Kroniek van de Drie Rijken
De Kroniek van de Drie Rijken (Chinees: 三國志, Sanguo zhi) is een boek uit de Vierentwintig Geschiedenissen, de verzameling officiële geschiedenissen van Chinese keizerlijke dynastieën. Het boek is samengesteld door Chen Shou (陳壽, 233–297) tussen 285 en 297 en beschrijft de voorgeschiedenis en het eigenlijke tijdperk van de Drie Koninkrijken gedurende de periode 189-284. Het werk vormt de historische basis voor de nog steeds veel gelezen Roman van de Drie Koninkrijken. Dat boek leverde op zichzelf weer inspiratie op voor veel historische fictie in de vorm van mondelinge overleveringen, literatuur, films, televisieseries en videospellen, waardoor De Kroniek van de Drie Rijken uiteindelijk een bijzonder grote invloed op de Chinese cultuur heeft gehad en nog steeds heeft.
| Kroniek van de Drie Rijken | ||
| Naam (taalvarianten) | ||
| Vereenvoudigd | 三国志 | |
| Traditioneel | 三國志 | |
| Pinyin | Sānguó zhì | |
| Wade-Giles | San-kuo chih | |
|
| ||
Ontstaan bewerken
Het werk is in de derde eeuw, (onder de Jin-dynastie) samengesteld door Chen Shou (陳壽, 233–297), een voormalig functionaris van de staat Shu. Er lag geen officiële opdracht aan het werk ten grondslag, de samenstelling gebeurde op initiatief van Chen Shou zelf. Hij had wel de beschikking over bestaande historische werken uit de staat Wei (zoals Weishu, 魏書, Boek van Wei, samengesteld door Wang Chen (†266) en Weilüe, 魏略王沈, Beknopte geschiedenis van Wei door Yu Huan) en uit de staat Wu (zoals Wushu, Boek van Shu, 吳書 door Wei Zhao, 韋昭, 204-273), maar niet uit zijn eigen staat Shu. De geschiedenis van dat rijk schreef Chen Shou op vanuit zijn geheugen.
Het exacte jaar waarin het werk werd voltooid is niet bekend. De laatste datum die in de Kroniek wordt genoemd is 284, het jaar waarin Sun Hao, de laatste heerser van Wu overleed. Het werk moet dan ook tussen 284 en 297 (het sterftejaar van Chen Shou) gereed zijn gekomen. Fan Jun (范頵), functionaris aan het keizerlijk hof, deed een voorstel om na de dood van Chen Shou een exemplaar van de Kroniek aan de keizerlijke bibliotheek toe te voegen. Dit gebeurde door in opdracht van de keizer het werk te kopiëren van het exemplaar dat Chen Shou thuis had liggen.
Probleem van de legitieme doorgifte van het Hemels Mandaat bewerken
Chen Shou was in dienst van de Jin-dynastie, die zichzelf beschouwde als de rechtmatige opvolger van Wei. Het deel dat de geschiedenis van Wei beschrijft is dan ook het omvangrijkste deel van de Kroniek geworden. Door Chen Shou werden de heersers van Wei di (帝, keizer) genoemd, die elk hun eigen keizerlijke annalen kregen. De stichter van de dynastie, Cao Cao werd taizu (太祖, 'grote voorouder') genoemd, hoewel hij zich nooit tot keizer heeft laten proclameren. De eerste heerser van Wu werd slechts aangeduid als zhu (主, 'heer'), zijn opvolgers als san zi zhu (三嗣主, de 'drie erfgenamen van de heer'). De eerste heerser van Shu, Liu Bei, kreeg als extra toevoeging de titel xianzhu (先主, 'eerste heer'). Daaruit bleek dat Chen Shou nog steeds sympathie had voor de staat waar hij oorspronkelijk voor had gewerkt. Ook de titulatuur van de keizerinnen verschilde. Voor Wei gebruikte Chen Shou de term houfei (后妃, keizerinnen), voor de andere twee staten feizi (后妃) en feibin (妃嬪), dat echtgenotes betekent. Ook werden voor het gehele werk de jaartitels van Wei (en daarmee hun kalender) gebruikt.
Commentaar door Pei Songzhi bewerken
In de vijfde eeuw kreeg Pei Songzhi (372-451) van keizer Wen (r.424-453) van de Liu Song-dynastie opdracht om het werk verder aan te vullen, omdat de tekst te beknopt was en te veel fouten zou bevatten. Zijn commentaar, dat hij in 429 voltooide, was vanuit historiografisch standpunt op een aantal punten opmerkelijk:
- Pei Songzhi noemde steeds de schrijvers en de titels van de werken die hij als bron had gebruikt.
