Lijst van kerken in Friesland

Wikimedia-lijst

De Lijst van kerken in de Nederlandse provincie Friesland telt honderden kerkgebouwen,[1] waaronder meer dan 130 middeleeuwse kerken[2] die de tand des tijds geheel of gedeeltelijk hebben doorstaan.

Sint-Martinuskerk in Bozum

De provincie was in de middeleeuwen relatief dichtbevolkt. De bevolking woonde met name in en rond de Friese elf steden en meer dan honderd dorpen. Centraal in stad en dorp stond de kerk. Daarnaast werd het platteland gedomineerd door de talloze kloosters in Friesland. Van de kloosters is weinig overgebleven, maar van de kerken des te meer.

Friesland maakte tot 1559 vrijwel in zijn geheel deel uit van het bisdom Utrecht, enkel het gebied van de huidige gemeente Achtkarspelen behoorde tot het bisdom Münster. Tijdens de Beeldenstorm in Friesland gingen de meeste kerken over van de Rooms-Katholieke Kerk naar het Protestantisme. Hierbij ging veel van het kerkmeubilair verloren en werden de kerkgebouwen soberder ingericht.

Door de ontkerkelijking en het samengaan van hervormde en gereformeerde kerken werd in de 20e en 21e eeuw een groot aantal kerkgebouwen overbodig. De Stichting Alde Fryske Tsjerken heeft meer dan 40 kerken in Friesland overgenomen, alle erkend als rijksmonument.

Kerken bewerken

Plaats Naam Patroon stichtingsjaar Bijzonderheden Afbeelding
Aalsum Sint-Catharinakerk Catharina eind 12e eeuw  
Abbega Gertrudiskerk Gertrudis middeleeuwse kern  
Achlum Gertrudiskerk Gertrudis begin 12e eeuw  
Aegum Kerktoren van Aegum 13e eeuw  
Akkrum Terptsjerke 1759  
Akkrum Doopsgezinde kerk 1835  
Allingawier Hervormde kerk 1635  
Anjum Sint-Michaëlkerk Michaël 12e eeuw  
Appelscha Hervormde kerk 1869  
Arum Lambertuskerk Lambertus 13e eeuw  
Arum Gereformeerde kerk 1910  
Augsbuurt Hervormde kerk 1782  
Augustinusga Augustinuskerk Augustinus 15e eeuw, toren 13e eeuw  
Baard Hervormde kerk 1876  
Baijum Hervormde kerk 1876  
Bakkeveen Hervormde kerk 1856  
Bakhuizen Sint-Odulphuskerk Odulfus 1914  
Balk Sint-Ludgeruskerk Liudger 1883  
Balk It Breahûs 1728  
Ballum Hervormde kerk 1832  
Beetgum Sint-Martinuskerk Martinus 1669, toren 16e eeuw  
Beetgumermolen Gereformeerde kerk 1925  
Beers Mariakerk Maria 13e eeuw  
Beetsterzwaag Dorpskerk 1804  
Bergum Kruiskerk Martinus begin 12e eeuw  
Berlikum Koepelkerk 1779  
Berlikum Doopsgezinde kerk 1841  
Birdaard Hervormde kerk Dionysius 1851  
Birdaard Gereformeerde kerk 1893  
Blauwhuis Sint-Vituskerk Vitus 1869  
Blesdijke Hervormde kerk 1843  
Blessum Mariakerk Maria 14e eeuw  
Blija Sint-Nicolaaskerk Nicolaas begin 16e eeuw, toren 13e eeuw  
Bozum Sint-Martinuskerk Martinus 12e eeuw, toren 13e eeuw  
Boer Mariakerk Dionysius begin 12e eeuw, koor en toren 15e of 16e eeuw  
Boijl Dorpskerk Martinus, patroonheilige van voorganger 1617  
Boksum Sint-Margaretakerk Margaretha 12e eeuw, toren herbouwd in 1843  
