Nederlandse Gereformeerde Kerken
Niet te verwarren met de Nederlands Gereformeerde Kerken, een van de stromingen waar de Nederlandse Gereformeerde Kerken in 2023 uit ontstond.
De Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK) vormen een gereformeerd kerkgenootschap dat op 1 mei 2023 tot stand kwam door de fusie tussen de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (uit 1944) en Nederlands Gereformeerde Kerken (uit 1967).
| Nederlandse Gereformeerde Kerken | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Nederlandse Gereformeerde Kerk in Apeldoorn
| ||||
| Indeling | ||||
| Hoofdstroming | Protestantisme | |||
| Richting | Gereformeerd calvinisme | |||
| Voortgekomen uit | Fusie Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en Nederlands Gereformeerde Kerken | |||
| Aard | ||||
| Locatie | Nederland en Zuid-Afrika | |||
| Aantal leden | 146.568 (2023)[1] | |||
| Karakter | Inhoud: Orthodox-gereformeerd Vorm: traditioneel tot evangelisch | |||
| ||||
Geschiedenis bewerken
In het begin van de 20e eeuw ontstonden binnen de Gereformeerde Kerken in Nederland meningsverschillen over de Verbondsleer van Abraham Kuyper. Dit verschil van inzicht kwam tot een hoogtepunt tijdens Tweede Wereldoorlog. Toen oordeelde de Generale Synode in het voordeel van Kuyper's visie, die in wezen de opname van de kinderen van gelovigen in het Verbond in twijfel trok. Veel theologen en predikanten waren het niet eens met deze beslissing en beweerden dat het in tegenspraak was met de bijbelse gegevens, en probeerden in beroep te gaan tegen de beslissing.[2] De Generale Synode handhaafde echter haar opvatting en eiste onder meer dat pas afgestudeerde theologen het Kuyperiaanse standpunt moesten onderschrijven. Tegenstanders van de synode beweerden ook dat de Generale Synode misbruik maakte van haar autoriteit en langer aanbleef dan toegestaan was door de kerkorde. In 1944 werden veel predikanten en theologen die tegen Kuypers visie waren, door de Generale Synode geëxcommuniceerd. Daarom scheidde een groot aantal plaatselijke gemeenten zich af van de Gereformeerde Kerken in Nederland, onder leiding van o.a. prof. dr. Klaas Schilder, om zijn eigen kerkgenootschap te vormen, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV). Deze gebeurtenis heette Vrijmaking. Sindsdien zijn er door geen van beide partijen serieuze pogingen tot verzoening gedaan.
In 1967 ontstond een nieuwe controverse over de exclusiviteit van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt als de enige echte christelijke kerk in Nederland. Het kerkgenootschap besloot dat de GKV de enige echte christelijke kerken in het land waren, en daarom verlieten veel leden het kerkgenootschap. In hetzelfde jaar vormden deze leden de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK).
In de daaropvolgende decennia veranderde de GKV echter van standpunt en begon het bestaan van andere echt christelijke kerken in Nederland te erkennen. Dit leidde tot toenadering tussen de GKV en de NGK. In 2017 begonnen de twee denominaties te onderhandelen over een fusie. In 2021 is door beide kerken besloten dat de fusie zal plaatsvinden op 1 maart 2023, het jaar waarin de GKV en NGK ophouden te bestaan, om plaats te maken voor een nieuw kerkgenootschap genaamd Nederlandse Gereformeerde Kerken.[3][4][5] Op 22 juni 2022 werd bekend dat de fusiedatum is verschoven naar 1 mei 2023.[6]
Al snel na de fusie tot de Nederlandse Gereformeerde Kerken op 1 mei 2023 werd gesproken over de toekomst van het kerkverband en werd gekeken naar de Protestantse Kerk in Nederland.[7] De Nederlandse Gereformeerde kerkhistoricus George Harinck verwacht dat de nieuwe NGK-gemeenten ''min of meer op een natuurlijke manier'' naar de PKN-gemeenten zullen groeien.[8] Ook Ad de Boer - een prominent kerkbestuurder - uitte zich positief over toenadering tot de PKN.[9]
Oecumene bewerken
Vanaf de jaren 1990 zijn de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) samenwerkingen aangegaan met de Christelijke Gereformeerde Kerken en met de Nederlands Gereformeerde Kerken. Op enkele plaatsen heeft dit geleid tot de fusie van plaatselijke gemeenten. In Enkhuizen, Franeker, Harlingen, Nijmegen, Sneek, Surhuisterveen, Veendam, Woerden, Doesburg en Stadskanaal zijn de CGK en GKv één geworden. Daarnaast ontstonden er gemeenten waarin de GKv met zowel de NGK als de CGK is gefuseerd tot één plaatselijke gemeente, zoals in Deventer, Hengelo en Lisse. Na de fusie van 1 mei 2023 zijn NGK en GKV niet meer onderscheiden, maar de interkerkelijke samenwerking met de CGK is gebleven.
Universiteit bewerken
De kerken hebben een eigen Theologische Universiteit te Utrecht (TUU). Deze universiteit behoorde voorheen bij de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en stond aanvankelijk in Kampen. De universiteit werkt door middel van een gezamenlijke onderzoeksgroep (BEST, Biblical Exegesis and Systematic Theology) samen met de Theologische Universiteit te Apeldoorn van de Christelijke Gereformeerde Kerken.
Archieven en documentatie bewerken
Het Archief- en Documentatiecentrum van de Nederlandse Gereformeerde Kerken (ADC) te Kampen fungeert als archiefdienst voor dit kerkgenootschap en de rechtsvoorgangers.[10]