- Hij beperkte zich tot een beschrijving van de gebeurtenis en zag af van de toen gebruikelijke beoordelingen, die waren beïnvloed door de confucianistische moraal of de doorgifte van het Hemels Mandaat.
- Alle teksten die een bepaalde gebeurtenis beschreven werden bij elkaar gezet, ook niet-officiële versies of onrealistische beschrijvingen. Pei Songzhi beperkte zich niet tot het gezichtspunt van de staat Wei (zoals Chen Shou had gedaan), maar hield ook rekening met de standpunten van de andere koninkrijken, zelfs als dit tot tegenstrijdigheden leidde.
- Bij plaatsnamen waar in de 'Kroniek' beschreven gebeurtenissen hadden plaatsgevonden werden opmerkingen over de geografische ligging toegevoegd.
Het commentaar van Pei Songzhi bevat citaten uit 258 bronnen, waarvan ruim 150 dateren uit de Wei-Jin periode. Bijna al deze bronnen zijn in de loop van de tijd verloren geraakt. Zijn commentaar is minder omvangrijk dan het oorspronkelijke werk van Chen Shou (320.000 tegenover 360.000 karakters. Ook voegde hij 98 fonetische glossen toe. Zijn commentaar maakte de Kroniek van de Drie Rijken tot een afgesloten en samenhangend geheel en is sindsdien integraal aan alle uitgaven van het werk toegevoegd.
Samenstelling bewerken
Sanguo zhi omvat 65 juan , maar is in feite een combinatie van drie boeken, een voor elk rijk. De Weishu (魏書, Boek van Wei, ook wel Weizhi, 魏志, Geschiedenis van Wei) bevat 30 juan (waaronder de vier annalen). De Shushu (蜀書, Boek van Shu) bevat 15 en de Wushu (吳書, Boek van Wu) 20 juan. Zij bestaan uitsluitend uit biografieën. Sanguo zhi wijkt af van de indeling van de Shiji en het Boek van de Han door slechts onderscheid te maken tussen annalen en biografieën. In Sanguo zhi ontbreken de verhandelingen.
| dynastieke geschiedenis |
benji (annalen) |
shijia (erfelijke geslachten |
biao (tabellen) |
zhi (verhandelingen) |
liezhuan (biografieën) |
Totaal aantal juan |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Sanguo zhi | 4 | - | - | - | 61 | 65 |
Boek van Wei bewerken
Bevat 4 juan Ji (紀, annalen), keizerlijke biografieën in strikt annalistische vorm die een chronologisch overzicht bieden van de belangrijkste gebeurtenissen, bezien vanuit het keizerlijke hof. Na de keizers volgt een juan collectieve biografieën van keizerinnen, gevolgd door 25 juan zhuan (傳, exemplarische overleveringen, vaak aangeduid als biografieën). De biografie beperkte zich tot het beschrijven van gebeurtenissen die het exemplarische karakter van de betreffende persoon duidelijk moesten maken. In een hoofdstuk kunnen ook twee of meer personen worden behandeld, als zij tot hetzelfde type persoon behoren. Er is verder nog een collectieve biografie (juan 29) van waarzeggers en voorspellers. Het laatste hoofdstuk beschrijft de betrekkingen met de verschillende, voornamelijk oostelijke buurvolkeren. Ook is hierin het hoofdstuk Xirong (Westelijke Rong) uit de Weilüe opgenomen.
