Monniksgier

soort uit het geslacht Aegypius

De monniksgier (Aegypius monachus) is een gier die zowel in Azië als in Europa - vooral in Spanje - voorkomt. Het is een grote roofvogel uit de familie Accipitridae en behoort tot de groep van de gieren van de Oude Wereld. De soort bouwt zijn nest in bomen, in montane wouden.

Monniksgier
IUCN-status: Gevoelig[1] (2020)
Monniksgier
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Aves (Vogels)
Orde:Accipitriformes
Familie:Accipitridae (Havikachtigen)
Geslacht:Aegypius
Soort
Aegypius monachus
(Linnaeus, 1766)
Verspreidingsgebied
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Monniksgier op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Vogels

Kenmerken bewerken

De monniksgier is een grote gier, 100 tot 110 cm lang met een spanwijdte van 250-295 cm, een gewicht van 7-12,5 kilogram.[2] Deze gier heeft een bruin-zwart verenkleed met een lichtere, brede kop met een grijsbruine snavel en lange "gevingerde" vleugels waarvan de vingers opvallend lang zijn. De naakte hals is blauwroze met een bruine kraag. Op afstand maakt de vogel een zeer donkere indruk.[3]

Leefwijze bewerken

Het voedsel bestaat uit zowel verse als rottende kadavers, die met huid en haar wordt verslonden. Zelfs de beenderen worden gegeten. Ook levende dieren vormen een prooi. Hij vormt braakballen.

Voortplanting bewerken

Het legsel bestaat uit één enkel wit ei, met soms rode vlekjes. De broedtijd duurt gewoonlijk 54-56 dagen daarna blijven de jongen nog 95 tot 110 dagen van de ouders afhankelijk. In gevangenschap kan een monniksgier 39 jaar oud worden.[4]

Verspreiding en leefgebied bewerken

De vogel komt voor in Zuid-Europa en Azië, van Spanje tot Japan. Het leefgebied in Spanje is bebost heuvel- en bergland tussen de 300 en 1400 m boven de zeespiegel. In Azië komt de monniksgier op grotere hoogtes voor. In Europa gaat sinds de jaren 1990 de monniksgier weer vooruit; de populatie daar wordt geschat op 1700 tot 1900 paar. De grootste populatie ter wereld komt voor in nationaal park Monfragüe in Extremadura, Spanje. Hier broeden meer dan 200 paartjes.

Sinds 2015 broedt de monniksgier na vier decennia afwezigheid ook opnieuw in Portugal.[5]

Voorkomen in de Lage Landen bewerken

Er zijn twee gedocumenteerde waarnemingen van wilde vogels tussen 1948 en 2000. Verder zijn er in de Lage Landen in 2005 en 2010 waarnemingen van monniksgieren die afkomstig waren van herintroductieprojecten in Frankrijk. In 2005 werd in Flevoland een aanrijding met een trein zo'n dier fataal.[6] In Heist-op-den-Berg werd vanaf 9 mei 2019 een verdwaalde en in Spanje gezenderde vrouwelijke vogel waargenomen.[7] Vanaf 20 mei werd een monniksgier bij Hees aan de Nederlandse grens gesignaleerd. Vanaf 24 mei 2019 werd de monniksgier opgemerkt in natuurgebied De Onlanden in Drenthe en op de Sallandse Heuvelrug bij Hellendoorn.[8]

Status bewerken

In Azië heeft de vogel te lijden van vervolging door het uitleggen van vergiftigde kadavers om roofdieren te bestrijden en verlies aan leefgebied. De wereldpopulatie wordt geschat op 16,8 tot 22,8 duizend volwassen vogels en gaat nog steeds achteruit. Om deze redenen staat de monniksgier als gevoelig op de Rode Lijst van de IUCN.[1]