Wikipedia

Lijst van gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog: West- en Noord-Europa, Amerika en Atlantische Oceaan

Wikimedia-lijst

Dit is een chronologische lijst van gebeurtenissen in West- en Noord-Europa, Amerika en in de Atlantische Oceaan voor, tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog. Voor de gebeurtenissen in de Lage Landen en Luxemburg is een aparte chronologische lijst samengesteld

Opmerking: Bij het opzoeken van gebeurtenissen volgens datum gebeurt het soms dat de verschillende officiële bronnen elkaar tegenspreken over de datum. Nagenoeg steeds zijn deze verschillen zeer klein, meestal één dag verschil. De oorzaak hiervoor is te vinden in het feit dat bepaalde militaire acties tijdens de nacht starten en nog doorlopen in de vroege uren van de volgende dag. Ook gebeurt het dat een auteur de situatie beschrijft wanneer de actie volledig afgelopen is, met andere woorden de dag na de overgave, de dag na de vredesonderhandeling, enzovoort. Ook merken we op dat het einde van een militair offensief of campagne niet steeds ondubbelzinnig te bepalen is. De bepaling van de datum is afhankelijk van de referentie die door de auteur werd gebruikt. Er is getracht in deze lijst zo veel mogelijk de exacte referentie van de datum aan te duiden via een omschrijving van wat er gebeurd is of bedoeld werd.

1939 bewerken

26 april

  • Groot-Brittannië voert de dienstplicht in.

28 april

  • Adolf Hitler zegt het Duits-Engels vlootverdrag uit 1935 op en verbreekt het Duits-Pools antiagressiepact uit 1934.

24 juli

  • Groot-Brittannië, Frankrijk en de Sovjet-Unie beloven elkaar wederzijdse steun in het geval een van de drie wordt aangevallen. De overeenkomst zal pas van kracht zijn als een gelijkaardige militaire overeenstemming is bereikt.
  • Een geheime vergadering tussen de Poolse, Britse en Franse cryptografen wordt georganiseerd te Pyry, nabij Warschau, Polen. De vergadering duurt tot 25 juli en de Fransen en Britten krijgen een replica van de Enigma codeermachine mee. De Polen verklaarden dat ze reeds vanaf december 1932 in staat waren de Duitse Enigmaberichten te ontcijferen maar dat sinds de recente Duitse aanpassingen aan dat Enigmasysteem (15 september 1938, 15 december 1938 en 1 januari 1939) ze dit niet meer konden. Daarna gaf de Poolse Generale Staf in januari 1939 Maksymilian Ciężki en Gwido Langer toestemming om hun Enigmageheimen door te geven aan de Franse en Britse collega's. De Fransen, die de Polen de Enigmadocumenten hadden overhandigd, wisten tot op de vergadering helemaal niets van het kraken van Enigma.

19 augustus

  • Duitsland stuurt veertien U-boten de Noord-Atlantische Oceaan in.

21 augustus

  • Vestzakslagschip Admiral Graf Spee vertrekt samen met haar bevoorradingsschip Altmark uit de Duitse haven Wilhelmshaven op een missie naar de Atlantische Oceaan. De missie van de Admiral Graf Spee was om aanvallen uit te voeren op Britse handelsschepen in het zuidelijk deel van de Atlantische Oceaan om zo de aanvoerlijnen naar Groot-Brittannië te ondermijnen.

23 augustus

  • De Britse regering adviseert haar koopvaardijvloot geen Duitse havens meer aan te lopen.

24 augustus

26 augustus

31 augustus

  • Operatie Weisung 1 wordt uitgevoerd. De Duitse oorlogsmarine voert met 23 U-boten een handelsoorlog uit, die zich voornamelijk tegen Engeland richt.

1 september

  • Het begin van de Tweede Wereldoorlog.

3 september

  • Het Britse passagiersschip RMS Athenia wordt getorpedeerd door U-boot U-30 onder bevel van de luitenant-ter-zee Lemp. Er vallen 112 doden, waaronder 28 Amerikanen. De Athenia is het eerste Britse slachtoffer van het Duitse optreden op zee.

3 september

4 september

7 september

  • Franse legertroepen (patrouilles) trekken in de nacht van 7 op 8 september de Frans-Duitse grens over nabij Saarbrücken, waarmee het Saaroffensief gestart wordt. De Fransen ondervinden weinig weerstand, maar hun voortgang wordt evenwel opgehouden door de Westwall en een slechte interne organisatie.

8 september

9 september

  • De eerste eenheden van het Britse Expeditionair Leger (British Expeditionary Force, BEF) onder leiding van generaal Gort wordt naar Frankrijk verscheept.

11 september

  • Het Britse en het Franse opperbevel vergaderen voor de eerste maal.

12 september

13 september

17 september

  • Vliegdekschip HMS Courageous wordt getorpedeerd en ten zuiden van Ierland tot zinken gebracht door U-boot U-29. De Courageous was het eerste schip van de Royal Navy dat in de Tweede Wereldoorlog verloren ging.

19 september

  • De eerste Britse troepen van het British Expeditionary Force arriveren in Frankrijk.
  • Winston Churchill stuurt een memorandum uit over de belemmering van de Duitse ertsaanvoer door de Noorse territoriale wateren.
  • Conferentie van de Oslostaten in Kopenhagen.

20 september

  • Er wordt melding gemaakt van luchtgevechten tussen Duitse en Franse jachtvliegtuigen.

21 september

  • De Franse troepenmacht die zijn posities moest standhouden in het Saaroffensief krijgt het bevel terug te trekken, mochten de Duitsers tot de tegenaanval overgaan.