| Nr | Titel | Vertaling | Opmerkingen |
|---|---|---|---|
| 1. | Wudi ji (武帝紀) | annalen van keizer Wu | Cao Cao, eigenlijke stichter van het Koninkrijk Wei |
| 2. | Wendi ji (文帝紀) | annalen van keizer Wen | Cao Pi (r.220-226) |
| 3. | Mingdi ji (明帝紀) | annalen van keizer Ming | Cao Rui (r.226-239) |
| 4. | san shaodi ji (三少帝紀) | annalen van de drie jonge keizers | |
| 5. | houfei zhuan (后妃傳) | biografieën van keizerinnen | Bevat:
|
| 6. | Dong er Yuan Liu zhuan (董二袁劉傳) | biografieën van Dong, de beide Yuan(s) en van Liu | Bedoeld zijn: |
| 7. | Lü Bu Zang Hong zhuan (呂布臧洪傳, †198) | biografieën van Lü Bu en van Zang Hong | Bedoeld zijn:
|
| 8. | er Gongsun Tao si Zhang zhuan (二公孫陶四張傳) | biografieën van de beide Gongsun(s), van Tao en de vier Zhang(s) | Bedoeld zijn:
|
| 9. | zhu Xiahou Cao zhuan (諸夏侯曹傳) | biografieën van de diverse Xiahou(s) en Cao(s) | Bedoeld zijn:
|
| 10. | Xun Ju Xun You Jia Xu zhuan (荀彧荀攸賈詡傳) | biografieën van Xun Ju, Xun You en Jia Xu | Bedoeld zijn: |
| 11. | Yuan Zhang Liang Guo Tian Wang Bing Guan zhuan (袁張涼國田王邴管傳) | biografieën van Yuan, Zhang, Liang, Guo, Tian, Wang, Bing en Guan | Bedoeld zijn:
|
| 12. | Cui Mao Xu He Xing Bao Sima zhuan (崔毛徐何邢鮑司馬傳) | biografieën van Cui, Mao, Xu, He, Xing, Bao en Sima | Bedoeld zijn: |
| 13. | Zhong Yao Hua Xin Wang Lang zhuan (鍾繇華歆王朗傳) | biografieën van Zhong Yao, van Hua Xin en van Wang Lang | Bedoeld zijn: |
| 14. | Cheng Dong Guo Liu Jiang Liu zhuan (程郭董劉蔣劉傳) | biografieën van Cheng, Dong, Guo, Liu, Jiang en Liu | Bedoeld zijn: |
| 15. | Liu Sima Liang Zhang Wen Jia zhuan (劉司馬梁張溫賈傳) | biografieën van Liu, Sima, Liang, Zhang, Wen en Jia | Bedoeld zijn: |
| 16. | Ren Su Du Zheng Cang zhuan (任蘇杜鄭倉傳) | biografieën van Ren, Su, Du, Zheng en Cang | Bedoeld zijn: |
| 17. | Zhang Yue Yu Zhang Xu zhuan (張樂于張徐傳) | biografieën van Zhang, Yue, Yu, Zhang en Xu | Bedoeld zijn:
|
| 18. | er Li, Zang Wen Lü Xu Dian er Pang Yan zhuan (二李臧文呂許典二龐閻傳) | biografieën van de beide Li(s), van Zang, Wen, Lü, Xu, Dian, de beide Pang(s) en van Yan | Bedoeld zijn: |
| 19. | Rencheng Chen Xiao wang zhuan (任城陳蕭王傳) | biografieën van de prinsen van Rencheng, Chen en Xiao | Bedoeld zijn drie zonen van Cao Cao: |
| 20. | Wu Wen shi wang gong zhuan (武文世王公傳) | biografieën van prinsen en hertogen uit de tijd van Wu en Wen | Bedoeld worden:
|
| 21. | Wang Wei er Liu Fu zhuan (王衛二劉傅傳) | biografieën van Wang, Wei, de beide Liu(s) en van Fu | Bedoeld zijn:
|
| 22. | Huan er Chen Xu Wei Lu zhuan (桓二陳徐衛盧傳) | biografieën van Huan, de beide Chen(s), van Xu, Wei en Lu | Bedoeld zijn: |
| 23. | He Chang Yang Du Zhao Pei zhuan (和常楊杜趙裴傳) | biografieën van He, Chang, Yang, Du, Zhao en Pei | Bedoeld zijn: |
| 24. | Han Cui Gao Sun Wang zhuan (韓崔高孫王傳) | biografieën van Han, Cui, Gao, Sun en Wang | Bedoeld zijn: |
| 25. | Xin Pi Yang Fu Gaotang Long zhuan (辛毗楊阜高堂隆傳) | biografieën van Xin Pi, Yang Fu en Gaotang Long | Bedoeld zijn:
|
| 26. | Man Tian Qian Guo zhuan (滿田牽郭傳) | biografieën van Man, Tian, Qian en Guo | Bedoeld zijn: |
| 27. | Xu Hu er Wang zhuan (徐胡二王傳) | biografieën van Xu, Hu en de beide Wang(s) | Bedoeld zijn:
|
| 28. | Wang Guanqiu Zhuge Deng Zhong zhuan (王毌丘諸葛鄧鍾傳) | biografieën van Wang, Guanqiu, Zhuge, Deng en Zhong | Bedoeld zijn:
|
| 29. | fangji zhuan (方技傳) | biografieën van voorspellers en magiërs | Genoemd worden:
|
| 30. | Wuhuan Xianbei Dongyi (烏丸鮮卑東夷傳) | biografieën van de Wuhuan, Xianbei en Dongyi | Beschreven worden:
|
Boek van Shu bewerken
Bevat 15 juan aan zhuan (傳, exemplarische overleveringen, vaak aangeduid als biografieën). De twee keizers worden aangeduid als zhu (主, heer). Juan 34 bevat biografieën van de echtgenotes en zonen van de beide keizers.