Bolsward Broerekerk begin 14e eeuw  
Bolsward Martinikerk Martinus 15e eeuw  
Bolsward Doopsgezinde kerk 1784  
Bolsward Gasthuiskerk 1929  
Bolsward Sint-Franciscusbasiliek Franciscus 1933  
Boornbergum Hervormde kerk 1871  
Bornwird Mariakerk Maria begin 13e eeuw, toren 1898  
Brantgum Hervormde kerk 12e eeuw  
Britsum Johanneskerk Johannes de Doper eind 12e eeuw  
Britswerd Sint-Joriskerk Joris 12e eeuw, toren 1883  
Buitenpost Mariakerk Maria 15e eeuw, toren begin 13e eeuw  
Burgwerd Johanneskerk Johannes begin 13e eeuw, toren 12e eeuw
Burum Hervormde kerk 1784  
Cornjum Hervormde kerk 1873  
Cornwerd Bonifatiuskerk Bonifatius 13e eeuw  
Damwoude Sint-Benedictuskerk Benedictus eind 12e eeuw  
Damwoude Sint-Bonifatiuskerk Bonifatius begin 13e eeuw  
Damwoude De Ikker 1850  
Damwoude Doopsgezinde kerk 1767  
De Knipe Nij Brongergea Tsjerke 1661  
Deersum Nicolaaskerk Nicolaas 13e eeuw  
Dedgum Hervormde kerk 1889  
Deinum Sint-Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 13e eeuw, toren 16e eeuw  
Dokkum Grote of Sint-Martinuskerk Martinus 16e eeuw  
Dokkum Sint-Bonifatiuskerk Martinus en Bonifatius en Gezellen 1871  
Dokkum Bonifatiuskapel Bonifatius 1934  
Dongjum Hervormde kerk 1777  
Donkerbroek Hervormde kerk Laurentius, patroonheilige van voorganger 1714  
Drachten Grote Kerk 1743  
Drachten Zuiderkerk 1925  
Drachten Doopsgezinde kerk 1790  
Drachten Goddelijke Verlosserkerk 1963  
Drachten De Fontein 1965  
Driesum Hervormde kerk 1713  
Drogeham Walburgakerk Walburga 1876, toren 13e eeuw  
Dronrijp Salviuskerk Salvius 16e eeuw met restanten uit 12e eeuw  
Dronrijp Maria Geboortekerk 1839  
Ee Hervormde kerk Gangulfus 13e eeuw  
Eernewoude Hervormde kerk 1794  
Eernewoude Gereformeerde kerk 1906  
Eestrum Sint-Petruskerk Petrus 13e eeuw  
Edens Hervormde kerk 13e eeuw  
Echten Sint-Laurentiuskerk Laurentius 13e eeuw  
Elahuizen Hervormde kerk 1865  
Elsloo Dorpskerk 1913  
Engelum Hervormde kerk 1773  


Engwierum Hervormde kerk 1746 toren 13e eeuw  
Exmorra Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 13e eeuw  
Ferwerd Sint-Martinuskerk Martinus 15e eeuw  
Ferwoude Hervormde kerk Pancratius en Stefanus, patroonheiligen voorganger 1767  
Feyteburen (Westhem) Bartholomeüskerk Bartolomeüs 1708, toren 13e eeuw of 14 eeuw  
Finkum Sint-Vituskerk Vitus 13e eeuw  
Firdgum Kerktoren van Firdgum Nicolaas 13e eeuw  
Folsgare Laurentiuskerk Laurentius 1875, toren mogelijk 13e-eeuws  
Foudgum Mariakerk Maria 1808, middeleeuwse toren  
Franeker Martinikerk Martinus 15e eeuw Enige middeleeuwse kerk in Friesland met een kooromgang  
Franeker Sint-Franciscuskerk Franciscus 1963  
Friens Hervormde kerk 1795  
Gaast Hervormde kerk 14e eeuw  
Gaastmeer Pieltsjerke 19e eeuw  
Garijp Petruskerk Petrus 1838  
Gauw Hervormde kerk Nicolaas 19e eeuw, toren 13e eeuw  
Genum Hervormde kerk 12e eeuw  
