Lijst van politieke partijen in Nederland
De lijst van politieke partijen in Nederland is een historisch overzicht van politieke partijen die in het heden of het verleden actief zijn geweest in de Nederlandse politiek, op zowel nationaal als lokaal niveau. De lijst van provinciale en lokale (plaatselijke) partijen beperkt zich tot partijen die bij de laatste verkiezingen een of meer zetels hebben gehaald.
Landelijke partijenBewerken
Nationaal vertegenwoordigdBewerken
Zestien politieke partijen zijn vertegenwoordigd in de Tweede Kamer,[n 1] dertien in de Eerste Kamer[n 2] en negen[n 3] in het Europees Parlement.
.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
_Logo.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
_Logo.svg){kind=logo}
Lokaal vertegenwoordigdBewerken
De volgende landelijke partijen zijn niet in Eerste of Tweede Kamer of Europarlement vertegenwoordigd maar wel in één of meer gemeenteraden, Provinciale Staten of waterschappen.
.svg)
Niet vertegenwoordigdBewerken
In 1971 hadden ongeveer 60 partijen aan de 8 naoorlogse Tweede Kamerverkiezingen deelgenomen zonder een zetel te behalen. Dit betrof:
- Protestantse Unie
- Nederlandse Bellamy Partij
- Groep Lopes
- Groep van Walsum
- Katholieke Nationale Partij
- Middenstandspartij
- Revolutionair Communistische Partij
- Oude Sociaal Democratische Arbeiderspartij
- Onafhankelijke Nationale Groep
- Socialistische Unie
- Partij voor Recht, Vrijheid en Welvaart
- Partij van de Daad
- Jong Conservatief Verbond
- Nationale Unie
- Nationale Oppositie Unie
- Bruggroep
- Positief Christelijke Nationale Unie
- Partij voor Landbouw en Middenstand
- Partij voor Volkswil en Referendum
- Liberale Staatspartij
- Christelijke Nationale Volkspartij
- Lijst Grol
- Partij Economisch Appèl
- Nieuw-Democratische Partij
- Liberale Unie / Veilig Verkeer
- Christen-Democraten Unie
- Fries Nationale Partij
- De Noodraad
- Partij voor Ongehuwden
- Landsbelangen
- Liberale Volkspartij
- Alarm
- Lijst Voogd
- Lijst Leferink
- Lijst Volleman
- Lijst Germaux
- Lijst Mchiela
- Lijst Rodermond
- Partij van het Recht
- Lijst Van Rappard
- Partij Volksbelang
- Vrije Burgers
- Verenigde Protestantse partij
- Lijst Koolker
- Lijst Steur
- Lijst Welter
- Lijst "BP (afgescheiden)"
- Vooruitstrevende Partij voor Wereldregering
De volgende politieke partijen hebben in de periode vanaf 1971 deelgenomen aan verkiezingen of zijn geregistreerd voor komende verkiezingen, maar zijn niet (meer) vertegenwoordigd in het nationaal parlement, Provinciale Staten of gemeenteraad en (voor zover bekend) niet opgeheven.
_Political_Party_The_Netherlands.jpg){kind=small}
Provinciale partijenBewerken
De volgende politieke partijen zijn actief op provinciaal niveau en in sommige gevallen tevens gemeentelijk niveau. Ze hebben bij de Provinciale Statenverkiezingen 2019 of de Gemeenteraadsverkiezingen 2018 één of meer zetels gehaald.
| Partij | Afkorting | Jaar van oprichting |
Provincie | Europese partij | Zetels | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| PS | GR | |||||
| Fryske Nasjonale Partij | FNP | 1962 | Friesland | EFA | 4 | 58 |
| Groninger Belang | GB | 2014 | Groningen | 3 | - | |
| Lokaal Brabant | LB | 2014 | Noord-Brabant | 1 | - | |
| Lokaal-Limburg | LL | 2014 | Limburg | 2 | - | |
| Partij voor het Noorden | PvhN | 2003 | Groningen | 2 | 3 | |
| Partij voor Zeeland | PvZ | 1998 | Zeeland | 2 | 0 | |
| Sterk Lokaal | SL | 2014 | Drenthe | 1 | - | |
| Partij van de Ouderen | PvdO | 2013 | Noord-Holland | 1[n 12] | 0 | |
WaterschapspartijenBewerken
De volgende landelijke politieke partijen zijn uitsluitend actief in de Waterschappen.
| Partij | Afkorting | Jaar van oprichting | Zetels |
|---|---|---|---|
| Water Natuurlijk | WN | 2008 | 85 |
| Algemene Waterschapspartij | AWP | 2007 | 21 |
Lokale partijenBewerken
Er zijn veel lokale partijen. Zo zijn er 'Gemeentebelangen', 'Stadspartijen', 'Leefbaren' die in veel gemeenten voorkomen maar meestal niet samenwerken. Ook zijn er partijen die focussen op een bepaalde groep kiezers, zoals inwoners van één plaats in een gemeente, ouderen en studenten.