22 september

23 september

  • Kleine schermutselingen worden gemeld aan de Frans-Duitse grens, in Saarland. De Franse tankbataljons worden teruggetrokken.

25 september

  • Duitsland voert verdere rantsoeneringen in voor voedingsproducten; vlees: 600 gram per persoon per week, brood en meel: 2500 gram per persoon per week.

26 september

27 september

29 september

30 september

3 oktober

  • Het Brits Expeditionair leger (1ste Legerkorps) neemt een sector over van het Franse leger.

4 oktober

  • De Franse terugtocht uit Saarland is voltooid en hiermee sluit het Saaroffensief; slechts een veiligheidsscherm van lichte infanterie blijft achter.

6 oktober

9 oktober

  • Adolf Hitler vaardigt Führerdirectief Nº 6 uit, waarin hij het Westers offensief beschrijft. Bij het directief zit ook een memorandum waarin Hitler Groot-Brittannië en Frankrijk ervan beschuldigt dat ze Duitsland bewust zwak en verdeeld houden sinds de Vrede van Westfalen in 1648 en hij zegt dat de vernietiging van de Westerse overheersing nodig was om de uitbreiding van het Duitse volk mogelijk te maken. Hitler vraagt het OKH Fall Gelb uit te werken en zo snel mogelijk van start te laten gaan.

11 oktober

  • Groot-Brittannië kondigt een opleidingsschema voor piloten aan.
  • Frankrijk verwerpt het vredesplan van Hitler via een radiotoespraak van premier Édouard Daladier.

12 oktober

  • Groot-Brittannië verwerpt het vredesplan van Hitler.

14 oktober

  • In de nacht van 13 op 14 oktober wordt het Britse slagschip HMS Royal Oak getorpedeerd door U-boot U-47 van commandant Günther Prien in Scapa Flow, de thuishaven van de Royal Navy. De Royal Oak zinkt in dertien minuten en 833 Britse marinemensen komen om het leven. De U-47 ontsnapt en Günther Prien zal later als een held aankomen in Wilhelmshaven.

16 oktober

  • De eerste Duitse luchtaanvallen op Brits grondgebied vinden plaats. Schepen gelegen in Firth of Forth worden beschadigd.
  • De Duitsers rukken op in Saarland, waar nog een veiligheidsscherm van lichte Franse infanterie-eenheden is achtergebleven sinds 4 oktober. De laatste Franse eenheden trekken zich terug.

17 oktober

  • Vrijwel het hele Saarland is opnieuw bevrijd door de Duitsers. Aan Franse en Duitse zijden zijn de verliezen gering; bij de Duitsers sneuvelen in de eerste twee maanden van de oorlog 198 man aan het westfront. De Fransen trekken zich terug tot achter de Moezel.

19 oktober

  • Franz Halder, chef van de Generale staf Heer (GenStH) presenteert de militaire plannen voor Fall Gelb. Het plan stelt voor om het Belgisch grondgebied in te winnen zodat er vliegvelden en zeehavens ter beschikking zijn tegen een eventuele inval in Groot-Brittannië. Volgens het plan zou een offensief in Frankrijk pas in 1942 van start gaan. Hitler is diep teleurgesteld in het plan wegens het ontbreken van enig offensief karakter maar krijgt geen steun van zijn generaals om het plan af te wijzen.

22 oktober

23 oktober

24 oktober

  • Generaal Maurice Gamelin, de opperbevelhebber van de Franse strijdkrachten, besluit dat de Franse troepen België binnentrekken en posities innemen aan de rivier Schelde, in het geval de Duitsers België binnenvallen.

25 oktober

30 oktober

  • Hitler stelt aan Chef Operaties van het OKW Alfred Jodl voor dat de pantserdivisies van de Wehrmacht Frankrijk moeten binnenvallen via de Belgische Ardennen, een toegangsweg via welke de Fransen de Duitsers het minst verwachten. Doch de Generale Staf houdt vol dat de herfst geen periode is om aan te vallen, zeker niet door de modderige Ardennen. De bevelhebber van Legergroep A, Gerd von Rundstedt, en zijn stafchef Erich von Manstein vinden dat het plan van Halder niet goed is doordacht.

31 oktober

  • Erich von Manstein dient zijn eerste van 6 memoranda in bij het OKH, waarbij hij de ene kritische opmerking na de andere op het plan-Halder voorlegt. Het ironische is dat Manstein niets weet van Hitlers bezwaren tegen het plan Halder en hij hiermee Hitler onbewust helpt.

3 november

15 november

  • Generaal Maurice Gamelin, de opperbevelhebber van de Franse strijdkrachten, herroept zijn besluit van 24 oktober 1939 en beveelt via directief Nº 8 dat, in het geval de Duitsers België binnenvallen, de Franse troepen België binnentrekken en posities innemen aan de rivier de Dijle in plaats van de Schelde. De Dijle heeft een korter front, is gemakkelijker te verdedigen met de beperkte troepenmacht en verbindt de Schelde en de Maas. Mobiele troepen moeten het gebied tussen de Maas en de Maginotlinie verdedigen.

23 november

  • Het Britse bewapende koopvaardijschip Rawalpindi zinkt na beschoten te zijn door de Duitse slagschepen Scharnhorst en Gneisenau.

4 december

  • HMS Nelson wordt beschadigd door een magnetische mijn, het laatste slachtoffer van een magnetische mijn, omdat de Britse wetenschappers een oplossing vonden tegen deze dreiging.

6 december

13 december

  • Treffen tussen het Duitse vestzakslagschip Admiral Graf Spee en een Brits eskader. De Duitser zoekt zwaar beschadigd dekking in de neutrale haven van Montevideo.