Gerkesklooster Hervormde kerk 15e eeuw Oorspronkelijk de brouwerij van het klooster Jeruzalem te Gerkesklooster  
Giekerk Martinuskerk Martinus 12e eeuw  
Goënga Hervormde kerk 1758  
Goingarijp Hervormde kerk 1770  
Gorredijk Hervormde kerk 1683, gesloopt in 1987  
Gorredijk (Kortezwaag) Hervormde kerk 1797  
Goutum Agneskerk Agnes 12e eeuw, toren 15e eeuw  
Grouw Sint-Pieterkerk Petrus 13e eeuw  
Hallum Grote of Sint-Maartenkerk Martinus 13e eeuw  
Hallum De Hoeksteen 1912  
Hantum Nicolaaskerk Nicolaas 12e eeuw  
Hantumhuizen Sint-Annakerk Anna 13e eeuw  
Harich Hervormde kerk 1663  
Harlingen Grote Kerk 1775, toren middeleeuws  
Harlingen Sint-Michaëlkerk Michaël 1881  
Harlingen Evangelisch-Lutherse kerk 1879  
Harlingen Doopsgezinde kerk 1611  
Haskerdijken De Kapelle 1818  
Haskerhorne Hervormde kerk 18e eeuw  
Heeg Haghakerk Christoffel 1840  
Heeg Sint-Jozefkerk Jozef 1876  
Heeg Ichthuskerk 1891  
Heerenveen Doopsgezinde Kerk 1762  
Heerenveen Kerk aan de Fok 1867  
Heerenveen Kruiskerk 1921  
Heerenveen Heilige Geestkerk Heilige Geest 1933  
Heerenveen Europalaankerk 1933  
Hemelum Nicolaaskerk Nicolaas 1668  
Hempens Martinuskerk Martinus, patroonheilige voorganger 1806, toren 1872  
Hemrik Witte Kerk Andreas, patroonheilige voorganger 1739  
Herbaijum Hervormde kerk Nicolaas 13e eeuw, ingrijpende herbouw in 1872  
Hiaure Hervormde kerk 1869  
Hichtum Hervormde kerk begin 13e eeuw  
Hidaard Hervormde kerk 1873  
Hieslum Hervormde kerk 1874  
Hijum Nicolaaskerk Nicolaas 12e eeuw  
Hijlaard Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 15e eeuw, toren 13e eeuw  
Hindeloopen Grote Kerk Gertrudis, patroonheilige voorganger 1632  
Hitzum Hervormde kerk 1883  
Hogebeintum Hervormde kerk 11e of begin 12e eeuw Kerk bevindt zich op de hoogste terp van Friesland  
Hollum Sint-Magnuskerk Magnus 15e eeuw De toren is geïnspireerd op de torens van de Martinikerk te Bolsward en de Sint-Vituskerk te Stiens  
Holwerd Sint-Willibrorduskerk Willibrord 1775, toren begin 17e eeuw  
Holwerd Doopsgezinde kerk 1850  
Hommerts Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 1876  
Hoorn Sint Janskerk Johannes de Doper 13e eeuw  
Hoornsterzwaag Hervormde kerk 1621  
Huins Hervormde kerk Nicolaas 13e eeuw  
Idaard Gertrudiskerk Gertrudis 1774, toren 15e eeuw  
Idsegahuizum Hervormde kerk 1874  
IJsbrechtum Hervormde kerk Martinus, patroonheilige voorganger 1865  
IJlst Mauritiuskerk Mauritius, patroonheilige voorganger 1830  
IJlst Doopsgezinde kerk 1857  
IJlst Stadslaankerk 1911  
Irnsum Mauritiuskerk Mauritius 1877  
Itens Martinikerk Martinus 1806, toren 1842  
Janum Hervormde kerk 13e eeuw  
Jellum Theaterkerk Mammemahuis 1895  
Jelsum Hervormde kerk 12e eeuw, toren 13e eeuw  
Jislum Catharinakerk Catharina, patroonheilige voorganger 1886  
Jorwerd Sint-Radboudkerk Radboud 12e eeuw, toren 1954  
