Modaliteit (kerkelijk)

Een modaliteit binnen het protestantisme in Nederland duidt op geloofsrichtingen die zich niet afgesplitst hebben van de grote volkskerken, te weten de Nederlandse Hervormde Kerk (NHK) en in mindere mate de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN), maar binnen die kerken zijn gebleven. Veel van die richtingen hebben zich op de een of andere manier georganiseerd.

Het gaat om de volgende stromingen, die heden ten dage deel uitmaken van de Protestantse Kerk in Nederland:

• De Confessionele Beweging in de Protestantse Kerk in Nederland, in 2021 ontstaan uit een fusie van de Confessionele Vereniging en het Confessioneel Gereformeerd Beraad.

Oorspronkelijk binnen de Nederlandse Hervormde Kerk:

• Confessionele Vereniging, opgericht 1864.
• Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland (1906), opgericht onder de naam Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk.
• Vereniging van Vrijzinnige Protestanten (1913), opgericht onder de naam Vereniging van Vrijzinnig Hervormden.
• Evangelisch Werkverband (1995).
• middenorthodoxie, "de rest", heeft geen eigen organisatie. De groep predikanten Op Goed Gerucht wordt tot deze stroming gerekend.

Oorspronkelijk binnen de Gereformeerde Kerken in Nederland:

• Confessioneel Gereformeerd Beraad, opgericht in 1973.

De Confessionele Beweging en de Gereformeerde Bond hechten veel waarde aan de belijdenisgeschriften en zijn daarmee te rekenen tot het orthodox-protestantisme. De Gereformeerde Bond bevat tevens een grote bevindelijk gereformeerde stroming.

Sommige stromingen/modaliteiten kennen min of meer georganiseerde substromingen. Een daarvan was Het Gekrookte Riet, een zwaar-bevindelijke stroming binnen de Gereformeerde Bond, die inmiddels is opgegaan in de Hersteld Hervormde Kerk.

Zie ook het overzicht van hoofdstromingen binnen de gereformeerde gezindte voor een breder overzicht en verwante kerkgenootschappen buiten de PKN.