17 december

20 december

21 december

  • In Groot-Brittannië wordt de rantsoenering voor benzine, ingevoerd op 22 september 1939, weer opgeheven maar de prijs stijgt tot 30 cent per liter.

27 december

23 december

  • Het Duitse vrachtschip Colombus wordt tot zinken gebracht.

28 december

1940 bewerken

1 januari

  • In Groot-Brittannië wordt een rantsoenering ingevoerd voor bacon, ham, boter en suiker.

8 januari

  • Ongeveer de helft van de kinderen die uit Londen zijn geëvacueerd zijn teruggekeerd.

17 januari

  • De cryptografen van Bletchley Park zijn er voor de eerste maal in geslaagd om een Duits Enigma bericht te decoderen en te lezen. Het gedecodeerd bericht is meer dan twintig maanden oud maar dit feit is een mijlpaal in de geschiedenis van de ontcijfering van Duitse geheime berichten. Het zal nog tot april 1940 duren vooraleer de berichten binnen de 24 uur worden gedecodeerd. Het succes werd mogelijk dankzij fouten in de Enigmaprocedure bij de Duitse landmacht (Wehrmacht) en de Duitse luchtmacht (Luftwaffe). De berichten van de Duitse marine (Kriegsmarine) kunnen echter nog niet worden ontcijferd.

20 januari

  • Winston Churchill spoort de neutrale landen aan om de zijde van de geallieerden te kiezen.

23 januari

  • De Britse en Franse marine verklaren dat zij elk Duits schip dat ze tegenkomen zullen aanvallen.

25 januari

12 februari

  • De hydrofoonoperator van het Brits antiduikbootschip HMS Gleaner detecteert om 2u50 am het geluid van de dieselmotor van U-33. Als de Gleaner nadert, duikt de U-33 onder. De Gleaner dropt tussen 3 uur en 5 uur drie barages dieptebommen en omstreeks 5u22 am komt de U-33 naar boven. De U-boot zinkt niet en laat de Britten toe om drie rotors van de Enigma codeermachine te onderscheppen. Van de in beslag genomen rotors waren er twee uit een reeks van drie die pas in gebruik werden genomen door de Kriegsmarine (bij de Enigma van de Kriegsmarine moest de radio-operator, tijdens de twee beginjaren van de Tweede Wereldoorlog, drie rotors kiezen uit een reeks van acht. Bij de Enigma van de Luftwaffe en de Wehrmacht koos de radio-operator drie rotors uit een reeks van vijf, gedurende de hele oorlog). De vangst van de drie rotors laat de cryptografen uit Bletchley Park nog niet toe om de geheime berichten van de Kriegsmarine te ontcijferen, maar ze kunnen wel de interne rotorbedrading uitzoeken.

14 februari

15 februari

16 februari

  • De HMS Cussack bevrijdt in de avond de 299 gevangen zeelui op de Altmark. De actie zal protest van de Noren uitlokken, maar de Britten zien het als een eerste succes tegen de Duitsers. Het wordt bekend als het Altmark-incident.

17 februari

1 maart

  • De diplomaat Sumner Welles komt aan in Berlijn.

18 maart

  • De eerste bombemachine, ontworpen door Alan Turing wordt in gebruik genomen op Bletchley Park. De elektromechanische machine, die de voorloper is van de hedendaagse computer, laat toe om de wielinstellingen van de Duitse Enigma codeermachine van de Duitse land- en luchtmacht op een geautomatiseerde wijze te ontcijferen. De bombemachine is de oplossing op het probleem van de steeds toenemende instellingen waarmee de Enigma kon worden ingesteld (De Duitsers hadden in december 1938 en januari 1939 hun Enigmaprocedures zodanig veranderd dat de ontcijfermethodes van de Poolse cryptografen hun efficiëntie verloren en ze besloten hun kennis door te geven aan de Franse en Britten).

19 maart

20 maart

28 maart

  • De diplomaat Sumner Welles vertrekt terug naar Washington.
  • De Britse en Franse regeringen besluiten om niet afzonderlijk in vredesonderhandelingen te gaan.

4 april

  • De cryptografen van Bletchley Park kunnen de Duitse enigmaberichten (van Wehrmacht en Luftwaffe) binnen 24 uur na uitzending ontcijferen.

8 april

9 april

  • Het neutrale Denemarken wordt aangevallen door Duitsland. De Denen zijn totaal verrast en weerloos.

10 april

  • De eerste confrontatie tussen Duitse en Britse vlooteenheden bij Narvik.

12 april

  • In reactie op de Duitse inval in Denemarken bezet Engeland de Faeröer.

13 april

  • Tweede zeeslag bij Narvik. De Britten brengen zeven Duitse torpedobootjagers tot zinken.

14 april

15 april

19 april

19 april

  • Geallieerde nederlaag bij het Noorse Lillehammer.
  • Duitsland stelt het "Rijkscommissariaat Noorwegen" in.

26 april

  • Winston Churchill gaat in een vergadering met het Militair Coördinatie Committee akkoord om de Britse troepen uit het gebied rond Trondheim, in het zuiden van Noorwegen, terug te trekken.
  • Om 10u30 detecteert het Brits schip HMS Griffin de Duitse vissersboot Polares nabij het Noors stadje Andalsnes. Polares wordt in feite door de Duitsers Schiff 26 genoemd en is op weg naar Narvik om wapens, mijnen en munitie te leveren. Het schip wordt door de mariniers van de Royal Navy geënterd, die de logboeken en andere belangrijke Enigma instellingen in beslag nemen.

