Mulhouse
Mulhouse (IPA: [myluz]?; Nederlands, verouderd: Mulhuizen; Duits: Mülhausen, Elzassisch: Milhüse) is een stad in het oosten van Frankrijk, in de Elzas, en is de onderprefectuur van het departement Haut-Rhin. Mulhouse is de grootste stad van Haut-Rhin en de tweede op rij in de Elzas. De gemeente telde 108.312 inwoners op 1 januari 2019.[1] Twee zijrivieren van de Rijn, de Doller en de Ill (Frankrijk), stromen door de stad. Mulhouse heeft veel oude gebouwen en smalle straten. Het stadhuis dateert uit de 16e eeuw. Mulhouse ligt dicht bij de grenzen met Zwitserland en Duitsland, en deelt een internationale luchthaven met Bazel en Freiburg. Wegens de textielindustrie werd Mulhouse wel het Manchester van Frankrijk genoemd, net als Rijsel overigens.
Gemeente in Frankrijk .svg){kind=small}
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
  | |||
| Situering | |||
| Regio | Grand Est | ||
| Departement | Haut-Rhin (68) | ||
| Arrondissement | Mulhouse | ||
| Kanton | Mulhouse-1, -2, -3 | ||
| Coördinaten | 47° 45′ NB, 7° 20′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 22,18 km² | ||
| Inwoners (1 januari 2019) |
108.312[1] (4.883 inw./km²) | ||
| Hoogte | 231 - 336 m | ||
| Burgemeester | Michèle Lutz (LR) | ||
| Overig | |||
| Postcode | 68100 | ||
| INSEE-code | 68224 | ||
| Foto's | |||
| |||
| Van linksboven naar rechtsonder: historische panden in het centrum, winkelcentrum Porte Jeune, campus La Fonderie, carnavalvierders, rode vari in de dierentuin, automuseum, tram van Mulhouse en het stadhuis | |||
| |||
GeschiedenisBewerken
De stad Mülhausen wordt voor het eerst vermeld in 803 als het Latijnse Mulhusium. De naam verwijst naar het Duitse woord Mühle voor molen.
De stad had in het Heilige Roomse Rijk de status van vrijstad; zij was eerst toegetreden tot de Tienstedenbond van de Elzas en later tot het Zwitserse Eedgenootschap. Daardoor bleef het een zo goed als onafhankelijke republiek tot de annexatie door Frankrijk in 1798. Mulhouse werd opgenomen in het departement Haut-Rhin. Toch hoort Mulhouse thuis in de lijst van voormalige zelfstandige landen op het huidige Franse grondgebied. Van 1871 (Vrede van Frankfurt) tot 1918 en van 1940 tot 1945 was Mulhouse in Duitse handen, zoals de rest van Elzas-Lotharingen.
GeografieBewerken
De oppervlakte van Mulhouse bedraagt 22,18 km², de bevolkingsdichtheid is 4.883 inwoners per km² (per 1 januari 2019).
De onderstaande kaart toont de ligging van Mulhouse met de belangrijkste infrastructuur en aangrenzende gemeenten.
DemografieBewerken
Onderstaande figuur toont het verloop van het inwoneraantal van Mulhouse vanaf 1962.
- Bron: Frans bureau voor statistiek. Cijfers inwoneraantal volgens de definitie population sans doubles comptes (zie de gehanteerde definities)
BezienswaardighedenBewerken
- Temple Saint-Étienne, een protestantse kerk, gebouwd van 1859-1866 in neogotische stijl. Aan de Place de la Réunion.
- Église Saint-Etienne, een katholieke kerk, gebouwd van 1855-1860 in neogotische stijl.
- Chapelle Saint-Jean, gebouwd in 1269, wordt tegenwoordig vooral gebruikt om er concerten in te geven. In en om de kapel worden een aantal stenen voorwerpen en beelden tentoongesteld (musée lapidaire) en in de kapel zijn oude wandschilderingen zichtbaar.
- Synagoge, gebouwd van 1847-1849 in neoklassicistische stijl.
- Hôtel de Ville, renaissancistisch stadhuis uit 1551, sinds 1969 het Musée historique de Mulhouse huisvestend, naast enkele representatieve gemeentelijke functies. Aan het Place de la Réunion.
- Het Bollwerk is een overblijfsel van de vroegere stadsmuur, bestaande uit een toren en enkele stukken stadsmuur, uit omstreeks 1390.
- De Tour Nessel en de Tour du Diable zijn twee vierkante torens welke overblijfselen zijn van het voormalig paleis van de bisschoppen van Straatsburg.
- Het Parc zoologique et botanique, omvattende een dierentuin en een aantal gespecialiseerde plantentuinen.