Joure (Westermeer) Kerktoren van Westermeer Matteüs 14e eeuw, kerk begin 18e eeuw gesloopt  
Joure Hobbe van Baerdt Tsjerke 1644  
Joure Doopsgezinde kerk 1824  
Joure Sint-Mattheüskerk Matteüs, patroonheilige ontleend aan de kerk van Westermeer 1953  
Jouswier Petruskerk Petrus, patroonheilige voorganger 1557, toren 1752  
Jubbega Gereformeerde kerk 1865  
Katlijk Thomaskerk Tomas 1525  
Kimswerd Sint-Laurentiuskerk Laurentius 11e, 12e en 13e eeuw, toren 12e eeuw en verhoogd in 1516  
Kollum Maartenskerk Martinus 15e eeuw  
Kollum Oosterkerk 1925  
Kollumerpomp Gereformeerde kerk 1906  
Kollumerzwaag Hervormde kerk 12e eeuw  
Kootstertille Benedictuskerk Benedictus 1882  
Kortehemmen Hervormde kerk begin 14e eeuw  
Koudum Martinikerk Martinus 1857  
Kubaard Hervormde kerk Victor, al werd door een muurschildering eerst gedacht aan Christoffel waarschijnlijk 13e eeuw, toren 1885  
Langezwaag Hervormde kerk Matteüs, patroonheilige voorganger 1781  
Langweer Hervormde kerk 1777  
Leeuwarden Grote of Jacobijnerkerk 1275  
Leeuwarden Galileërkerk 15e eeuw, gesloopt in 1940  
Leeuwarden Oldehove of Sint-Vituskerk Vitus 1529, kerk geheel afgebroken in 1595 De toren geldt als het symbool van de stad Leeuwarden  
Leeuwarden Westerkerk Bonifatius en Gezellen 16e eeuw Poppodium Romein was van 2006 tot 2015 gevestigd in de Westerkerk  
Leeuwarden Sint-Bonifatiuskerk Bonifatius en Gezellen 1882  
Leeuwarden Pelikaankerk 1931  
Leeuwarden Sint-Dominicuskerk Dominicus 1937  
Lekkum Hervormde kerk 1778, toren 1896  
Lemmer Hervormde kerk 1716  
Lemmer Gereformeerde kerk circa 1873  
Lemmer Nieuw Apostolische kerk 1920  
Lemmer Sint-Willibrorduskerk Willibrord 1901  
Lichtaard Petruskerk Petrus 16e eeuw, toren vernieuwd in 1851  
Lioessens Hervormde kerk 13e eeuw  
Lioessens Gereformeerde kerk 1927  
Lions Catharinakerk Catharina 14e eeuw, toren in 19e eeuw ommetseld  
Lippenhuizen Hervormde kerk 1743, herbouwd in 1860  
Lollum Hervormde kerk 13e eeuw  
Longerhouw Hervormde kerk 1757, toren 13e eeuw  
Lutkewierum Gertrudiskerk Gertrudis 1557, toren 15e eeuw  
Makkinga Bonifatiuskerk Bonifatius, patroonheilige voorganger 1777  
Makkum Doniakerk Martinus, patroonheilige voorganger 1660  
Makkum Doopsgezinde kerk 1909  
Makkum Sint-Martinuskerk Martinus 1938  
Mantgum Mariakerk Maria begin 16e eeuw, ter vervanging van een kerk uit begin 13e eeuw, toren 1868  
Marrum Godeharduskerk Godehardus 13e eeuw, toren 1858  
Marssum Sint-Pontianuskerk Pontianus 12e eeuw, toren 13e eeuw en in 1848 werd zadeldak vervangen door van spits  
Menaldum Hervormde kerk Lambertus, patroonheilige voorganger koor 1855, toren 1866, schip 1874  
Metslawier Hervormde kerk 1776  
Midlum Nicolaaskerk Nicolaas begin 13e eeuw, consistorie in 1912 aangebouwd  
Midsland (Terschelling) Hervormde kerk 1881  
Miedum Kerktoren van Miedum 14e eeuw De toren is met een hellingshoek van 4,72 graden de scheefste toren van Nederland  