1 mei

  • De Enigma instellingsprocedure van de Luftwaffe en het Heer wordt gewijzigd in alle oorlogstheaters met uitzondering van Noorwegen. Door deze wijziging zijn de ontcijferingsprocedures van de cryptografen uit Bletchley Park, en de Poolse cryptografen die dan in Frankrijk verblijven, niet meer bruikbaar.

2 mei

  • De geallieerden evacueren hun militair contingent bij Namsos, Noorwegen.

10 mei

11 mei

  • De geheime berichten van de Kriegsmarine worden voor de eerste maal ontcijferd door de cryptografen uit Bletchley Park, mede dankzij de inbeslagname van Enigmamateriaal op 26 april 1940 uit het schip Polares.

15 mei

  • De Duitsers starten een tankoffensief ten westen van de rivier Maas bij Sedan, resulterend in het uiteenslaan van het onlangs gevormde 6e Franse Leger en het afsnijden en overgave van het Franse 9e Leger.

17 mei

  • Eerste tankslag in de strijd in het Westen; de 7e Panzer Division onder leiding van Rommel versloeg de Franse tanks van de 1e Division Cuirassée de Réserve.

18 mei

  • De Duitsers veroveren Kamerijk in Frankrijk.

19 mei

20 mei

23 mei

25 mei

26 mei

  • Operatie Dynamo begint. De evacuatie van het Brits Expeditionair Leger gaat in alle chaos van start.

28 mei

  • Britse, Franse en Noorse troepen veroveren Narvik.

3 juni

5 juni

  • De Duitse opmars naar Midden-Frankrijk start.

9 juni

10 juni

  • Geallieerde terugtocht uit Noorwegen. Hiermee is de capitulatie van het Scandinavische land een feit.

14 juni

  • De Franse troepen trekken zich terug tot achter de Marne en de Franse regering wijkt uit naar Tours.
  • De Duitsers bezetten Reims.

14 juni

  • Parijs is tot open stad uitgeroepen als de Duitsers binnentrekken.
  • Franse regering installeert zich in Bordeaux.

17 juni

  • De Fransen vragen naar de voorwaarden voor een wapenstilstand. Frans maarschalk en bevelhebber van de Franse troepen Philippe Pétain vraagt zijn leger de strijd te staken.

18 juni

19 juni

  • Duitsers trekken over de Loire.

20 juni

  • De Duitsers proberen de Franse schepen in beslag te nemen.
  • De Luftwaffe bombardeert Bordeaux en Poitiers.
  • Pétain zendt een delegatie, met generaal Charles Huntziger, ter bespreking van een wapenstilstand naar de Duitsers bij Tours. De Fransen worden naar Parijs gevoerd en dan naar Réthondes, nabij Compiègne.

21 juni

  • Wilhelm Keitel, hoofd van het OKW legt de Duitse termen van de wapenstilstand voor aan de Franse delegatie. De voorwaarden waren; de regering-Pétain mag soeverein blijven, maar het Vichyregime werd een vazalstaat van het naziregime. Parijs, Noord-Frankrijk en de grenzen met België, Zwitserland en de Atlantische Oceaan worden Duitse bezettingszones en de kosten van de Duitse bezetting worden betaald met het Franse budget tegen een hoge wisselkoers Franc:Mark. Het Franse Rijk (Noord-Afrika, West-Afrika en Indo-China) blijft onder het bewind van het Vichyregime. De twee miljoen Franse krijgsgevangenen blijven in Duitse handen, het Franse leger wordt gereduceerd tot een sterkte van 100.000 man en de marine mag in Franse handen blijven, maar wordt gedemilitariseerd. De delegatie van Charles Huntziger probeert nog te onderhandelen, maar het lukt hun niet om betere voorwaarden uit het vuur te slepen (vooral de status van Franse oorlogsgevangenen weegt zwaar). Huntigzer overlegt met de regering-Pétain die zich in Bordeaux bevindt en krijgt de goedkeuring om de wapenstilstand te ondertekenen.

22 juni

  • De Frans-Duitse wapenstilstand wordt in de avond ondertekend te Réthondes, in dezelfde treinwagon waar in 1918 de Duitse capitulatie werd ondertekend en daarmee de Eerste Wereldoorlog tot een einde bracht. De wapenstilstand zal actief worden om 25 minuten na middernacht op 25 juni 1940.

22 juni

  • Een andere Franse delegatie, onder leiding van Léon Noël, is in Rome en ondertekent een Frans-Italiaanse wapenstilstand. Alhoewel de Italianen geen echt militair succes boekten tegen de Fransen (ze dropten een bataljon parachutisten achter de Franse Alpenlinies om zo terreinwinst voor te leggen), krijgen ze Zuidoost-Frankrijk toegewezen. Evenals de Frans-Duitse wapenstilstand zal de wapenstilstand actief worden om 25 minuten na middernacht op 25 juni 1940.

25 juni

  • De wapenstilstanden tussen Frankrijk en Duitsland en Frankrijk en Italië gaan in om 25 minuten na middernacht. Dit maakt een einde aan het Duits offensief in het Westen dat op 10 mei 1940 was begonnen. De Fransen betreuren ca. 90.000 doden en vermisten. De Duitsers verliezen ongeveer 27.000 man.

28 juni

1 juli

3 juli

5 juli

10 juli

  • De eerste fase van de Slag om Engeland gaat van start. Deze luchtslag die ook de Slag om Het Kanaal (Duits: Kanalkampf) wordt genoemd, duurt tot 12 augustus 1940. De Slag om Engeland bestaat in totaal uit vijf fasen.
  • Pétain verkrijgt volmachten van de nationale vergadering.

11 juli

  • Pétain wordt Chef d'État.

