NS 6100

De serie NS 6100 was een serie tenderlocomotieven met de asindeling 2'C2' van de Nederlandse Spoorwegen (NS). Ze werden gefabriceerd door Hohenzollern en Werkspoor.

NS 6100
Aantal	10
Nummering	6101-6110
Fabrikant	Hohenzollern (locomotieffabriek) Werkspoor
In dienst	1929
Uit dienst	1958
Asindeling	2'C2'
Spoorwijdte	1435 mm
Massa locomotief	108 ton
Aslast	16.6t
Diameter drijfwielen	1.850 mm
Diameter loopwielen	930 mm
Lengte over buffers	16.300 mm
Breedte	2820 mm
Hoogte	4.530 mm
Maximumsnelheid	90 km/u
Vuurkist	15,4 m2
Vlampijpen	130 m2
Oververhitter	43,2 m2
Roosteroppervlak	2,84 m2
Maximum stoomspanning	12 kg/cm2
Aantal cilinders	4
Diameter × slaglengte cilinders	420 x 660 mm
Stoomverdeling	Walschaerts
Waterinhoud	12 m3
Brandstofvoorraad	4,3 ton kolen
Trekkracht	10.550 kg
Soortmerk	PTO4
Aantal bewaarde exemplaren	0
Portaal    Verkeer & Vervoer

Geschiedenis

In de jaren twintig van de twintigste eeuw investeerde de NS fors in de verzwaring van de spoorbaan, waardoor de grootst toegestane asdruk op de meeste hoofdlijnen van 16 naar 18 ton kon worden verhoogd. Hierdoor ontstond voor het eerst de mogelijkheid een 2C2-tenderlocomotief te ontwerpen, die volledig was afgeleid van de 1910 stammende viercilinder-locomotief serie 3700. Tot dat moment vertegenwoordigde lichtere tweecilinder machine serie 6001-6026 met een maximale asdruk van 15,4 ton de uiterste mogelijkheid voor een Nederlandse tenderlocomotief.

De eerste vijf locomotieven werden gebouwd door Hohenzollern in 1929 en later in dat jaar werden er nog vijf gebouwd door Werkspoor.

NS nummer	Aflevering	Fabrikant	Fabrieksnummer	Bijzonderheden
6101	06-02-1929	Hohenzollern	4664	Na de oorlog terug gevonden in Emmerich
6102	23-02-1929	Hohenzollern	4665	Na de oorlog terug gevonden in Buchholz
6103	05-03-1929	Hohenzollern	4666	Tijdens de oorlog vernield door een voltreffer
6104	02-03-1929	Hohenzollern	4667	Na de oorlog terug gevonden in Oldenburg
6105	19-03-1929	Hohenzollern	4668	Na de oorlog vermist
6106	28-09-1929	Werkspoor	586 / 2438	Na de oorlog terug gevonden in Emmerich
6107	04-10-1929	Werkspoor	587 / 2439	Na de oorlog terug gevonden in Uelzen
6108	15-10-1929	Werkspoor	588 / 2440
6109	25-10-1929	Werkspoor	589 / 2441	Na de oorlog terug gevonden in Barsinghausen
6110	12-11-1929	Werkspoor	590 / 2442

Afvoer en sloop

Tot de eerste negentien locomotieven die na de bevrijding als gevolg van oorlogsschade moesten worden afgevoerd, behoorde ook loc 6103. Op 29 september 1945 werd toestemming verkregen onder meer deze zwaar gehavende machine af te voeren. Volgens gegevens van de heer Van Wijck Jurriaanse vond de sloop (zonder ketel) in april 1946 plaats op het terrein van de Wpc Tilburg, maar gezien de allerminst loopbare staat van 6103 lijkt het meer waarschijnlijk dat de loc in Arnhem aan haar definitieve einde gekomen is. De tweede 6100 die het loodje moest leggen was loc 6109, die beschadigd was teruggekeerd uit het Duitse Barsinghausen.

