boisduval, 1833
  • voor geslachten, zie de onderfamilie
• Onderfamilie Calinaginae Moore, 1895
  • Calinaga Moore, 1857
• Onderfamilie Charaxinae Guenée, 1865
  • voor geslachten, zie de onderfamilie
• Onderfamilie Cyrestinae Guenée, 1865
  • Cyrestini Guenée, 1865
    • Cyrestis Boisduval, 1832
      • = Apsithra Moore, 1899
      • = Sykophages Martin, 1903
    • Azania Martin, 1903
    • Chersonesia Distant, 1883
    • Marpesia Hübner, 1818
      • = Athena Hübner, 1819
      • = Euglyphus Billberg, 1820
      • = Marius Swainson, 1830
      • = Petreus Swainson, 1833
      • = Megalura Blanchard, 1840
      • = Tymetes Doyére, 1840
      • = Timetes Doubleday, 1845
      • = Timetes Boisduval, 1870
      • = Eumargareta Grote, 1898
  • Pseudergolini Jordan, 1898
    • Pseudergolis Felder & Felder, 1867
    • Amnosia Doubleday, 1849
      • = Leptoptera Scudder, 1875
    • Dichorragia Butler, 1869
    • Stibochiona Butler, 1869
• Onderfamilie Danainae Boisduval, 1833
  • voor geslachten, zie de onderfamilie
• Onderfamilie Heliconiinae Swainson, 1822 - Passiebloemvlinders en parelmoervlinders
  • voor geslachten, zie de onderfamilie
• Onderfamilie Libytheinae Boisduval, 1833
  • Libythea Fabricius, 1807
    • = Hecaerge Ochsenheimer, 1816
    • = Chilea Billberg, 1820
    • = Hypatus Hübner, 1822
    • = Dichora Scudder, 1889
  • Libytheana Michener, 1943
• Onderfamilie Limenitidinae Behr, 1864
  • voor geslachten, zie de onderfamilie
• Onderfamilie Nymphalinae - Schoenlappers en aurelia's
  • voor geslachten, zie de onderfamilie
• Onderfamilie Satyrinae Boisduval, 1833 - Zandoogjes en erebias
  • voor geslachten, zie de onderfamilie
• incertae sedis
  • Prodryas Scudder, 1878
  • Prolibythea Scudder, 1889
  • Protapatura Shirozu & Saigusa, 1971
  • Thanatites Scudder, 1875

Bronnen, noten en/of referenties

• David Burnie (2001) Animals. Dorling Kindersley Limited, London. ISBN 90-18-01564-4 (naar het Nederlands vertaald door Jaap Bouwman en Henk J. Nieuwenkamp).