Ludolph Reinier Wentholt (1885-1946)
Ludolph Reinier Wentholt (Nieuwediep, 22 maart 1885 – 's-Gravenhage, 6 februari 1946) was een Nederlands civiel ingenieur, directeur-generaal van de Rijkswaterstaat. Hij geldt als de stuwende kracht achter de ontwikkeling van verschillende kanalen. Daarnaast nam hij het initiatief voor het tweede Rijkswegenplan uit 1938, ter vervanging van het eerste plan en de basis voor het huidige net van rijkswegen.
Opleiding
bewerkenWentholt studeerde na de HBS in 's-Gravenhage van 1902 tot 1907 aan de toenmalige Technische Hogeschool in Delft. Na zijn afstuderen trad hij in dienst van de Rijkswaterstaat. Hier deed hij een studie naar de Nederlandse kustverdediging, waarop hij in 1912 promoveerde tot doctor in de technische wetenschappen. Dit proefschrift was het eerste proefschrift van de faculteit Civiele Techniek van TU Delft.
Waterbouwkunde
bewerkenNa zijn promotie werkte hij bij Rijkswaterstaat aan een aantal verschillende onderwerpen, zoals de begroting voor droogmaking van de Wieringermeer en de bouw van de Afsluitdijk, de analyse van de afvoergegevens van rivieren en aan een analyse van de vaarwegen in Drenthe. Kanalen bleken zijn grote belangstelling te hebben. Daarnaast deed hij werk op het gebied van materialen voor de wegbouwkunde, zoals straatklinkers en hoogovenslakken als wegfundering.
Van 1919 tot 1928 had Wentholt de leiding bij de aanleg van het Maas-Waalkanaal.[1] In 1923 promoveerde hij tot hoofdingenieur in Nijmegen. In 1925 was er ook een overstroming in dit gebied, en Wentholt heeft toen ook gewerkt aan de herstelwerkzaamheden.[2] In 1922 werkte hij mee aan een rapport over de verbetering van wegen in Nederland. In 1926 kreeg hij van de minister de opdracht voor het onderzoeken van een waterverbinding tussen Amsterdam en de Rijn, het latere Amsterdam-Rijnkanaal. Er waren drie opties voor dit kanaal, Wentholt had voorkeur voor de verbinding via Vreeswijk, in plaats van de later gekozen oplossing via Wijk bij Duurstede. Hij beschrijft dit in zijn publicatie in "De Ingenieur" van 1929.[3]
Van 1928 tot 1935 was hij verantwoordelijk voor de aanleg van de Twentekanalen, hij bijschrift dit in zijn artikelen in "De Ingenieur" van 1931 en 1932.[4][5]
In de periode vanaf 1934 heeft de PIANC gewerkt aan een groot zestalig, geïllustreerd woordenboek. Namens Nederland zat Wentholt in de redactiecommissie, en was hij verantwoordelijk voor het in 1939 uitgebrachte deel 2, rivieren en kanalen.
In 1937 kreeg hij van het Englse Institution of Civil Engineers de Telford-Premie voor "Ship canals utilized for drainage"[6] (zie zijn publicatie hierover uit 1936)
Wegbouwkunde
bewerkenIn 1935 werd hij hoofdingenieur-directeur bij Rijkswaterstaat. In die hoedanigheid kreeg hij in 1936 de leiding over de afdeling Wegenverbetering, die door hem als Centrale dienst voor de Wegen en de Bruggen werd voortgezet. Hij had in zijn jongere jaren zich al bezig gehouden met materialen voor de wegenbouw en was in 1922 ook een van de initiatiefnemers geweest voor het Nederlands Wegencongres. In deze functie oriënteerde hij zich in Duitsland op de bouw van de Reichsautobahnen, ervaringen die hij gebruikte bij het onder zijn leiding opstellen van het Tweede Rijkswegenplan uit 1939, de basis van de structuur van rijkswegennet van na de Tweede Wereldoorlog. Op de algemene vergadering van het Nederlandse Wegencongres dat jaar hield een verhandeling over de uitvoering van het Rijkswegenplan.