Mildam Hervormde kerk 1726  
Minnertsga Meinardskerk Martinus 16e eeuw met delen uit 13e eeuw, toren 1505  
Molkwerum Lebuïnuskerk Lebuïnus, patroonheilige voorganger 1850, toren 17e eeuw  
Morra Sint-Johanneskerk Johannes 13e eeuw  
Munnekeburen Hervormde kerk 1806  
Nes (Dongeradeel) Sint-Johanneskerk Johannes 12e eeuw, koor 13e eeuw  
Nes (Ameland) Klokkentoren van Nes 1664  
Nes (Ameland) Sint-Clemenskerk Clemens 1878  
Nes (Ameland) Hervormde kerk 1824  
Niawier Hervormde kerk 1678, gebouwd met de kloostermoppen van de voorganger  
Nieuwehorne Hervormde kerk 1778  
Nieuweschoot Hervormde kerk 15e eeuw of gebouwd met hergebruikte kloostermoppen in 17e eeuw  
Nijega Hervormde kerk 16e eeuw en vermoedelijk eerder, ingrijpende verbouwingen in 1850 en 1894  
Nijeholtpade Nicolaaskerk Nicolaas 1525  
Nijemirdum Kerktoren van Nijemirdum tweede helft 14e eeuw en verhoogd begin 16e eeuw, kerk gesloopt in 19e eeuw  
Nijhuizum Hervormde kerk 19e eeuw  
Nijland Nicolaaskerk Nicolaas 16e eeuw, toren 13e eeuw  
Noordwolde Protestantse kerk 1640, geveltoren uit 1874  
Oenkerk Mariakerk Maria 12e eeuw, schip 13e eeuw, toren 14e eeuw  
Offingawier Hervormde kerk 1335, in 1882 ommetseld naar plannen van Albert Breunissen Troost, toren 19e eeuw  
Oldeberkoop Bonifatiuskerk Bonifatius, al werd in een document uit 1553 gesproken over de kerk van Sint-Vitus 12e eeuw  
Oldeboorn Doelhofkerk Pancratius 1753  
Oldeboorn Gereformeerde kerk 1738  
Oldeholtpade Stephanuskerk Stefanus 1545, toren 1608  
Oldelamer Hervormde kerk 1794, toren 1869  
Olterterp Sint-Hippolytuskerk Hippolytus 15e eeuw, toren 1744  
Oosterbierum Sint-Joriskerk Joris begin 13e eeuw, schip verlengde in 14e eeuw, kerk verhoogd in 16e eeuw, consistorie werd tegen de kerk aangebouwd in 1709  
Oosterend Martinikerk Martinus 14e eeuw, toren 17e eeuw  
Oosterlittens Margarethakerk Margaretha 12e eeuw  


Oosternijkerk Sint-Ceciliakerk Cecilia 15e of 16e eeuw, toren 13e eeuw  
Oostermeer) Oude Kerk 13e eeuw  
Oostermeer) Nieuwe Kerk 1868  
Oosterwierum Kerktoren van Oosterwierum Nicolaas 14e eeuw  
Oosterwierum Sint-Wirokerk Wiro 1925  
Oosterwolde Dorpskerk 1735  
Oosterzee Hervormde kerk Agatha 1860  
Oosthem Johanneskerk Johannes de Doper, patroonheilige voorganger 1860  
Oostrum Sint-Nicolaaskerk Nicolaas waarschijnlijk 16e eeuw, toren 13e eeuw In de kerk bevinden zich vijf muurschildering van andere kerkgebouwen, waarschijnlijk uit 1582. Het is niet duidelijk welke gebouwen het betreft, al vertoont een afbeelding veel gelijkenissen met de abdijtoren van Dokkum.  
Oost-Vlieland Nicolaaskerk Nicolaas 1605, verbouw tot kruiskerk in 1647 Deze kerk wordt ook wel de 'Historische zeemanskerk' genoemd. Zo is in de preekstoel een kastdeur uit een scheepswrak verwerkt, fungeren enkele scheepsmasten als pilaren en zijn een aantal banken van juttershout gemaakt.  
