Tijdlijn van het stads- en streekvervoer

Tijdlijn van het stads- en streekvervoer in het algemeen en het Nederlandse en Belgische stads- en streekvervoer in het bijzonder.

Negentiende eeuw

bewerken

Twintigste eeuw

bewerken
  • 14 augustus 1900: De eerste elektrische stadstram met bovenleiding gaat in Amsterdam rijden tussen Leidscheplein en Haarlemmerplein.
  • 1 maart 1901: De Wuppertaler Schwebebahn wordt officieel geopend. In oktober 1900 maakte Keizer Wilhelm II al een ritje met dit vervoermiddel.
  • 2 september 1902: De elektrische stadstram van Antwerpen rijdt voor het eerst.
  • 1904: De eerste elektrische tram met bovenleiding rijdt in Gent.
  • 6 augustus 1904: De eerste elektrische tram met bovenleiding rijdt in Den Haag, tussen Plein en Scheveningen Kurhaus.
  • 19 september 1905: De eerste elektrische tram rijdt in Rotterdam, tussen Park en Honingerdijk.
  • 20 juni 1906: De eerste elektrische tram rijdt in Utrecht, tussen Centraal Station en Vaaltbrug.
  • 1 maart 1910: De eerste elektrische tram rijdt in Groningen (stad), tussen Grote Markt en Station.
  • 21 mei 1911: De eerste elektrische tram rijdt in Arnhem, tussen Oranjestraat en Velperpoort.
  • 4 juni 1911: De eerste elektrische tram rijdt in Nijmegen, tussen Franckenstraat en Keizer Karelplein.
  • 1 september 1911: De eerste elektrische tram rijdt in Leiden, tussen Station en Hooge Rijndijk; op 17 oktober wordt de elektrische tram naar Katwijk in dienst gesteld, een jaar later gevolgd door de lijn naar Noordwijk
  • 1913: De eerste elektrische tram met bovenleiding rijdt in Brugge.
  • 29 oktober 1923: De eerste elektrische tram rijdt in Heerlen, tussen Station en Sittard.
  • 27 juni 1927: In Groningen komt bij wijze van proef een trolleybus te rijden. De proef slaagt en Groningen blijft trolleystad tot 9 november 1965.
  • 15 juli 1927: De eerste Sneltramlijn in Nederland wordt in Den Haag geopend als tramlijn 11 tussen Station Hollands Spoor en Scheveningen Zeerust.
  • 1931: Grootste omvang van het aantal trambedrijven en tramlijnen in Nederland. Daarna zet, als gevolg van de economische crisis, oorlog en vervanging door wegvervoer, de neergang in.
  • 15 januari 1939: De laatste ritten van de stadstram in Utrecht.
  • 17 september 1944: Tijdens de slag om Arnhem wordt het trambedrijf verwoest. Na de oorlog wordt het niet meer opgebouwd.
  • 5 september 1949: Burgemeester Matser van Arnhem opent de eerste Arnhemse trolleylijn van Arnhem naar Velp.
  • 16 september 1949: De eerste moderne PCC-car wordt in dienst gesteld in Den Haag.
  • 1950: Brugge vervangt als eerste stad in België zijn stadstrams door stadsbussen.
  • 9 juli 1952: De eerste Nijmeegse trolleybuslijn wordt officieel geopend. De trolleybus blijft er rijden tot 29 maart 1969.
  • 1 februari 1953: Als gevolg van de Watersnood in Zeeland en de Zuid-Hollandse eilanden lijdt de Rotterdamse Tramweg Maatschappij (RTM) grote schade.
  • 1955: De laatste ritten van de stadstram in Nijmegen en van de stoomtram Bello naar Bergen aan Zee.
  • 1957: De eerste moderne gelede trams worden in dienst gesteld in Amsterdam en Rotterdam.
  • 31 augustus 1957: De laatste ritten van de tramlijn Amsterdam - Zandvoort; laatste elektrische smalspoorlijn.
  • 31 augustus 1957: De laatste ritten van de tramlijn DoetinchemDoesburg; laatste stoomtramlijn op 750 mm van de Gelderse Tramwegen.
  • 1960: Laatste actieve stoomtrams in Nederland bij de RTM, daarna nog uitsluitend motortrams.
  • 9 november 1961: De laatste ritten van de Blauwe Tram van de NZH, via Voorschoten, en de Gele Tram van de HTM, via Wassenaar, tussen Leiden en Den Haag.
  • 8 september 1962: 'Sneltramlijn 17' in Amsterdam wordt heropend en verlengd naar Osdorp op een geheel eigen baan.
  • 8 januari 1965: Tussen Den Haag en Delft rijden de laatste klassieke interlokale elektrische trams op 1200 volt. Voortaan rijden er PCC-cars.