12 juli

  • Pierre Laval wordt vicevoorzitter van de Franse ministerraad.

16 juli

  • Hitler publiceert Führer directieve Nº 16, waarin hij de richtlijnen voor de voorbereidingen tot een landingsoperatie tegen Engeland omschrijft. De directieve geeft aan dat de Luftwaffe het leeuwendeel van de verantwoordelijkheid krijgt met als doel om alle Britse tegenstand weg te ruimen vooraleer een landingsoperatie van start kan gaan.

1 augustus

  • Adolf Hitler publiceert Führer directieve Nº 17, waarin hij de Luftwaffe beveelt om met alle middelen en in de kortst mogelijke tijd het Britse luchtruim te beheersen. De Duitse doelstellingen zijn volgens Hitler de Britse vliegtuigen, z'n grondinstallaties en z’n aanvoerlijnen … maar ook de luchtvaartindustrie en de antivliegtuigfabrieken.
  • De Duitse Luftwaffe valt havens in Groot-Brittannië aan. De aanvallen duren tot 20 augustus 1940.

2 augustus

7 augustus

8 augustus

  • Operatie Adelaar wordt uitgesteld tot 13 augustus 1940 wegens slechte weersomstandigheden.

12 augustus

  • De Luftwaffe voert aanvallen uit tegen RAF-vliegvelden, de haven van Portsmouth, de schepen op de rivier Thames. Het is tevens de eerste en enige keer in de Slag om Engeland dat het Chain Homeradarsysteem wordt gebombardeerd. De Luftwaffe verliest 31 vliegtuigen, de RAF 22 stuks.

13 augustus

  • Operatie Adelaar, de tweede fase van de slag om Engeland gaat van start. Het is een klassieke luchtslag tussen de Luftwaffe en de RAF die duurt tot 18 augustus 1940. Op deze eerste dag van operatie Adelaar voert de Luftwaffe 1485 aanvalsvluchten uit. 13 augustus zal bekendstaan als Adelaarsdag (Duits:Adlertag). De Duitsers verliezen 45 toestellen, De RAF verliest er 13.

15 augustus

  • In 1790 vluchten verliest de Luftwaffe 75 toestellen. De Royal Air Force (RAF) verliest er 34.

23 augustus

  • De Duitse luchtaanvallen vinden voor het eerst gedurende de nacht plaats.

24 augustus

  • Het derde deel van de Slag om Engeland gaat van start en duurt tot 6 september 1940. De Luftwaffe concentreert haar acties tegen de RAF-vliegvelden en maakt niet minder dan 1000 vluchten. Het vliegveld Manston, het meest zuidelijk gelegen RAF jagerstation wordt buiten gebruik gesteld en RAF-station North-Weald raakt ernstig beschadigd. De Luftwaffe verliest 38 vliegtuigen, de RAF 22.

25 augustus

  • De RAF voert zijn eerste luchtaanval op Berlijn uit.

29 augustus

  • Vichy-Frankrijk vormt een "Legioen van Strijders".

7 september

14 september

  • Hitler geeft tijdens een oorlogsconferentie met zijn generaals redenen op waarom Operatie Zeeleeuw moet worden uitgesteld.

15 september

  • De Duitse Luftwaffe lanceert een massale luchtaanval uit op Londen. De Slag om Engeland bereikt z'n hoogtepunt.

17 september

19 september

25 september

  • Berlijn wordt door Britse bommenwerpers onder vuur genomen.

1 oktober

10 oktober

24 oktober

28 oktober

  • Fransman Laval wordt benoemd tot minister van Buitenlandse Zaken.

30 oktober

  • De Slag om Engeland is officieel ten einde.

5 november

  • President Roosevelt wordt herkozen voor een derde ambtstermijn. Hij verslaat zijn rivaal Wendell Willkie met een verschil van 10% van de stemmen.
  • Het Duitse vestzakslagschip Admiral Scheer valt het Brits konvooi HX-84, dat 38 schepen telt, aan. Het escorterende bewapende passagiersschip HMS Jervis Bay probeert het konvooi te redden, maar wordt geramd door het Duitse slagschip en zinkt. Nog vijf andere schepen gaan verloren. Konvooien in oostelijke richting worden uitgesteld, terwijl men verwoed op de Admiraal Scheer jaagt.

9 november

10 november

  • De stad Dresden wordt door de Britse luchtmacht gebombardeerd.

11 november

  • De Franse kolonie kiest de zijde van de leider van de Vrije Fransen, Charles de Gaulle.

14 november

  • De Duitse luchtmacht bombardeert in nachtelijke aanvallen Coventry.

28 november

  • De Britse luchtmacht voert zware luchtbombardementen uit op Keulen.

13 december

29 december

  • Londen wordt zwaar gebombardeerd.

1941 bewerken

1 januari

  • De Britse luchtmacht bombardeert Bremen.

2 januari

9 februari

7 maart

11 maart

16 maart

19 maart

  • De Luftwaffe bombardeert Londen.

24 maart

  • De RAF bombardeert Berlijn.

28 maart

  • Alle Duitse schepen die zich in Amerikaanse havens bevinden worden in beslag genomen.

16 april

  • Zware bombardementen op Londen.

19 april

  • Zware bombardementen op Londen.

20 april

  • Zware bombardementen op Londen.

10 mei

11 mei

  • Rudolf Hess landt in Schotland en wordt gevangengenomen.

24 mei

27 mei

  • De Bismarck wordt tot zinken gebracht.

18 juni

1 juli

  • Offensief van de RAF boven Het Kanaal, Duitsland en Noord-Frankrijk.