De oorlogsjaren
bewerkenOp 1 maart 1940 werd hij benoemd tot directeur-generaal van de Rijkswaterstaat. Tijdens de bezetting maakte hij zich sterk voor de medewerkers van zijn departement. In juni 1941 heeft hij met steun van de Secretaris-Generaal van waterstaat, mr. Derk Spitzen, het voor elkaar gekregen dat de (door de Duitsers gedomineerde) landbouwschappen zeggenschap kregen over het waterbeheer. Zijn streven was zo veel mogelijk medewerkers uit de Duitse Arbeitseinsatz te houden, wat hem een goede naam bezorgde bij het verzet. Dit leidde tot zijn gedwongen ontslag. Zijn, wellicht onbedoelde, aanwezigheid op een propagandabijeenkomst in het Scheveningse Kurhaus op 5 november 1941 werd hem echter kwalijk genomen.[7] Samen met Spitzen verzette hij zich heel sterk tegen de tewerkstelling van enkele waterstaatsingenieurs in Duitsland. Dit leidde tot een felle correspondentie tussen hem en het Duits gezag. Vervolgens werd hij op 12 augustus 1943 door Seyss-Inquart ontslagen. Nadat de bezetter hem aanvankelijk met rust gelaten had, werd hij op 20 januari 1944 gearresteerd en naar Kamp Sint-Michielsgestel afgevoerd. Tot het einde van de oorlog zat hij gevangen in respectievelijk Kamp Vught, in Kamp Amersfoort en in Scheveningen. Na de bevrijding werd hij in zijn functie hersteld. Zijn gezondheid echter maakte dat de Koningin hem per 1 oktober 1945 ontslag verleende.[8]
Gezin
bewerkenWentholt is een telg uit het geslacht Wentholt en een zoon van Jan Wentholt, vice-admiraal en minister van Marine. Hij trouwde op 6 maart 1913 met jonkvrouw Catharina Jacoba Christina de Ranitz (1892-1974), telg uit het geslacht De Ranitz. Ze kregen een zoon Jan (1918-1973), de latere burgemeester van Abbenbroek en Oudenhoorn en Olst, en een dochter.
Vernoeming
bewerken- De Almelose Wentholtweg, gelegen tussen de tweede en derde insteekhaven van het Twentekanaal, is naar dr.ir. L.R. Wentholt vernoemd.
De locatie van originele exemplaren van deze publicaties is te vinden door uitvouwen van Bibliografische Informatie hieronder en dan op het OCLC nummer achter ‘world cat identities’ te klikken. Biografische gegevens in dit uitklapscherm bij Biografisch Portaal en bij DBNL.
- Everts, S.G.; Behrens, W.K., L.R. Wentholt (red) (1908). Fundeeringen. Vereeniging tot het uitgeven van beknopte handleidingen bij het onderwijs aan de Technische Hoogeschool, Delft, 59 blz.
- L.R. Wentholt (1911). Stranden en strandverdediging, Proefschrift. Waltman, Delft, 280 blz.
- H. van Oordt en M.C.E. Bongaerts, L.R. Wentholt (1912). Verslag omtrent de in 1908 en 1909 verrichte stroomdrijvingen in de rivieren : bij Hardinxveld, Dordrecht, Krimpen aan de Lek, de Oostpunt van Rozenburg en te Hoek van Holland. Departement van Waterstaat, 38 blz + 30 bijl..
- L.R. Wentholt, H. Wortman (1914). Verslag der onderzoekingen van het bureau voor het opmaken van een meer uitgewerkt plan met begrooting voor den aanleg van een gedeelte van de afsluiting der Zuiderzee en indijking en droogmaking van de Wieringermeer. Van Gorcum, Assen.
