Literair tijdschrift

tijdschrift over literatuur

Een literair tijdschrift is een tijdschrift dat zich geheel of gedeeltelijk toelegt op berichtgeving over literatuur. Aan de letteren gewijde tijdschriften zijn sinds de 18e eeuw een podium voor nieuw talent onder schrijvers en dichters om een geïnteresseerd en deskundig publiek te bereiken. Niet zelden is de samenstelling en redactie in handen van gevestigde schrijvers. Terugkerende genres zijn het korte verhaal, poëzie, literaire kritieken, essays, polemieken en beschrijvingen van tentoonstellingen, lezingen, prijsuitreikingen en andere culturele actualiteiten. Er kan veel plaats zijn ingeruimd voor briefwisselingen. Ook de eerste wetenschappelijke tijdschriften, waarin 17e- en 18e-eeuwse onderzoekers hun resultaten deelden, zijn voortgekomen uit de brief.

Geschiedenis bewerken

Nederland bewerken

 
De Nieuwe Gids, een Nederlands literair tijdschrift

Vaderlandsche Letteroefeningen was het eerste literaire tijdschrift in de Nederlanden. Dit blad werd in 1761 opgericht door de doopsgezinde predikant Cornelis Loosjes en uitgegeven door A. van der Kroe te Amsterdam. Het bestond langer dan een eeuw en ook nazaten van Loosjes hebben de redactie gevoerd.

Een tegenhanger kwam er pas in 1837: De Gids, opgericht door Potgieter en Robidé van der Aa voor "Nieuwe Vaderlandsche Letteroefeningen" en "Boekbeoordeelingen".[1]De Nieuwe Gids verscheen als reactie voor het eerst in 1885 en ontwikkelde zich tot de spreekbuis van de Beweging van Tachtig. Vele schrijvers beleefden hun debuut in een literair periodiek, bijvoorbeeld Nescio met De uitvreter in 1911 in De Gids. Sommige uitgaven bestonden slechts enkele jaren, maar droegen aanzienlijk bij aan de verdere ontwikkeling van de literatuur en het lezen in het algemeen. Het tijdschrift Merlyn van Kees Fens heeft bijvoorbeeld maar van 1962 tot 1969 bestaan, maar is wel belangrijk geweest voor de verbreiding van close reading in Nederland. Sommige richten zich op een deelgebied, zoals Tiecelijn, dat is gespecialiseerd in de studie van het middeleeuwse gedicht Van den vos Reynaerde. De verschijningsfrequentie is doorgaans lager dan maandbladen, veelal eens per kwartaal.

Andere landen bewerken

Het oudste bestaande Amerikaanse tijdschrift is de North American Review, begonnen in Boston in 1815. Maar omdat het in 1940 werd opgeheven en in 1964 heropgericht, bestaat de Yale Review, gesticht in 1819, toch langer. Een van de grootste Engelstalige literary magazines is de Paris Review, opgericht in Parijs in 1953. Schrijvers als Philip Roth en V.S. Naipaul debuteerden hierin.[2] Het Duitstalige tijdschrift Sinn und Form, opgericht in Oost-Berlijn in 1949, wordt in heel Europa veel gelezen. Sinds de opkomst van het internet zijn er ook online literaire tijdschriften verschenen.[3]

Voorbeelden bewerken

Voorbeelden van Nederlandse en Vlaamse literaire tijdschriften zijn:

Historisch bewerken

Bestaand bewerken

Algemeen bewerken

Gespecialiseerd bewerken

Fries bewerken

Externe link bewerken