  • 14 februari 1966: Het (behoudens de hiervoor genoemde HTM-buitenlijn) laatste overgebleven interlokale trambedrijf, de RTM, beëindigt de tramdienst op zijn laatste lijn: SpijkenisseHellevoetsluis.
  • 23 augustus 1966: De eerst CSA1 stadsstandaardbus komt in Amsterdam in dienst.
  • 9 februari 1968: Prinses Beatrix opent de eerste Nederlandse metrolijn: de Noord-Zuidlijn van de Rotterdamse metro (nu: lijn D) tussen het Centraal Station en het Zuidplein. Ook komt de verlenging van tramlijn 5 over een spectaculair viaduct naar Schiebroek gereed.
  • 1 april 1971: De openbaarvervoerbedrijven NOF en de NTM fuseren tot FRAM.
  • 1972: NZH en NACO fuseren tot NZH.
  • 1973: NBM en Maarse en Kroon fuseren tot Centraal Nederland.
  • 1974: Onderdeel van een PCC-serie in dienst gesteld. Een primeur van de vermogenselektronica voor elektrische tractie mét recuperatie.
  • 25 maart 1975: In Antwerpen wordt de premetrotunnel geopend tussen 'Diamant' en 'Groenplaats'. Tot de verlenging van de tunnel tot de linkeroever van de Schelde in 1990, heeft station Groenplaats een ondergrondse keerlus voor de PCC-trams.
  • 20 september 1976: Koning Boudewijn opent de Brusselse metro.
  • 16 oktober 1977: De Oostlijn van de Amsterdamse metro wordt in gebruik genomen, tussen Weesperplein en de Bijlmermeer, in oktober 1980 verlengd tot het Centraal Station.
  • 1977: De NMVB neemt het streekvervoer per bus van de NMBS over.
  • 8 mei 1980: De strippenkaart wordt ingevoerd als onderdeel van het Nationaal Tarief Systeem.
  • 22 juni 1981: De eerste dubbelgelede chopper-trams van het type GTL van de Haagse tram worden in dienst gesteld.
  • 6 mei 1982: De Rotterdamse Oost-Westmetrolijn (nu: lijn A, B en C) wordt geopend.
  • 18 december 1983: De Utrechtse sneltram wordt in gebruik genomen tussen Utrecht en Nieuwegein; in 1985 verlengd naar IJsselstein.
  • 1 december 1990: De Amstelveenlijn wordt in gebruik genomen.
  • 1 januari 1991: De NMVB wordt opgesplitst in de Vlaamse VVM De Lijn en de Waalse SRWT / Transport en Commun (TEC).
  • 1 juli 1993: De laatste Haagse PCC-cars worden buiten dienst gesteld.
  • 1993: De 'laatste' 'echte' Belgische boerentram, lijn 90 wordt ingekort tot Charleroi--Anderlues. Anno 2022 is dit traject, samen met Charleroi--Gosselies en de Kusttram-lijn het enige wat over is van het eens enorme netwerk der Buurtspoorwegen.
  • 1994: Bij een experiment met marktwerking in het openbaar vervoer wint het Amerikaanse Vancom een openbare aanbesteding. Op 8 december 1997 verklaart de rechter het experiment echter als onrechtmatig. Vancom mag blijven rijden, maar minister Jorritsma moet een schadevergoeding betalen aan de VSN-groep.
  • 1994: Centraal Nederland wordt opgesplitst tussen NZH en VAD welke laatste verdergaat als Midnet.
  • 26 augustus 1994: In Delft wordt de langste intercommunale tramlijn 1 van de HTM verlengd naar Tanthof.
  • 9 september 1996: In Rotterdam wordt de Erasmusbrug in gebruik genomen, hiermee komt er na 28 jaar ook weer een tramverbinding tussen Rotterdam-Zuid op de linker- en het centrum van de stad op de rechter Maasoever. De nieuwe lijn 20 gaat hier overheen rijden.
  • 31 mei 1997: De Amsterdamse Ringlijnmetro (lijn 50) wordt geopend tussen Isolatorweg (Station Sloterdijk) en Gein.
  • 1 juli 1997: De stadsbus in Hasselt (België) wordt gratis.
  • Voorjaar 1998: Het internationale vervoerbedrijf Arriva wordt actief in Nederland na overname van de Nederlandse tak van het Amerikaanse Vancom.
  • 1 juli 1998: de Kusttram-lijn wordt verlengd naar station De Panne. Zo wordt deze lijn 70 kilometer lang, en eindigt sindsdien aan beide kanten bij een treinstation.[1]
  • 10 mei 1999: De VSN-1 bedrijven NZH, Midnet, Oostnet en ZWN gaan verder onder de naam Connexxion.
  • 30 mei 1999: Vervoerbedrijf NoordNed gaat van start.

Eenentwintigste eeuw

bewerken

Zie ook

bewerken