Opeinde Hervormde kerk 1908  
Oppenhuizen Johanneskerk Johannes de Doper, patroonheilige voorganger 1695 en naar het oosten verlengd in 1839, toren 1817  
Oudebildtzijl Julianakerk 1806, in 1909 werd de kerk uitgebreid door de ervoor gelegen pastorie bij de kerk te trekken  
Oudega (De Friese Meren) Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 1850  
Oudega (Smallingerland) Sint-Agathakerk Agatha 12e eeuw, muren verhoogd in 1875  
Oudega (Súdwest-Fryslân) Ankertsjerke 1755  
Oudehaske Hervormde kerk 1906  
Oudemirdum De Fontein 1790, gebouwd op de fundamenten van een voorganger uit de 13e eeuw, een tweede beuk werd aan de noordzijde aangebouwd in 1926  
Oudeschoot Skoattertsjerke 1752  
Oudeschoot Sionskerk Zion 1965  
Oudkerk Pauluskerk Paulus 12e en 13e eeuw  
Oudwoude Hervormde kerk 15e eeuw  
Ouwsterhaule Hervormde kerk 14e eeuw, ommanteling in 1877  
Paesens Sint-Antoniuskerk Antonius begin 13e eeuw, toren werd in 1792 afgebroken en met de vrijgekomen stenen werd de kerk verlengd  
Parrega Sint-Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 13e of 14e eeuw  
Peins Sint-Gertrudiskerk Gertrudis begin 14e eeuw  
Peperga Pieter Stuyvesantkerk Nicolaas middeleeuws, herbouw schip in 1810 na brand, toren verhoogd in 1537  
Piaam Nicolaaskerk Nicolaas 13e eeuw  
Pietersbierum Hervormde kerk Petrus, patroonheilige voorganger 1845  
Pingjum Victoriuskerk Victor 15e eeuw, toren 13e eeuw  
Pingjum Doopsgezinde kerk 1600 De kerk was een schuilkerk en werd gebouwd achter een onopvallende kosterswoning. Het kerkgebouw wordt ook wel 'Menno's Fermanje' genoemd, naar Menno Simons uit het naburige Witmarsum. Hij was de grondlegger van het mennonisme.  
Poppingawier Hervormde kerk Nicolaas, patroonheilige voorganger 1860  
Raard Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 13e eeuw, in 1787 of 1807 werden de muren verlaagd en werd de toren gebouwd  
Raard Marthakerk Marta 1918  
Rauwerd Laurentiuskerk Laurentius, patroonheilige voorganger 1815  
Reitsum Hervormde kerk 1738, toren 1874  
Ried Hervormde kerk 1653, toren 1625  
Rijperkerk Hervormde kerk 1757  
Rinsumageast Alexanderkerk Alexander 12e eeuw  
Roodkerk Roodkerkje Martinus 12e eeuw, nieuwe westgevel met toren in 18e eeuw  
Roodhuis Sint-Martinuskerk Martinus 1892  
Roordahuizum Vincentiuskerk Vincentius 15e eeuw, toren 1878  
Rottevalle Hervormde kerk 1724  
Rottevalle Doopsgezinde kerk 1838  
Rottevalle Gereformeerde kerk 1937  
Sandfirden Hervormde kerk 1732, in 1869 werd de kerk naar het oosten verlengd  
Schalsum Nicolaaskerk Nicolaas 13e eeuw met kap en gewelf uit 16e eeuw, toren 14e eeuw  
Scharnegoutum Martenskerk Martinus 1861  
Scharsterbrug Hervormde kerk 1914  
Scherpenzeel Protestantse kerk 1788, in 1860 werd er aan de noordzijde een dwarsarm aangebouwd, toren 1879  
Schettens Protestantse kerk 1865, toren 1877  
Schiermonnikoog Grote Kerk of Got Tjark 1866  
Schiermonnikoog Sint-Egbertuskapel Egbert 1915  
Schillaard Kerktoren van Schillaard 1567, kerk afgebroken in 1880  
Schraard Hervormde kerk 13e eeuw, toren 12e eeuw  
Sexbierum Sixtuskerk Sixtus 13e eeuw, kerk bepleisterd in 1772 en toren ommanteld in 1904  
Sexbierum Gereformeerde kerk 1928  
Siegerswoude (Opsterland) Hervormde kerk Jakobus de Meerdere 1949. Tweede vervanger van middeleeuwse kerk uit 13e eeuw  
