Morgan (orka)
Morgan is een vrouwelijke orka die 23 juni 2010 uit de Waddenzee bij Lauwersoog werd gered en daarna bijna anderhalf jaar in het Dolfinarium te Harderwijk in Nederland verbleef. Ze was 3,5 meter lang en haar leeftijd werd op moment van redding op ongeveer anderhalf jaar geschat. Het dier was sterk vermagerd en verzwakt. Vermoedelijk was ze verdwaald in de wateren bij Schotland.
Herstel bewerken
Conditie en gewicht van de orka kwamen in Harderwijk weer op normaal peil. Wel bleek ze met een stoornis van het gehoor behept.[1] Een groep wetenschappers dacht na over de toekomstmogelijkheden van het dier.[2] De vraag was niet alleen of haar gezondheid het zou toelaten om weer in de vrije natuur uitgezet te worden, maar ook of zij weer in contact gebracht zou kunnen worden met haar familie, met name de moeder. De conclusie van dit onderzoek was dat het onverantwoord zou zijn Morgan in de vrije natuur terug te zetten.[3]
Het Dolfinarium stelde plaatsing in het Spaanse attractiepark Loro Parque op Tenerife voor. Dit Loro Parque had vijf orka's te leen van SeaWorld, een bedrijf waarvoor het Dolfinarium eerder al orka's in het wild gevangen had, toen het bedrijf dat zelf niet meer mocht vanwege wetgeving in de Verenigde Staten (na een aantal maanden verblijf in Harderwijk golden de orka's als "levend in gevangenschap", en mochten zo in de VS geïmporteerd worden).
Controverse over vrijlating bewerken
Actiegroepen verenigd in de Orka Coalitie (Free Morgan Foundation), gesteund door orka-expert Ingrid Visser, waren echter van mening dat het zoogdier het recht had om haar vrijheid terug te krijgen.[4] De coalitie schakelde een advocaat in om dit doel te bereiken.[5] Men beriep zich op internationale wet- en regelgeving inzake bedreigde diersoorten, die verplaatsing buiten Europa verbood, en het houden van gevangen orka's alleen voor wetenschappelijk onderzoek en educatie toestond; er werd aangevoerd dat Loro Parque geen wetenschappelijk onderzoek deed. Het voorstel van de coalitie was om de orka langzaam weer te laten wennen in grotere bassins alvorens het dier echt vrij te laten. Tevens zou er intensiever naar de familiegroep van de orka gezocht moeten worden. Daartoe werd Dolfinarium Harderwijk gevraagd om DNA van het dier ter beschikking te stellen, hetgeen geweigerd werd. De Tweede Kamer bemoeide zich daarmee: op 28 juni 2011 nam ze een motie aan, waarin erop werd aangedrongen DNA van Morgan ter beschikking te stellen. Het Dolfinarium legde die motie naast zich neer.
Verhuizing bewerken
Omdat de familiegroep van Morgan niet kon worden gevonden mocht het dier volgens een rechterlijke uitspraak definitief worden gehuisvest bij soortgenoten in een dierenpark. Eind 2011 werd Morgan via Schiphol verhuisd naar het Spaanse attractiepark Loro Parque op Tenerife. Voor het verladen in Harderwijk was een noodverordening uitgevaardigd vanwege mogelijke protesten, maar die bleven uit.
Evaluatie bewerken
In 2021 wijdde het programma Zembla twee uitzendingen aan Morgan, waarin geëvalueerd werd hoe het er tien jaar later voorstond. Het bleek dat de orka's in Loro Parque stereotiep gedrag vertoonden (een klein basin), dat Morgan vol krassen zat (tandsporen) en dat haar gebit afgesleten was door het knagen op beton (een teken van frustratie). Ingrid Visser constateerde na een aantal dagen observatie dat Morgan voortdurend aangevallen werd door de andere dieren en dat ze regelmatig uit het water kwam, en op de rand van het basin ging liggen, om verlost te zijn van die aanvallen.
De exportvergunning specifieerde dat Morgan alleen voor wetenschappelijk onderzoek en educatie gebruikt mocht worden, maar Loro Parque zette haar in voor de reguliere commerciele shows. Ook werd Morgan ingezet om mee te fokken ("een ongelukje"). Het jong leefde slechts drie jaar.
Eigendom bewerken
Wie de eigenaar is van Morgan blijft verward. Wettelijk mag een in het wild gevangen orka alleen van een staat zijn, zodat de Staat der Nederlanden eigenaar is. Echter, SeaWorld, dat eigenaar was van de andere vijf orka's in Loro Parque, voerde Morgan in officiële documentatie steeds op als horend bij SeaWorld. Toen SeaWorld na hevige kritiek (aangezet door de film Blackfish, 2013) in 2016 besloot tot een fokverbod voor haar orka's en Loro Parque zich daar niets van aantrok, werd het eigendom van alle uitgeleende orka's overgedragen aan Loro Parque.
Externe link bewerken
| Bronnen, noten en/of referenties |