7 juli

14 juli

  • In Syrië tekent de Vichyregering een wapenstilstandsverdrag met Groot-Brittannië.

17 juli

  • Canada voert de dienstplicht in.

12 augustus

14 augustus

  • De Duitsers doden vijf mensen uit Westmaas omdat ze geallieerde piloten hebben geholpen.

27 augustus

7 september

  • Grote luchtaanval van de RAF op Berlijn.

4 oktober

  • In Noorwegen waarschuwt de Duitse bezetter het Noorse volk om mee te werken of anders hongersnood tegemoet te zien na groeiende onrust en rellen.
  • In Vichy Frankrijk zet Maarschalk Pétain het doodvonnis van Paul Collette, die een probeerde een aanslag te plegen op Pierre Laval en Marcel Deat, om in levenslange gevangenisstraf.
  • In Vichy Frankrijk stelt Maarschalk Pétain een eenheidsvakbond verplicht voor alle werkenden.

12 oktober

  • De RAF voeren hun eerste grootschalige nachtbombardement op Neurenberg uit.

20 oktober

  • In Nantes vermoorden verzetsstrijders de plaatselijke commandant, luitenant-kolonel Karl Holz.
  • Als vergelding worden vijftig gijzelaars door de Duitsers geëxecuteerd voor partizanenaanvallen.

21 oktober

  • In Bordeaux worden 100 mensen in gijzeling genomen en wordt een uitgaansverbod afgekondigd, nadat een Duitse officier bij een aanslag om het leven is gekomen.

23 oktober

  • In Londen vraagt generaal De Gaulle het Franse verzet te stoppen met aanslagen op Duits militair personeel om verdere vergeldingen tegen het Franse volk te voorkomen.

24 oktober

  • In Bordeaux worden vijftig gijzelaars geëxecuteerd.

25 oktober

26 oktober

  • De RAF bombardeert 's nachts Hamburg met 115 vliegtuigen.

30 oktober

  • President Roosevelt van de Verenigde Staten verleent de Sovjet-Unie een rentevrije lening van 1000 miljoen dollar om uitrusting te kunnen kopen via de Lend-Leaseregeling.

31 oktober

  • Ten westen van IJsland wordt de Amerikaanse torpedobootjager USS Reuben James door de Duitse onderzeeër U-552 getorpedeerd. 115 van de 160 man tellende bemanning komen om. Het is het eerste Amerikaanse oorlogsschip dat wordt getroffen.

13 november

18 november

  • Herziening van de Neutraliteitswet in de Verenigde Staten.

11 december

13 december

  • Bulgarije verklaart de oorlog aan de Verenigde Staten en aan Groot-Brittannië.

14 december

15 december

  • Ierland verklaart neutraal te blijven.

1942 bewerken

20 januari

  • De Duitsers vervangen de encryptiecode voor de weerberichten (korte weerberichtcode) die gebruikt wordt door de U-boten, door een nieuwe versie. Hierdoor kunnen de cryptografen uit Bletchley Park de oude versie (waarvan de codeboeken in mei 1941 uit het weerschip München en U-boot U-110 werden gekaapt) niet meer gebruiken. Nu kunnen de geallieerden de encryptie van Shark, de code van de Duitse marine in de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee, niet meer decoderen, wat zal resulteren in het grote zwarte gat vanaf 1 februari 1942.

1 februari

14 februari

8 maart

18 maart

  • De conclusie van een Duits onderzoek naar de oorzaken van de gezonken schepen Atlantis en Python (november 1941) meldt dat de Enigmacode van de Duitse marine niet is gecompromitteerd. De vrees van de Duitsers was dat hun marinecommunicatie door de geallieerden werd afgeluisterd.

28 maart

17 april

18 april

  • Pierre Laval wordt de nieuwe regeringsleider in Vichy-Frankrijk.

20 april

  • Generaal Henri Giraud ontsnapt uit Duits krijgsgevangenschap.

8 mei

  • Voor het eerst weet een Duitse U-boot, de U-553 onder commandant Karl Thurmann, de Saint Lawrencezeeweg binnen te varen, waar hij in de daarop volgende dagen enkele schepen tot zinken brengt.

30 mei

  • Ongeveer duizend bommenwerpers bombarderen Keulen.

3 juni

11 juni

  • De Verenigde Staten verklaren de Leen- en Pachtwet ook van kracht voor de Sovjet-Unie.

22 juni

  • De Britten bombarderen Bremen.

27 juni

  • Konvooi PQ17 verlaat het verzamelpunt nabij IJsland met 36 schepen (een andere bron meldt 35 schepen).
  • Leen- en Pachtakkoord tussen Groot-Brittannië en de Sovjet-Unie.

28 juni

  • Konvooi PQ17 wordt gedetecteerd door een Duits verkenningsvliegtuig die op zijn beurt Duitse U-boten en oorlogsschepen verwittigt.

4 juli

  • De inlichtingendienst van de Britse marine (Admiralty OIC) kan First Sea Lord Sir Dudley Pound niet garanderen dat het Duits slagschip Tirpitz haar ankerplaats in Noorwegen heeft verlaten en zo een bedreiging vormt voor konvooi PQ17.

10 juli

  • Konvooi PQ17 komt met twee schepen toe in de haven van Archangelsk. Negen andere schepen zouden een week later toekomen in de haven van Moermansk. PQ17 was het konvooi dat het zwaarst te lijden had van alle konvooien tijdens de Tweede Wereldoorlog die werden ingezet door de geallieerden..

26 juli

  • De RAF bombardeert de havenstad Hamburg.

15 augustus

19 augustus

4 september

  • In Frankrijk wordt de gedwongen tewerkstelling aangekondigd.