Sijbrandaburen Sint Maartenskerk 1872  
Sijbrandahuis Kloosterkapel begin 14e eeuw  
Sint Annaparochie Van Harenskerk 1683  
Sint Jacobiparochie Groate Kerk 1844  
Sint Nicolaasga Protestantse kerk 1721  
Sint Nicolaasga Sint-Nicolaaskerk Nicolaas 1887  
Slappeterp Hervormde kerk 1926  
Sloten Hervormde kerk Johannes de Doper, patroonheilige voorganger 1647, dakruiter vernieuwd in 1843  
Sloten Sint-Fredericuskerk Fredericus 1933  
Sneek Grote of Martinikerk Martinus 11 eeuw  
Sneek Kleine Kerk Martinus voor 1390, gesloopt in 1845  
Sneek Fredehiem 1813  
Sneek Doopsgezinde kerk 1842  
Sneek Sint-Martinuskerk Martinus 1872  
Sneek Noorderkerk 1881
Sneek Zuiderkerk 1889
Sneek Witte Kerkje 1907
Sneek Kerk Baptisten Gemeente rond 1920
Sneek Nieuw-Apostolische kerk (Johan Willem Frisostraat) 1931
Sneek Oosterkerk 1955  
Sneek Ichthuskerk 1959  
Sneek Nieuw-Apostolische kerk (Middelzeelaan) 1974
Sneek HEMkerk 2010
Sondel Hervormde kerk 1870  
Spannum Hervormde kerk Remigius begin 16e eeuw, kerk beklampt in 19e eeuw, toren 15e eeuw  
Stavoren Nicolaaskerk Nicolaas, patroonheilige voorganger 1861  
Steggerda Protestantse kerk 1739  
Stiens Sint-Vituskerk Vitus en Anna 12e eeuw, wijzigingen in koor in 13e en 19e eeuw  
Suameer Dorpskerk 1769  
Suawoude Sint-Georgiuskerk Joris 12e eeuw, herstel van de kerk rond 1580 en in 1632, toren 1888  


Surhuisterveen Dorpskerk 1685  
Surhuisterveen Doopsgezinde kerk 1804  
Surhuizum Antoniuskerk Antonius, patroonheilige voorganger 1614, toren begin 13e eeuw  
Swichum Nicolaaskerk Nicolaas 13e eeuw, toren beklampt in 1883  
Ter Idzard Bonifatiuskerk Bonifatius 16e eeuw, westgevel met toren 1903  
Terband Rotondekerk 1845  
Terhorne Hervormde kerk 1874  
Ternaard Grote Kerk midden 16e eeuw, toren 1871  
Terwispel Hervormde kerk 1864  
Terzool Hervormde kerk 15e eeuw, toren 14e eeuw  
Tietjerk Sint-Vituskerk Vitus, patroonheilige voorganger 1720-1726, uitbreiding tot kruiskerk in 1892, toren 1905  
Tijnje Gereformeerde kerk 1921  
Tirns Hervormde kerk Lambertus, patroonheilige voorganger 1699, westgevel met toren 1827  
Tjalleberd Aengwirder Tsjerke 1742  
Tjalhuizum Kerktoren van Tjalhuizum herbouw van toren in 1871 na afbraak van kerk in 1823  
Tjerkgaast Hervormde kerk 1703, toren 1759  
Tjerkwerd Sint-Petruskerk Petrus mogelijk 14e eeuw, ingekort in 1641, toren 1888  
Twijzel Sint-Petruskerk Petrus 1692, toren 13e eeuw  
Tzum Johanneskerk Johannes de Doper 12e eeuw, toren 16e eeuw  
Tzummarum Sint-Martinuskerk Martinus 1876, toren 16e eeuw  
Uitwellingerga Hermeskerk Hermes, patroonheilige voorganger 1690, toren 1873  
Ureterp Sint-Petruskerk Petrus 13e eeuw  
Veenwouden Johanneskerk Johannes de Doper 1648  
Veenwouden Doopsgezinde kerk 1865  
Vrouwenparochie Hervormde kerk 1670  
Waaksens Hervormde kerk 13e eeuw, toren 1880  
Waaxens Sint-Thomaskerk Tomas 12e eeuw, 15e eeuw verbouwing  
Wanswerd Petruskerk Petrus 16e eeuw, nieuw kap in 18e eeuw  
Warga Sint-Martinuskerk Martinus 1862  
Warga Theaterkerk De Bidler 1872 en vergroot in 1878  
Warns Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 1682, toren 12e eeuw  
Warns Gereformeerde kerk 1892 Sinds 2002 vervult het gebouw de rol van dorps- en cultuurhuis 'De Spylder'.  