In 1956 werd de systematische buitendienststelling van de overgebleven zeven 6100'en ingezet. Als eerste waren de 6101 (maart) en 6106 (mei) aan de beurt, waarvan de 6106 van 19 mei tot 30 september 1956 als stationaire verwarmingsbron was toegewezen aan depot Zutphen. Gedurende het jaar 1957 werden achtereenvolgens de locs 6104 (februari), 6107 en 6110 (beide augustus) voor sloop terzijde gesteld, en in februari 1958 was het ook afgelopen met de laatste Tenderjumbo's 6102 en 6108.

Afvoer locomotieven

Loc	Ketel	Datum toestemming afvoer	Datum verkoopcontract	Naam bedrijf en vestigingsplaats
3791	6104	29-04-1957	18-07-1957	Siemens Rotterdam (Echter gesloopt bij Van Dijk Veenendaal)
6101	6109	23-03-1956	21-06-1956	Sideron Berkel
6102	6105	27-02-1958	07-03-1958	Hollandia Amsterdam
6103	geen	29-09-1945	04-1946	Wpc Tilburg
6104	3730	18-02-1957	30-09-1957	Dotremont Maastricht
6105	4611	03-02-1950	Vermist DRB	Onbekend
6106	6101	31-05-1956	29-11-1956	Rijsdijk Hendrik Ido Ambacht
6107	6102	16-08-1957	30-09-1957	Dotremont Maastricht
6108	6107	27-02-1958	07-03-1958	Siemens Rotterdam (Echter gesloopt bij Van Dijk Veenendaal)
6109	geen	01-05-1947	08-1947	Simons Rotterdam
6110	6110	16-08-1957	30-09-1957	Ver. Utrechtse IJzerhandel

Afvoer losse ketels

Ketel	Datum toestemming afvoer	Datum verkoopcontract	Naam bedrijf en vestigingsplaats
6103	29-05-1947	21-07-1947	De Boer & Slooten Purmerend
6106	26-03-1954	07-04-1954	Visch Harderwijk
6108	24-03-1953	ca. 04-1953	Onbekend

Afbeeldingen

• 
  NS 6108 bij de waterkolom
• 
  NS 6107 met een trein nabij Hilversum. (juli 1935)
• 
  NS 6104 met een reizigerstrein bij Baarn. (10-06-1938)
• 
  NS 6109 met een trein op het N.S.-station Hilversum (juli 1935)
• 
  NS 6110 op het fabrieksterrein van Werkspoor N.V. te Amsterdam. (12-11-1929)
• 
  NS 6110 op het fabrieksterrein van Werkspoor N.V. te Amsterdam. (12-11-1929)
• 
  NS 6103 met een trein naar Duitsland op het N.S.-station Den Haag S.S. (oktober 1935)
• 
  NS 6103 tijdens de oorlog vernield door een voltreffer.
• 
  Machinistenhuis van de NS 6110 (1929)
• 
  NS 6106 met een goederentrein op een spoorlijn tijdens electrificatiewerkzaamheden. (1952)
• 
  Een NS 6100 met reizigers trein in de ingraving ter hoogte van Amersfoort. (Tussen 1930 en 1940)
• 
  NS 6108 met een sneltrein Enschede-Amsterdam ter hoogte van de seinbrug te Bussum. (Tussen 1925 en 1935)
• 
  NS 6110

Bronnen

Bronnen, noten en/of referenties

• Paul Henken: Stoomlocomotieven NS-serie 6100. De geschiedenis van de Tenderjumbo's. Uquilair, Rosmalen, 2002. ISBN 90 71513 43 2

• H. Waldorp: Onze Nederlandse stoomlocomotieven in woord en beeld, (7e druk) uitgeverij De Alk, Alkmaar, 1986. ISBN 90-6013-947-X.

Nederlandse stoomlocomotieven

Mediabestanden

Zie de categorie NS 6100 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.