- L.R. Wentholt, Belaerts van Blokland, A.G. (1917). Over straatklinkers, welke aan hooge eischen voldoen en de wenschelijkheid om de levering van straatklinkers afzonderlijk aan te besteden / Over Friesche steen, in het bijzonder in Friesland gebakken straatsteen, Rapporten en mededeelingen van den Rijkswaterstaat, No. 9. Ministerie van Waterstaat.
- L.R. Wentholt (1917). Rapport over de verbetering der bevaarbaarheid der Hoogeveensche Vaart. van der Kamp, Groningen, 89 blz.
- L.R. Wentholt (1919). Verslag der commissie, ingesteld bij beschikking van den Minister van Waterstaat d.d. 12 Januari 1918 no. 247, afd. Waterstaat, om te onderzoeken of het aanbeveling zal verdienen te bevorderen dat hoogovenslakken zullen worden aangewend als verhardingsmateriaal voor wegen en zoo ja, op welke wijze dit het beste zal kunnen geschieden.
- L.R. Wentholt (1919). Nota betreffende de bemaling van de Drentsche hoofdvaart, Rapporten en mededeelingen van den Rijkswaterstaat, No. 16. Ministerie van Waterstaat.
- L.R. Wentholt (1925). Afvoerbepaling Boven-Rijn en zijne takken op 6 November 1924. Rijkswaterstaat, dir. Groote Rivieren, 5 blz, bijl..
- L.R. Wentholt (1927). Rapport inzake een scheepvaartweg van Amsterdam naar den Rijn : opgemaakt in opdracht van de Minister van Waterstaat. Rijkswaterstaat, 140 blz.
- L.R. Wentholt (1828). Das holländische Wasserstraßennetz und seine künftige Ausgestaltung. Rhein-Verlagsgesellschaft, 25 blz.
- L.R. Wentholt (1936). The construction of two new canals for inland navigation in the Netherlands, paper 5060. Institution of Civil Engineers, London, 18 blz (pp221-244.
- L.R. Wentholt (1939). Dictionnaire technique illustré en six langues, deel 2: Stromen, rivieren, kanalen. PIANC, Brussel, 120 blz.
Bronnen
- Vos Dzn, J (2013). Ludolph Reinier Wentholt, Ludolph Reinier Wentholt. Huijgens ING.
Referenties
- ↑ Wentholt, L.R. (06-06-1925). Het Maas-Waalkanaal. De ingenieur 40 (23)
- ↑ Wentholt, L.R. (27-02-1926). Eenige mededelingen omtrent de overstroming van het Rijk van NIjmegen en het Land van Maas en Waal. De Ingenieur 41 (9)
- ↑ Wentholt, L.R. (9-3-1929). De plannen Vreeswijk, Wijk bij Duurstede en Geldersche Vallei worden onderling vergeleken. De ingenieur, B 44 (10): b72-91
- ↑ Wentholt, L.R. (19-6-1931). De Twenthekanalen. De Ingenieur 46 (25): B153-169
- ↑ Wentholt, L.R. (27-5-1932). De Twenthe-kanalen. De ingenieur 47 (22): B70-B87
- ↑ (3-12-1937). Onderscheiding dr.ir. Wentholt. De Ingenieur 52 (49)
- ↑ Dit was een 'Tee-empfang' in het Kurhaus te Scheveningen. Hiervoor werd ook Wentholt uitgenodigd, welke uitnodiging hij aannam. Er zou een boek gepresenteerd worden over de waterstaat. Het bleek geen bijeenkomst te zijn waarop de Rijkscommissaris zich door hoge Nederlandse ambtenaren wilde laten voorlichten - iets wat wel meer gebeurde, en wat naar hij veronderstelde ook nu weer zou gebeuren - doch een pro-Duitse propagandabijeenkomst
- ↑ Rijkswaterstaat in de Tweede Wereldoorlog. Rijkswaterstaat. Gearchiveerd op 23 oktober 2022. Geraadpleegd op 22 oktober 2022.