Warstiens Hervormde kerk 1882  
Wartena Hervormde kerk 1780  
Weidum Johanneskerk Johannes 13e eeuw, toren 12e eeuw  
Welsrijp Ursulakerk Ursula begin 13e eeuw, toren 1892  
Westergeest Hervormde kerk Martinus 13e eeuw  
West-Terschelling (Terschelling) Westerkerk 1663  
Wetsens Sint-Vituskerk Vitus 12e eeuw, nieuwe kap 16e eeuw, toren ingestort in 1842, sindsdien in het bezit van een hangende klokkenstoel  
Wier Ioannis Theaterkerk Wier 12e eeuw, toren 1881  
Wierum Mariakerk Maria 1912, toren 12e eeuw  
Wieuwerd Nicolaaskerk Nicolaas 12 eeuw, toren 1888 De kerk is vooral bekend om de gemummificeerde lijken die in 1765 aangetroffen werden in de grafkelder  
Wijckel Vaste Burchtkerk 1671 of 1695, toren 15e eeuw  
Wijnaldum Andreaskerk Andreas 15e eeuw, toren 1904  
Wijnjewoude (Duurswoude) Hervormde kerk Johannes, patroonheilige voorganger 15e eeuw  
Wijnjewoude (Wijnjeterp) Hervormde kerk 1779  
Wijns Sint-Vituskerk Vitus begin 13e eeuw  
Winsum Mariakerk Maria 16e eeuw, kerk ommetseld in 1880, toren 1880  
Wirdum Sint-Martinuskerk Martinus 12e eeuw, verbouwd in 13e eeuw, toren 14e eeuw  
Witmarsum Koepelkerk 1633, schip kreeg driezijdige sluiting na afbraak van toren in 1819  
Wolsum Pancratiuskerk Pancratius rond 1870  
Wolvega Kerk op de Hoogte Maria Magdalena, patroonheilige voorganger 1646, toren 1894  
Wolvega Sint-Franciscuskerk Franciscus 1939  
Wommels Jacobikerk Jakobus de Meerdere 13e eeuw, hersteld in 1508, toren 1862  
Wons Hervormde kerk 1728, toren 1776, consistorie aangebouwd in 1961-'62  
Workum Grote of Sint-Gertrudiskerk Gertrudis 15e en 16e eeuw  
Workum Sint-Werenfriduskerk Werenfried van Elst 1877  
Workum Doopsgezinde kerk 1694  
Woudsend Sint-Michaëlkerk Michaël 1792, bouw toren en verlenging van schip in 1933  
Woudsend De Karmel 1837  
Woudsend Gereformeerde kerk 1912 Sinds 2000 in gebruik als woonhuis  
Wouterswoude Hervormde kerk 1805, toren 17e eeuw  
Wouterswoude Gereformeerde kerk Martinus 1922  
Zurich Hervormde kerk 1864  
Zweins Reginakerk Regina, patroonheilige voorganger 1783  

Zie ook bewerken