Lokale politieke partijen in Nederland (2014) is een lijst van lokale partijen die bij de gemeenteraadsverkiezingen 2014 ten minste een zetel in een gemeenteraad hebben gehaald.
LedenBewerken
Het gezamenlijke ledental van de Nederlandse politieke partijen schommelt sinds 1994 rond de 300.000. Voorheen hadden met name de grote traditionele partijen veel meer leden. Het CDA telde in 1980 nog ruim 162.000 leden, in 1990 ongeveer 125.000 en per 1 januari 2016 nog 50.181 leden. De PvdA ging in diezelfde periode van bijna 113.000 naar ruim 91.000 naar 46.045 en de VVD van 85.000 naar bijna 60.000 naar 28.436.
Kleinere partijen zagen hun ledental juist groeien. GroenLinks had in 1996 een ledental van 11.700, maar staat anno 2016 op 21.180 leden. De SP had bijna 16.000 leden toen ze bij de Tweede Kamerverkiezingen 1994 in het parlement kwam en heeft per 1 januari 2016 41.710 leden. Ook de PvdD is gegroeid in ledental, van 6.370 in 2007 naar 12.131 in 2016. De SGP en ChristenUnie zijn al jaren vrij stabiel en hebben respectievelijk 29.928 en 23.398 leden. De PVV, sinds 2006 vertegenwoordigd in de Tweede Kamer, kent buiten Geert Wilders geen leden. Denktank Forum voor Democratie wist binnen een jaar na oprichting als partij 22.884 leden aan zich te binden; een stijging van meer dan 1.100 procent.[1]
Op 27 januari 2020 verscheen in Elsevier Weekblad een artikel over het feit dat Forum voor Democratie op 1 januari 2020 de grootste politieke partij in Nederland was qua ledental.[2]
| Partij | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| FVD[3] | -[n 13] | -[n 13] | -[n 13] | -[n 13] | -[n 13] | -[n 13] | -[n 13] | -[n 14] | 22.884 | 30.674 | 42.794 | 45.322 |
| PvdA[4] | 54.504 | 55.723 | 54.279 | 55.564 | 52.317 | 49.155 | 46.045 | 46.162 | 45.040 | 42.416 | 41.078 | 40.953 |
| CDA[5] | 67.592 | 65.905 | 61.294 | 59.126 | 56.310 | 53.107 | 50.181 | 48.775 | 46.630 | 43.133 | 39.187 | 37.375 |
| SP[6] | 46.507 | 46.308 | 44.186 | 45.815 | 44.242 | 42.679 | 41.710 | 39.571 | 36.465 | 36.286 | 32.196 | 31.960 |
| GroenLinks[7] | 20.961 | 27.477 | 26.505 | 23.953 | 22.435 | 21.252 | 21.180 | 23.389 | 28.429 | 28.829 | 30.438 | 32.685 |
| SGP[8] | 27.196 | 27.687 | 28.048 | 29.648 | 29.964 | 29.974 | 29.928 | 30.122 | 30.325 | 30.081 | 29.655 | 29.345 |
| ChristenUnie[9] | 26.441 | 25.489 | 24.776 | 24.080 | 23.631 | 23.521 | 23.398 | 23.695 | 25.071 | 25.170 | 25.234 | 25.495 |
| D66[10] | 18.507 | 21.599 | 21.985 | 23.105 | 23.767 | 25.190 | 25.349 | 26.284 | 28.820 | 26.451 | 24.955 | 27.121 |
| VVD[11] | 36.371 | 37.942 | 38.412 | 35.362 | 33.498 | 30.895 | 28.436 | 26.497 | 27.692 | 25.557 | 23.907 | 25.035 |
| PvdD[12] | 10.310 | 11.610 | 12.250 | 12.519 | 12.254 | 12.019 | 12.131 | 12.866 | 16.156 | 17.043 | 18.344 | 19.173 |
| 50Plus[13] | -[n 13] | -[n 13] | 1.321 | 5.768 | 10.428 | 7.534 | 6.056 | 6.180 | 6.081 | 5.701 | 5.104 | 3.659 |
| DENK[14] | -[n 13] | -[n 13] | -[n 13] | -[n 13] | -[n 13] | -[n 13] | -[n 13] | -[n 15] | 3.488 | 3.678 | 3.705 | 2.938 |
| Totaal | 308.389 | 319.740 | 313.056 | 314.940 | 308.846 | 295.326 | 284.414 | 283.541[n 16] | 317.081 | 315.019 | 316.378 | 321.061 |
Opgeheven partijenBewerken
De volgende landelijke politieke partijen zijn opgeheven, gefuseerd met andere partijen of opgegaan in een nieuwe partij.