| Nr | Titel | Vertaling | Opmerkingen |
|---|---|---|---|
| 31. | Liu er mu zhuan (劉二牧傳) | biografieën van de beide gouverneurs Liu | bedoeld zijn: |
| 32. | xian zhu zhuan (先主傳) | biografie van de eerste heer | bedoeld is Liu Bei (r.221-222) |
| 33. | hou zhu zhuan (後主傳) | biografie van de latere heer | bedoeld is Liu Shan (r.223-263) |
| 34. | er zhu feizi zhuan (二主妃子傳) | biografieën van de vrouwen en zonen van de beide heren | Bevat:
|
| 35. | Zhuge Liang zhuan (諸葛亮傳 ) | biografie van Zhuge Liang | Zhuge Liang (諸葛亮, 181-234), inclusief zijn zonen Zhuge Qiao (諸葛喬, 199-223) en Zhuge Zhan (諸葛瞻, 227-263) en verder Dong Jue (董厥) |
| 36. | Guan Zhang Ma Huang Zhao zhuan (關張馬黃趙傳) | biografieën van Guan, Zhang, Ma, Huang en Zhao | Bedoeld zijn:
|
| 37. | Pang Tong Fa Zheng zhuan (龐統法正傳) | biografieën van Pang Tong en Fa Zheng | |
| 38. | Xu Mi Sun Jian Yi Qin zhuan (許麋孫簡伊秦傳) | biografieën van Xu, Mi, Sun, Jian, Yi en Qin | Bedoeld zijn: |
| 39. | Dong Liu Ma Chen Dong Lü zhuan (董劉馬陳董呂傳) | biografieën van Dong, Liu, Ma, Chen, Dong en Lü | Bedoeld zijn: |
| 40. | Liu Peng Liao Li Liu Wei Yang zhuan (劉彭廖李劉魏楊傳) | biografieën van Liu, Peng, Liao, Li, Liu, Wei en Yang | Bedoeld zijn: |
| 41. | Huo Wang Xiang Zhang Yang Fei zhuan (霍王向張楊費傳) | biografieën van Huo, Wang, Xiang, Zhang, Yang en Fei | Bedoeld zijn: |
| 42. | Du Zhou Du Xu Meng Lai Yin Li Qiao Xi zhuan (杜周杜許孟來尹李譙郤傳) | biografieën van Du, Zhou, Du, Xu, Meng, Lai, Yin, Li, Qiao en Xi | Bedoeld zijn: |
| 43. | Huang Li Lü Ma Wang Zhang zhuan (黃李呂馬王張傳) | biografieën van Huang, Li, Lü, Ma, Wang en Zhang | Bedoeld zijn: |
| 44. | Zhang Wan Fei Yi Jiang Wei zhuan (蔣琬費禕姜維傳) | biografieën van Zhang Wan, Fei Yi en Jiang Wei | |
| 45. | Deng Zhang Zong Yang zhuan (鄧張宗楊傳) | biografieën van Deng, Zhang, Zong en Yang | Bedoeld zijn: |
Boek van Wu bewerken
Bevat 20 juan aan zhuan (傳, exemplarische overleveringen, vaak aangeduid als biografieën). De keizers worden als erfgenamen van de heer van Wu aangeduid met hun persoonsnaam. Juan 50 bevat biografieën van de echtgenotes en juan 51 en 59 van de zonen van de keizers.
