Nederlandse krijgsmacht
De Nederlandse krijgsmacht is de militaire organisatie van het Koninkrijk der Nederlanden. Het bestaan, de taken van en het gezag over de krijgsmacht zijn vastgelegd in Artikel 97 van de Nederlandse Grondwet:[6]
Nederlandse krijgsmacht
| ||
|---|---|---|
| ||
| Land | Koninkrijk der Nederlanden | |
| Onderdeel van | Ministerie van Defensie | |
| Oprichting | 1814 | |
| Leiding | ||
| Opperbevelhebber | Nederlandse regering | |
| Verantwoordelijke minister | .svg){kind=small} Kajsa Ollongren
| |
| Commandant der Strijdkrachten |  Generaal Onno Eichelsheim
| |
| Slagkracht | ||
| Eenheden | Koninklijke Marine Koninklijke Landmacht Koninklijke Luchtmacht Koninklijke Marechaussee | |
| Troepensterkte* | 41.543[1] | |
| Aantal reserve* | 6.634[1] | |
| Minimumleeftijd | 17 jaar | |
| Aantal tanks* | 18 geleased van Duitsland | |
| Aantal pantservoertuigen* | 813[2] | |
| Aantal vliegtuigen* | 133[2] | |
| Aantal helikopters* | 79[2] | |
| Aantal schepen* | 32 | |
| Uitgaven | ||
| Jaarbudget* | € 13.528.696.000[4] | |
| Procent van bbp* | 1,5[5] | |
| (*) Gegevens voor 2022 | ||
- 1. Ten behoeve van de verdediging en ter bescherming van de belangen van het Koninkrijk, alsmede ten behoeve van de handhaving en de bevordering van de internationale rechtsorde, is er een krijgsmacht.
- 2. De regering heeft het oppergezag over de krijgsmacht.
De krijgsmacht bestaat uit vier krijgsmachtdelen:
- de Koninklijke Marine (KM)
- de Koninklijke Landmacht (KL)
- de Koninklijke Luchtmacht (KLu)
- de Koninklijke Marechaussee (KMar)
OrganisatieBewerken
Sinds 2005 zijn de vier krijgsmachtdelen geen zelfstandige organisaties met een eigen bevelhebber meer. De operationele eenheden van de Koninklijke Marine (KM), Koninklijke Landmacht (KL) en de Koninklijke Luchtmacht (KLu) zijn georganiseerd in drie operationele commando's (OPCO's) die als onderdeel van het Ministerie van Defensie direct onder bevel van de Commandant der Strijdkrachten (CDS) vallen:
- het Commando Zeestrijdkrachten (CZSK) vormt de zeemacht
- het Commando Landstrijdkrachten (CLAS) is de landmacht
- het Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK) vormt de luchtmacht
Het vierde operationele commando, de Koninklijke Marechaussee (KMAR), is de militaire politie. De marechaussee valt vanwege de specifieke taakstelling doorgaans niet direct onder bevel van de CDS, maar rechtstreeks onder de secretaris-generaal van het Ministerie van Defensie.
Er bestaan binnen het koninkrijk ook nog kleine lokale militaire korpsen op Curaçao (de Curaçaose Militie) en op Aruba (de Arubaanse Militie). Deze opereren onder gezag van de Koninklijke Marine ter plaatse.
CommandantenBewerken
| Commandant der Strijdkrachten | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|---|---|---|---|---|
|
 Generaal Onno Eichelsheim (geboren 1966) |
15 april 2021 |  Koninklijke Luchtmacht (Gevechtshelikopters) | |
| Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|
 Vice-admiraal Boudewijn Boots (geboren 1964) |
8 maart 2021 |  Koninklijke Marine (Vloot) | |
| Commandant Landstrijdkrachten | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|
 Luitenant-generaal Martin Wijnen (geboren 1966) |
28 augustus 2019 |  Koninklijke Landmacht (Genie) | |
| Commandant Zeestrijdkrachten | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|
Vice-admiraal René Tas (geboren 1964) |
9 september 2021 | Koninklijke Marine (Vloot) | |
| Commandant Luchtstrijdkrachten | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|
 Luitenant-generaal Dennis Luyt (geboren 1963) |
10 juni 2016 | Koninklijke Luchtmacht (Jachtvliegers) | |
| Commandant Koninklijke Marechaussee | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|
 Luitenant-generaal Hans Leijtens (geboren 1963) |
2 september 2019 |  Koninklijke Marechaussee | |
TopfunctionarissenBewerken
| Hoofd van de Permanente Militaire Vertegenwoordiging van Nederland bij de NAVO en de EU | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|---|---|---|---|---|
|
Luitenant-generaal Michiel van der Laan (geboren 1965) |
1 juli 2019 | Koninklijke Landmacht (Huzaren) | |