Andere opgeheven partijenBewerken
Partijen met kruis (†) zijn "schijndood", een officieel einde is nooit aangekondigd of status van politiek verkeer of enige activiteit is onbekend.
- Anti-werkloosheidspartij
- Behoud Milieu Werk Maatschappij
- Bejaarden Centraal
- Burgerpartij Nederland (BPN)
- Continue Directe Democratie Partij (CDDP) †
- Corporatieve Concentratie (CC)
- DeConservatieven.nl †
- Democratisch Europa †
- Een Computer Voor Iedereen †
- EénNL †
- Frysk Fascisten Front (FFF)
- Grote Alliance Partij (GAP)
- Groen Rechts
- Humanistische Partij
- Indonesische Partij
- Katholieke Politieke Partij (KPP)
- Kommunistiese Eenheidsbeweging Nederland (KEN)
- Kommunistische Arbeiderspartij Nederland (KAPN)
- Kleine Partij
- Liberale Partij (Nederland) (LP)
- Libertas †
- Lijst 17 †
- Lijst Veldhoen
- Loesje (1986) †
- LRVP - hetZeteltje †
- Middenpartij voor Stad en Land
- Middenstandspartij
- Milieu Defensie Partij 2000+
- Nationaal-Socialistische Partij (NSP)
- Nationale Boeren-, Tuinders- en Middenstandspartij (NBTMP)
- Nationale Bond voor Bezuiniging (NBB)
- Nationale Centrum Partij (NCP)
- Nationale Unie
- Nationalistische Volks Beweging (NVB)
- Nederland Lokaal †
- Nederland Transparant †
- Nederlandsche Fascisten Unie (NFU)
- Nederlandsche Nationaal-Socialistische Partij (NNSP)
- Nederlandsche Unie
- Nederlandsche Volkspartij (NVP)
- Neutrale Partij
- Nationale Partij Nederland (NPN)
- Nieuwe Midden Partij (NMP) †
- Nieuwe Nationale Partij (NNP)
- Nieuwe Wegen †
- OndernemersPartij
- Oranje-Fascisten
- Oude SDAP (OSDAP)
- Partij Democratisch-Socialisten (PDS)
- Partij Nieuw Rechts (PNR)
- Partij tot Likwidatie van Nederland (PLN)
- Partij voor Nederland (PvN)
- Partij voor Socialisme en Ontwapening (PvSO)
- PolitiekCorrect
- Politieke Partij voor Ouderen (PPO)
- Progressieve Democratische Partij (PDP)
- Protestantse Volkspartij (PVP)
- Protestantse Unie (PU)
- Rechtse Volkspartij (RVP)
- Republikeinse Democraten Nederland (RDN), 1968–1971?
- Republikeinse Moderne Partij (RmP) †
- Republikeinse Partij Nederland, 1965–1968?
- Republikeinse Volkspartij (RVP), 1994–2003
- Revolutionair-Socialistische Arbeiderspartij (RSAP)
- Rooms Katholieke Partij Nederland (RKPN)
- Senioren 2000
- Socialistische Minderheden Partij (SMP)
- Socialistische Partij (SP), 1918-1928
- Solide Multiculturele Partij
- SOPN (2012) †
- Staatkundige Federatie
- Tamara's Open Partij
- Unie van Nederlandsche Fascisten (UNF)
- Vereeniging De Bezem
- Verbond tot Democratisering der Weermacht (VDW)
- Vrouwenpartij voor Feministische Politiek (VFP)
- Vrije Indische Partij (VIP)
- Vooruitstevende Minderhedenpartij
- Vooruitstrevende Integratie Partij
- Volkspartij (VP)
- Vrije Socialistische Groep (ook bekend als Rapaille Partij)
- Vaderlandsch Verbond (VV)
Literatuur (selectie)Bewerken
- Louis Sinner, De wortels van de Nederlandse politiek - De 42 politieke partijen sinds 1848, Wetenschappelijke Uitgeverij (1973) ISBN 9021427656
- Eddy Habben Jansen, Nederlandse politiek voor dummies (2018)
- Friso Wielenga. Een versplinterd landschap - bijdragen over geschiedenis en actualiteit van Nederlandse politieke partijen, Amsterdam University Press (2018)
Zie ookBewerken
- Historische zetelverdeling Eerste Kamer
- Historische zetelverdeling Tweede Kamer
- Historische zetelverdeling Nederlandse afvaardiging Europarlement
- Politieke jongerenorganisatie
Bronnen
Referenties
Noten
|