- Fontein met standbeeld van een renaissancesoldaat, op het Place de la Réunion; gedenkzuil voor Johann Heinrich Lambert nabij de Markt; beeld van Schweissdissi, uit 1906; beeld van Willem Tell, aan een gevel in de Rue Guillaume Tell.
AfbeeldingenBewerken
Mulhouse gezien vanaf de Belvédère Toren
Het 16e-eeuwse stadhuis
Renaissancistische huizen aan de Place de la Réunion
Temple Saint-Étienne
Overzichtsfoto van de Place de la Réunion
MuseaBewerken
- Cité de l'automobile (of: Musée national de l'automobile de Mulhouse), een museum dat een collectie oude en merkwaardige automobielen huisvest.
- Cité du Train (of: Musée français du chemin de fer), een museum dat de geschiedenis van de spoorwegen toont.
- Musée EDF Electropolis, behandelt de geschiedenis van de elektriciteit en haar toepassingen.
- Musée de l'impression sur étoffes is gewijd aan het bedrukken van textiel, een tak van nijverheid die in de 19e eeuw in Mulhouse tot ontwikkeling kwam.
- Musée des beaux-arts, bevat vooral schilderkunst van Franse meesters uit de 19e eeuw, en daarnaast ook enkele belangrijke werken uit de 17e en 18e eeuw. Voorts worden er wisseltentoonstellingen gehouden die ook 20e-eeuwse en eigentijdse kunst tonen.
- Musée historique de Mulhouse, in het historische stadhuis, behandelt de stadsgeschiedenis.
- Écomusée d'Alsace, een openluchtmuseum te Ungersheim, buiten Mulhouse gelegen.
- Musée du papier peint, een museum te Rixheim, een voorstadje van Mulhouse, gewijd aan de geschiedenis en de productie van behang.
VervoerBewerken
Na een afwezigheid van vijftig jaar is de tram van Mulhouse in mei 2006 teruggekeerd in het straatbeeld.
In de gemeente liggen de spoorwegstations Mulhouse-Dornach, Mulhouse-Hasenrain en Mulhouse-Ville.
SportBewerken
Mulhouse was zeventien keer etappeplaats in de wielerkoers Ronde van Frankrijk. De laatste ritwinnaar in Mulhouse is de Duitser Tony Martin in 2014. In 2019 startte er nog een etappe in Mulhouse.
Bekende inwoners van MulhouseBewerken
GeborenBewerken
- Johann Heinrich Lambert (1728-1777), wiskundige, astronoom, geograaf, natuurkundige en filosoof
- Jean Zuber (1773-1852), industrieel en stichter van de firma van behangpapier Zuber & Cie in Rixheim
- Henry Demmeni (1830-1886), Nederlands generaal-majoor, gouverneur van Atjeh en onder meer commandeur in de Militaire Willems-Orde
- Marie Adam-Doerrer (1838-1908), Duits-Zwitserse feministe
- Alfred Dreyfus (1859-1935), Joods-Frans militair (bekend van de Dreyfus-affaire)
- Alfred Werner (1866-1919), Duits scheikundige, hoogleraar en Nobelprijswinnaar (1913)
- William Wyler (1902-1981), Amerikaans filmregisseur
- Karl Brandt (1904-1948), Duits nazidokter (lijfarts van Hitler), SS'er en oorlogsmisdadiger (doodstraf)
- Roger Bourdin (1923-1976), fluitist
- Daniel Roth (1942), componist, organist en muziekpedagoog
- Albert Rust (1953), voetballer
- Thierry Omeyer (1976), handballer
- Jérôme Haehnel (1980), tennisser
- Charlotte Gonin artiestennaam Vitaa (1983), Frans zangeres
- Toufik Zerara (1986), voetballer
- Cléopatre Darleux (1989), handbalster
- Tom Dillmann (1989), autocoureur
- Marco Ilaimaharitra (1995), voetballer
- Juliette Bossu (2000), gymnaste
PartnerstedenBewerken
.svg){kind=small}
In het nieuwsBewerken
- Op 16 december 2004 vond in een appartementenblok in Mulhouse een grote gasexplosie plaats. Hierbij kwamen zeker negentien mensen om het leven.
- Op 24 maart 2006 deed zich een grote explosie voor in een gebouw van de Universiteit van Mulhouse. Volgens burgemeester Bockel viel er zeker een dode en raakte een vrouw zwaargewond. Na de explosie brak een grote brand uit. De ontploffing vond plaats in het laboratorium op de benedenetage van het in 1822 opgerichte scheikunde-instituut.
Externe linksBewerken
| Bronnen, noten en/of referenties |