| Commandant Defensie Ondersteuningscommando | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|
Luitenant-generaal Mario Verbeek |
30 april 2019 | Koninklijke Luchtmacht (Directie Materiele Instandhouding) | |
| Inspecteur-generaal der Krijgsmacht | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|
 Generaal-majoor Frank van Sprang (geboren 1962) |
28 november 2019 | Koninklijke Marine (Mariniers) | |
| Directeur Defensie Materieel Organisatie | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|
Vice-admiraal Arie Jan de Waard |
17 december 2015 | Koninklijke Marine (Technische Dienst) | |
| Directeur Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|
 Generaal-majoor Jan Swillens |
13 juni 2019 | Koninklijke Landmacht (Korps Commandotroepen) | |
| Commandant Netherlands Special Operations Command | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|
Generaal-majoor Ron Smits |
8 juli 2021 | Koninklijke Landmacht (Regiment Infanterie Prins Johan Willem Friso) | |
| Commandant Defensie Cyber Commando | Benoemd | Krijgsmachtdeel | ||
|
 Brigade-generaal René van den Berg |
1 december 2020 | Koninklijke Landmacht (Korps Commandotroepen) | |
EenheidscommandantenBewerken
| Commando Luchtstrijdkrachten | |||
|---|---|---|---|
| Commandant Defensie Helikopter Commando | Benoemd | ||
 Commodore Robert Adang |
5 september 2018 | ||
| Commandant Vliegbasis Gilze-Rijen | Benoemd | ||
| Commodore Robert Adang |
5 september 2018 | ||
| Commandant Vliegbasis Leeuwarden | Benoemd | ||
 Kolonel Henk Doorten |
17 januari 2020 | ||
| Commandant Vliegbasis Eindhoven | Benoemd | ||
| Kolonel Harold Boekholt |
26 juni 2018 | ||
| Commandant Vliegbasis Volkel | Benoemd | ||
| Kolonel Rob van den Heuvel |
2 november 2016 | ||
| Commandant Joint Meteorologische Groep | Benoemd | ||
 Luitenant-kolonel Douwe Minnema |
|||
| Commandant Koninklijke Militaire School Luchtmacht | Benoemd | ||
| Kolonel Ben Kamstra |
4 oktober 2017 | ||
| Commandant Groep Luchtmacht Reserve | Benoemd | ||
| Kolonel Michel Brevink |
6 maart 2020 | ||
| Commandant Centrum voor Mens & Luchtvaart | Benoemd | ||
| Kolonel Johan de Jongh |
18 april 2017 | ||
| Commandant Air Operations Control Station Nieuw Milligen | Benoemd | ||
| Kolonel Marco Zeemeijer |
27 juni 2018 | ||
| Commandant Logistiek Centrum Woensdrecht | Benoemd | ||
| Kolonel Richard Laurijssen |
30 augustus 2017 | ||
| Commando Zeestrijdkrachten | |||
|---|---|---|---|
| Directeur Materiële Instandhouding | Benoemd | ||
 Commandeur Jan Willem Hartman |
5 maart 2019 | ||
| Directeur Personeel en Bedrijfsvoering | Benoemd | ||
 Kapitein ter zee
|
30 augustus 2018 | ||
| Directeur Operaties | Benoemd | ||
|
Brigadegeneraal der mariniers Jan Hut |
juni 2020 | |
| Commandant Netherlands Maritime Force | Benoemd | ||
|
Commandeur Ad van de Sande |
28 november 2019 | |
| Commandant der Zeemacht in het Caraibisch Gebied | Benoemd | ||
|
Brigadegeneraal der mariniers Frank Boots |
19 augustus 2020 | |
| Commandant Defensie Duikgroep | Benoemd | ||
|
 Kapitein-luitenant ter zee Sander Kool |
19 mei 2021 | |
| Commandant van het Korps Mariniers | Benoemd | ||
|
|
Brigadegeneraal der mariniers Jan Hut |
11 december 2020 | |
| Groepscommandant Operationele Eenheden Korps Mariniers | Benoemd | ||
|
Kolonel der mariniers Rob de Wit |
8 mei 2020 | |
| Groepscommandant Klein Bovenwater/Mijnendienst | Benoemd | ||
| Kapitein ter zee Eric Toebast |
13 december 2017 | ||
| Groepscommandant Onderzeedienst | Benoemd | ||
| Kapitein ter zee Herman de Groot |
14 december 2016 | ||
| Groepscommandant Marine Luchtvaartdienst | Benoemd | ||
| Kapitein ter zee Hans Veken |
30 augustus 2018 | ||
InzetBewerken
De veranderde situatie in de wereld heeft de afgelopen decennia grote invloed gehad op de Nederlandse krijgsmacht. Wereldwijde inzet was vanaf 1960 op beperkte schaal voorbehouden aan het Korps Mariniers, maar dit is totaal herzien. Sedert enige decennia worden Nederlandse militairen van alle krijgsmachtdelen uitgezonden in het kader van VN-, NAVO- of EU-operaties binnen maar ook buiten Europa. De grootste militaire inzet vindt anno 2015 plaats in brandhaarden in het Midden-Oosten en Afrika.