5 oktober

  • In Noorwegen gaan de Duitsers over tot talloze arrestaties en executies. Aanleiding hiervoor zijn diverse sabotagedaden in het land.

8 november

  • De Verenigde Staten verbreken alle diplomatieke betrekkingen met Vichy-Frankrijk.

11 november

  • De Duitsers bezetten ook de vrije zone van Frankrijk.

18 november

27 november

  • De Duitsers bezetten Toulon.
  • De Franse vloot brengt zichzelf tot zinken.

1943 bewerken

13 januari

16 januari

  • Zware bombardementen op Berlijn.

17 januari

  • Zware bombardementen op Berlijn.

24 januari

  • De Duitsers vernielen de haven van Marseille.

27 januari

  • Eerste Amerikaanse luchtaanval op Duitsland. Wilhelmshaven wordt gebombardeerd.

17 februari

  • Instelling van de verplichte arbeidsdienst door Vichy-Frankrijk.

27 februari

1 maart

  • Zware geallieerde luchtaanval op Berlijn.

27 maart

  • Grote aanval van de RAF op Berlijn.

26 april

15 mei

  • Vorming van een Conseil National de la Résistance (CNR) in Frankrijk.

16 mei

  • De RAF voert een luchtaanval uit op de Möhne- en Ederstuwdammen in het Ruhrgebied. Het gevolg zijn grote overstromingen.

23 mei

  • Zwaar geallieerd bombardement op Dortmund.

24 mei

13 juli

  • De Franse Antillen stellen zich achter het CFLN.

24 juli

  • De RAF voert een zwaar bombardement uit op Hamburg

31 juli

  • Giraud benoemd tot opperbevelhebber van de Franse strijdkrachten.

14 augustus

17 augustus

  • De RAF bombardeert het Duitse onderzoekscentrum voor de V1 en V2 in Peenemünde.

9 november

  • Reorganisatie van het Comité National de la France Libre (CNFL). De Gaulle wordt alleen leider van de organisatie.

11 november

  • RAF-groep nr. 100, een gespecialiseerde en geheime ondersteuningsformatie van de afdeling RAF Bomber Command binnen de Royal Air Force, wordt opgericht. Deze vliegtuigformatie zou zich tijdens de Tweede Wereldoorlog bezighouden met elektronische oorlogsvoering tegen Duitse nachtjagers en luchtverdedigingssystemen. Sommige bronnen vermeldden dat deze groep werd opgericht op 23 november 1943.

18 november

  • Hevige bombardementen op Berlijn.

22 november

  • Hevige bombardementen op Berlijn.

23 november

  • Hevige bombardementen op Berlijn.

26 november

  • Hevige bombardementen op Berlijn.

2 december

  • De RAF bombardeert Berlijn.

16 december

  • De RAF bombardeert Berlijn.

23 december

  • De RAF bombardeert Berlijn.

24 december

26 december

  • Ter hoogte van de Noordkaap wordt het Duitse slagschip Scharnhorst door eenheden van de Britse marine tot zinken gebracht.

1944 bewerken

1 januari

11 januari

29 januari

15 februari

  • Zware luchtaanval op Berlijn.

11 maart

  • Pucheu, oud-minister van Binnenlandse Zaken van het Vichyregime, ter dood veroordeeld.

1 april

21 april

  • Ontslag van Henri Giraud.
  • Geallieerde luchtaanval op Parijs.

3 mei

  • De CFLN verandert de naam in Gouvernement provisoire de la République française (GPRF).

6 juni

  • D-Day: De geallieerde invasie in Frankrijk vindt plaats onder de codenaam Operatie Overlord. Het is een van de grootste landingsoperaties uit de militaire geschiedenis. Verder worden Operatie Neptune en Operatie Ceronimo uitgevoerd; de eerste is de operatie waarbij alle oorlogsschepen zich verzamelen bij Portsmouth; de tweede is de nachtelijke luchtlandingsoperatie boven Normandië.

7 juni

  • Bayeux wordt, als eerste Franse stad, bevrijd.

9 juni

10 juni

12 juni

14 juni

  • De Gaulle komt aan in Normandië en houdt in Bayeux een toespraak.

17 juni

  • Amerikaanse troepen stoten door naar Avranches en snijden daarmee de verbindingen met Cotentin, het westelijke deel van Normandië, af.

24 juni

  • In Kopenhagen vernielen verzetsmannen de belangrijkste wapenfabrieken van Denemarken.

25 juni

26 juni

27 juni

  • Cherbourg wordt door de geallieerden veroverd.

28 juni

8 juli

  • De Franse politicus Georges Mandel wordt door collaborateurs ter dood gebracht.

13 juli

  • Duitse represailles tegen de burgerbevolking van Vercors.

17 juli

  • Veldmaarschalk Rommel raakt gewond bij een geallieerde luchtaanval. Hij wordt vervangen door veldmaarschalk Günther von Kluge.

18 juli

  • Caen wordt door Britse en Canadese troepen bevrijd.
  • De Amerikanen bevrijden Saint-Lô.

25 juli

29 juli

30 juli

31 juli

  • De Franse piloot-schrijver Antoine de Saint-Exupéry wordt tijdens een verkenningsvlucht boven de Middellandse Zee neergeschoten en komt om het leven.

3 augustus

  • De Amerikanen bevrijden Rennes.

8 augustus

11 augustus

12 augustus

15 augustus

16 augustus

17 augustus

18 augustus

  • De Vrije Fransen bevrijden Haute-Savoie.
  • Laval, gevangengenomen door de Duitsers, wordt overgebracht naar Belfort.

