Losse letter

Een losse letter of drukletter is een gesneden of gegoten letter die wordt gebruikt in een drukpers om boeken te drukken. Vooral voor alfabetten met hun beperkte aantal karakters waren de losse letters een vooruitgang ten opzichte van de blokdruk.

Een zethaak met losse letters, boven een letterkast met loden letters

Geschiedenis van de boekdrukkunst
Blokdruk	200 v.Chr.
Losse letters	1040
Drukpers	1453
Ets	ca. 1515
Mezzotint	1642
Aquatint	1772
Lithografie	1796
Chromolithografie	1837
Rotatiepers	1843
Stencil	1869
Offsetdruk	1875
Loodzetten	1884
Mimeograaf	1886
Fotokopieerapparaat	1907
Zeefdruk	1910
Matrijzendruk	1923
Xerografie	1938
Fotozetwerk	1949
Inkjetprinter	1951
Kleurstofsublimatiedruk	1957
Matrixprinter	1968
Laserprinter	1969
Thermoprinter	ca. 1972
3D-printer	1984
Digitale printer	1993

Eerste gebruik in China

Het eerste gebruik was door de Chinees Bi Sheng die in de elfde eeuw letters bakte van porselein, deze verbond met hars en zo papier bedrukte. Door het grote aantal Chinese karakters werd dit geen succes. Een werk uit 1193 ten tijde van de Song-dynastie beschrijft hoe gewerkt kan worden met koperen losse letters. Het oudste werk dat werd gedrukt met letters van lettermetaal is Jikji, een Koreaans boeddhistisch geschrift uit 1377.

Europa

In Europa verkregen de losse letters bekendheid toen Johannes Gutenberg rond 1450 begon met het maken van loden letters voor zijn Gutenbergbijbel. Het geringe aantal karakters van het Latijns schrift was een belangrijke factor in het daaropvolgende succes van de boekdrukkunst. Zijn losse letters bestaande uit een legering van lood, antimoon en tin die werden gegoten in een matrijs bleven ruim vijf eeuwen de standaard in het zetten tot loodzetten aan het einde van de negentiende eeuw de norm werd, om van de jaren 1950 langzamerhand vervangen te worden door fotozetwerk en uiteindelijk desktoppublishing.