Lijst van Japanse woorden met Nederlandse oorsprong

Het Japans bevat vele woorden van buitenlandse oorsprong. Samen met Portugese drongen er in de 16e en 17e eeuw vele Nederlandse woorden via handelsactiviteiten door tot het Japans. De Nederlandse Vereenigde Oostindische Compagnie begon haar handel in Japan in de haven van Hirado in West-Japan in 1609. In 1640 verhuisde het bedrijfskantoor naar het kunstmatige eilandje Dejima in Nagasaki. Tijdens de isolationistische periode van het sakoku-beleid bleven de Nederlanders daar tot 1854 het enige toegestane westerse handelscontact met Japan. Via rangaku ('Nederlandse wetenschap') kwamen Nederlandse, en in het verlengde daarvan westerse, ideeën Japan binnen. Hierdoor kwam een aantal Nederlandse termen en woorden in de Japanse woordenschat terecht. Ze overleefden tot in het heden.

Philipp Franz von Siebold op Dejima met rechts zijn Japanse vrouw Kusumoto Otaki met hun dochtertje Kusumoto Ine. Siebold observeert een binnenvarend Nederlands schip met een teresukoppu (telescoop). Schilderij van Kawahara Keiga.

Opmerkelijk zijn de medische woorden in het Japans. Die zijn daar gekomen dankzij het werk van de Duitse arts en botanicus Von Siebold, die in de jaren 20 van de 19e eeuw jarenlang in Japan verbleef.

Oorspronkelijk Nederlandse woorden die op een medeklinker eindigen krijgen in het Japans een klinker aan het eind, vaak een "u". De reden hiervan is dat de lettergrepen van Japanse woorden altijd op een klinker eindigen, met uitzondering van lettergrepen met een "n" aan het eind.

Japans (rōmaji)	Japans (kanji of kana)	Nederlands (betekenis)	Opmerking
arakku	アラック	arak
arukari	アルカリ	alkali
arukooru	アルコール	alcohol	oorspronkelijk Arabisch
asubesuto	アスベスト	asbest
biikaa	ビーカー	beker	gebruikelijk in laboratorium
bīru	ビール, 麦酒	bier
buriki	ブリキ	blik	Refereert in Japans aan het materiaal
dansu	ダンス	dans
dekki	デッキ	dek
doitsu	ドイツ	Duits
dokku	ドック	dok
dontaku	ドンタク	luilak	Afgeleid van het Nederlandse woord zondag. Zie ook handon.
erekishiteito	エレキシテイト	elektriciteit	Nu niet meer gebruikelijk, het moderne woord is 電気 denki.
erekiteru	エレキテル	elekiter	Afgeleid van het Nederlandse woord elektriciteit
garasu	ガラス, 硝子	glas	Heeft de betekenis van het materiaal glas. Het woord グラス betekent drinkglas en is afgeleid van het Engelse woord glass.
gasu	ガス	gas
gipusu	ギプス	gips
gomu	ゴム	gom
handon	半ドン	zondag	Mengsel van Japanse han (half) en dontaku. Nu niet gebruikelijk.
penki	ペンキ	verf	Afgeleid van het Nederlandse woord pek
hoppu	ホップ	hop
inku, inki	インク, インキ	inkt
kaban	カバン	kabas	Mogelijk afgeleid van het Chinese 夾板 kyaban
kanfuru	カンフル	kamfer
karan	カラン, 下欄	kraan
kinīne	キニーネ	kinine
kokku	コック	kok
konpasu	コンパス	kompas
kōhī	コーヒー, 珈琲	koffie
koppu	コップ	kop
koruku	コルク	kurk
madorosu	マドロス	matroos
manto	マント	mantel
mararia	マラリア	malaria
masuto	マスト	mast
mesu	メス	scalpel	Afgeleid van het Nederlandse woord mes
moruhine	モルヒネ	morfine
morumotto	モルモット	cavia	Afgeleid van het Nederlandse woord marmot
nikkeru	ニッケル	nikkel
orugōru	オルゴール	speeldoos	Afgeleid van het Nederlandse woord orgel
otenba	おてんば, お転婆	wilde meid	Mogelijk van het Nederlandse woord ontembaar, maar deze etymologie is hoogstwaarschijnlijk onecht.
pen	ペン	pen
pinsetto	ピンセット	pincet
pisutoru	ピストル	pistool
ponpu	ポンプ	pomp
porudā	ポルダー	polder
rampu	ランプ	lamp
randoseru	ランドセル	ransel
ransetto	ランセット	lancet
renzu	レンズ	lens
sāberu	サーベル	sabel
safuran	サフラン	saffraan	Afgeleid uit het Turks, saffraan werd in het Ottomaanse "SafranBolu" geproduceerd.
seimi	セイミ	chemie	Niet meer gebruikelijk, het moderne woord is 化学 kagaku.
siroppu	シロップ	siroop
supoito	スポイト	spuit
torappu	トラップ	trap
yōdo	ヨード	jodium
zukku	ズック	doek

Bronnen

• Japans. Taalhelden. Gearchiveerd op 28 september 2022.
• Permentier, Ludo, “Ze wilden onze potten en pannen, en ze hielden onze woorden”. Taalschrift.org (6 december 2010). Gearchiveerd op 28 maart 2023.
• Vos, F. (1978). De Japanse taal. Gearchiveerd op 14 augustus 2022. De Gids 141

Referenties

De Japanse taal (日本語 Nihongo)

Japanse literatuur · Japanse dichtkunst · Japanse woorden met Nederlandse oorsprong