19 augustus

  • Begin van de opstand in Parijs.

20 augustus

23 augustus

24 augustus

  • Geallieerde troepen steken de Seine over.

25 augustus

26 augustus

29 augustus

30 augustus

1 september

4 september

6 september

  • Installatie in Parijs van het voorlopige Franse bewind (GPRF) onder leiding van De Gaulle.

9 september

  • De Amerikanen passeren de Moezel.

12 september

13 september

  • Bij Dijon maken de noordelijke en zuidelijke geallieerde troepen contact met elkaar.

15 september

16 september

21 oktober

  • Einde van de slag om Aken. De slag is in een Amerikaanse zege geëindigd.

7 november

  • Roosevelt wordt in de Verenigde Staten herkozen als president.

12 november

  • Het Duitse slagschip de Tirpitz wordt in de Noorse fjorden door de RAF tot zinken gebracht.

19 november

  • Het Eerste Franse Leger bereikt de Rijn bij Rosenau.
  • Metz wordt bevrijd.

20 november

  • Franse troepen bereiken de Rijn bij Basel.
  • De Fransen bevrijden Belfort.

21 november

  • Mulhouse wordt bevrijd door eenheden van het Eerste Franse Leger.

22 november

  • Belfort wordt bevrijd door eenheden van het Eerste Franse Leger.

'23 november

  • Straatsburg wordt bevrijd door het Eerste Franse Leger.

10 december

  • Bondgenootschapsverdrag tussen Frankrijk en de Sovjet-Unie.

1945 bewerken

1 januari

  • De Duitsers lanceren een tegenaanval in het Saarland.

20 januari

2 februari

4 februari

  • Geallieerde bezetting van de Elzas.

8 februari

9 februari

  • De Duitse transportonderzeeboot U-864 wordt voor de Noorse kust ter hoogte van Bergen getorpedeerd. De U-864 was op weg naar Japan met bouwtekeningen van de eerste Duitse straaljager en met 67 ton kwik, bestemd voor ontstekers.

14 februari

  • Zwaar Bombardement op Dresden. Het centrum van de stad is grotendeels verwoest. Tienduizenden mensen komen om het leven.

22 februari

  • Het Amerikaanse Derde Leger steekt de Saar over.

7 maart

  • De brug over de Rijn bij Remagen valt onbeschadigd in Amerikaanse handen.
  • Keulen wordt veroverd door de Amerikanen.

11 maart

12 maart

15 maart

  • Amerikaanse troepen steken in Duitsland de Moezel over.

18 maart

  • Koblenz wordt door de Amerikanen veroverd.
  • Berlijn wordt zwaar gebombardeerd.

20 maart

  • De 8e Amerikaanse Luchtmacht bombardeert Hamburg.

21 maart

  • De Britse luchtmacht bombardeert Bremen.

24 maart

  • De Britten trekken met ruim 300 000 man de Rijn over.

27 maart

28 maart

  • Algehele Duitse terugtocht op het westfront.

1 april

  • De Fransen steken de Rijn over.
  • Britten en Amerikanen omsingelen het Ruhrgebied.

3 april

  • De 8e Amerikaanse Luchtmacht bombardeert de haven van Kiel, waarbij o.a. 6 onderzeeboten worden vernietigd.

4 april

10 april

12 april

16 april

18 april

19 april

  • De Britse troepen bereiken de Elbe.

21 april

  • De Duitsers in het Ruhrgebied geven zich over. De geallieerden maken hierbij ca. 325 000 gevangenen.
  • De Fransen trekken Berchtesgaden binnen.

22 april

26 april

  • Maarschalk Pétain keert terug in Frankrijk. Hem wordt huisarrest opgelegd.
  • De Fransen bezetten Konstanz en omsingelen het Schwarzwald.

27 april

  • De Amerikanen trekken Oostenrijk binnen.

28 april

  • Himmler doet een vergeefse poging met de Britten en Amerikanen over vrede te onderhandelen. Hij wilde na de vrede met westerse geallieerden de oorlog gezamenlijk voortzetten tegen de Sovjet-Unie.

29 april

2 mei

3 mei

4 mei

  • Bernard Montgomery neemt met machtiging van generaal Eisenhower de onvoorwaardelijke overgave in ontvangst van alle Duitse strijdkrachten in Nederland, Denemarken en Noordwest-Duitsland.

7 mei

  • Algemene capitulatie van de Duitse strijdkrachten getekend door generaal Jodl te Reims op het hoofdkwartier van Eisenhower.
  • Capitulatie van de Duitse troepen in Noorwegen.

8 mei

  • Einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa.
  • Definitieve overeenkomst van de capitulatie van alle Duitse troepen wordt in Berlijn getekend door veldmaarschalk Keitel (Duitsland), Zjoekov (Sovjet-Unie), Spaatz (VS), Tedder (Groot-Brittannië) en de Lattre (Frankrijk). Hiermee is de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland een feit.
  • Bevrijding van La Rochelle en Lorient.
  • In heel Europa ontstaan bevrijdingsfeesten.

9 mei

14 mei

  • Oostenrijk verklaart zich onafhankelijk.

23 mei

26 juni

23 juli

  • Begin van het proces tegen maarschalk Pétain.

14 augustus

  • Pétain wordt ter dood veroordeeld. Zijn straf wordt echter vanwege zijn verdienste voor de staat in levenslang omgezet.

20 november

17 december

31 december

Zie ook bewerken

Referenties bewerken

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lijst_van_gebeurtenissen_tijdens_de_Tweede_Wereldoorlog:_West-_en_Noord-Europa,_Amerika_en_Atlantische_Oceaan&oldid=63401879"