Recente deelname aan internationale missies
Van dienstplichtig naar beroepsBewerken
Het bestaan van militaire dienstplicht is vastgelegd in Artikel 98 van de Nederlandse Grondwet.[6] Doordat Nederland tussen van oudsher tandenontblotende landen als Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland ligt, wilde het letterlijk buiten schot blijven. Het koos er daarom voor zichzelf neutraal op te stellen. Deze neutraliteitspolitiek werd sinds het midden van de negentiende eeuw toegepast. Zo raakte Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog niet betrokken bij de bloedige internationale strijd.
Dat vond men zo gunstig, dat men ook bij toekomstige internationale conflicten neutraal wilde blijven. De opbouw van het leger werd hierop afgestemd. In vredestijd bestond het uit een kleine kern van beroepspersoneel en een groepje dienstplichtigen. De dienstplichtigen waren maar tijdelijk in dienst. Gedurende een aantal maanden werden jongens, als ze achttien waren geworden, opgeleid tot soldaat.Bij een dreigende oorlog konden de al opgeleide dienstplichtigen worden gemobiliseerd. Hierdoor ontstond in korte tijd een grote troepenmacht.
In de jaren twintig van de 20e eeuw werd het Nederlandse leger nauwelijks gemoderniseerd. De regering vond het niet nodig: er was geen sprake van een oorlogsdreiging. Ook de Nederlandse bevolking zag niet graag geld en nieuw wapentuig naar het leger gaan. Men wilde politieke geschillen liever vreedzaam oplossen. Vanaf 1929 draaide de overheid de geldkraan steeds verder dicht. Er heerste een economische wereldcrisis en er moest op alle uitgaven worden bezuinigd.
Toen Hitler in 1933 aan de macht kwam, hield Nederland vast aan zijn neutraliteitspolitiek. Wel werd er vanaf 1935 weer geld in het leger geïnvesteerd. Door het te versterken hoopte de regering de Duitsers af te schrikken, waardoor de neutraliteit kan worden behouden. De Nederlandse legermacht was nog lang niet op sterkte toen in 1939 Engeland en Frankrijk Duitsland de oorlog verklaarden. Toen de Duitsers in 1940 Nederland binnenvielen, was - ondanks een betrekkelijk succesvolle Mobilisatie - de strijd snel beslist.
Na de Tweede Wereldoorlog werd er weer meer geld in het leger geïnvesteerd en werden dienstplichtigen net als voorheen opgeroepen, maar ook daar kwam een eind aan: sinds 1997 is de oproeping in werkelijke dienst opgeschort en de ten opzichte van vroeger sterk verkleinde krijgsmacht bestaat nu geheel uit beroepspersoneel met een sterkte van ongeveer 40.000 militairen. Een deel hiervan is niet binnen de krijgsmacht zelf werkzaam, maar vervult functies binnen andere defensieonderdelen en organisaties.[7]
Vrouwen bij de krijgsmachtBewerken
In 1943 werd het eerste Vrouwen Hulpkorps opgericht, waarmee vrouwen ook rol kregen binnen de Koninklijke Landmacht. De intentie was niet dat vrouwen daadwerkelijk gingen vechten, maar wel dat zij een sociale en ondersteunende rol zouden gaan spelen.[8]
Bij de Marine werd in 1944 de Marine Vrouw Afdeling (MARVA) opgericht.[9]
ReservistenBewerken
De Nederlandse krijgsmacht heeft ongeveer 7000 reservisten, die verdeeld zijn over de vier reservisteneenheden:[10]
- de Koninklijke Marine Reserve (ca. 1500 personen) bestaat uit voormalige marinemilitairen,
- het Korps Nationale Reserve (ca. 4500 personen) is toegankelijk voor zowel voormalige militairen als voor burgers,
- de Groep Luchtmacht Reserve (ca. 700 personen) is toegankelijk voor zowel voormalige militairen als voor burgers,
- de reservisten van de Koninklijke Marechaussee ( 300 personen) zijn voormalige opsporingsambtenaren van dat krijgsmachtdeel.
Open dagenBewerken
Diverse onderdelen van de Nederlandse krijgsmacht houden open dagen, die zijn bedoeld om een breder publiek te laten kennismaken met de krijgsmacht. Naast het organiserende krijgsmachtdeel zijn ook andere onderdelen van defensie vertegenwoordigd.
- Marinedagen (voor 2008 Vlootdagen)
- Luchtmachtdagen
- Landmachtdagen
Aanvankelijk hield elk van de drie krijgsmachtdelen ieder jaar een open dag. Vanwege bezuinigingen werd dit vanaf 2010 gereduceerd tot twee defensieonderdelen per jaar.
Zie ookBewerken
Externe linksBewerken
Bronnen, noten en/of referenties
|