| Nr | Titel | Vertaling | Opmerkingen |
|---|---|---|---|
| 46. | Sun po lu tao ni zhuan (孫破虜討逆傳) | biografie van Sun die de lafaards versloeg en (Sun) die de opstandelingen bestreed | Bedoeld zijn: |
| 47. | Wu zhu zhuan (吳主傳) | biografie van de heer van Wu | Bedoeld is Sun Quan (孫權), keizer van Wu (r.222-252) |
| 48. | san si zhu zhuan (三嗣主傳) | biografieën van de drie erfgenamen van de heer | Bedoeld zijn de drie opvolgers van Sun Quan als heerser van Wu: |
| 49. | Liu Yao Taishi Ci Shi Xie zhuan (劉繇太史慈士燮傳) | biografieën van Liu Yao, Taishi Ci en Shi Xie | Bedoeld zijn: |
| 50. | feipin (bin?) zhuan (妃嬪傳) | biografieën van keizerlijke concubines |
|
| 51. | zongshi zhuan (宗室傳) | biografieën van de familie van het regerende huis | Genoemd worden: |
| 52. | Zhang Gu Zhuge Bu zhuan (張顧諸葛步傳) | biografieën van Zhang, Gu, Zhuge en Bu | Bedoeld zijn:
|
| 53. | Zhang Yan Cheng Kan Xue zhuan (張嚴程闞薛傳) | biografieën van Zhang, Yan, Cheng, Kan Xue | Bedoeld zijn:
|
| 54. | Zhou Yu Lu Su Lü Meng zhuan (周瑜魯肅呂蒙傳) | biografieën van Zhou Yu, Lu Su en Lü Meng |
|
| 55. | Cheng Huang Han Jiang Zhou Chen Dong Gan Ling Xu Pan Ding zhuan (程黃韓蔣周陳董甘淩徐潘丁傳) | biografieën van Cheng, Huang, Han, Jiang, Zhou, Chen, Dong, Gan, Ling, Xu, Pan Ding | Bedoeld zijn: |
| 56. | Zhu Zhi Zhu Ran Lü Fan Zhu Huan zhuan (朱治朱然呂範朱桓傳) | biografieën van Zhu Zhi, Zhu Ran, Lü Fan Zhu Huan | |
| 57. | Yu Lu Zhang Luo Lu Wu Zhu zhuan (虞陸張駱陸吾朱傳) | biografieën van Yu, Lu, Zhang, Luo, Lu, Wu en Zhu | Bedoeld zijn: |
| 58. | Lu Xun zhuan (陸遜傳) | biografie van Lu Xun |
|
| 59. | Wu zhu wu zi (吳主五子傳) | biografieën van de vijf zonen van de heer van Wu | Bedoeld zijn de vijf zonen van Sun Quan: |
| 60. | He Quan Lü Zhou Zhongli zhuan (賀全呂周鍾離傳) | biografieën van He, Quan, Lü, Zhou en Zhongli | Bedoeld zijn:
|
| 61. | Pan Jun Lu Kai zhuan (潘濬陸凱傳) | biografieën van Pan Jun en Lu Kai | |
| 62. | Shi Yi Hu Zong zhuan (是儀胡綜傳) | biografieën van Shi Yi en Hu Zong | |
| 63. | Wu Fan Liu Dun Zhao Da zhuan (吳範劉惇趙達傳) | biografieën van Wu Fan, Liu Dun en Zhao Da | |
| 64. | Zhuge Teng er Sun Puyang zhuan (諸葛滕二孫濮陽傳) | biografieën van Zhuge, Teng, de beide Sun(s) en Puyang | Bedoeld zijn:
|
| 65. | Wang Lou He Wei Hua zhuan (王樓賀韋華傳) | biografieën van Wang, Lou, He, Wei en Hua | Bedoeld zijn: |
Chinese tekst bewerken
Tekst in klassiek Chinees bewerken
De Zhonghua uitgave van de Vierentwintig Geschiedenissen is de meest gebruikte uitgave. De teksten zijn voorzien van leestekens, ingedeeld in paragrafen en geschreven in traditionele karakters. Zowel van de oorspronkelijke als van de herziene uitgave zijn talrijke herdrukken verschenen, die onderling op details kunnen afwijken.
- 陳壽, 三國志 (65卷), 北京 (中華書局), (Chen Shou, Sanguo zhi (65 juan), Beijing (Zhonghua shuju), oorspronkelijke druk 1959. Herziene herdruk 1982 in 5 delen, 1564pp., ISBN 978-7-10100-307-9:
- 三國志. 1, 卷1-9 [魏書一] (Sanguo zhi. 1, juan 1-9, [Wei shu yi])
- 三國志. 2,卷10-20 [魏書二] (San guo zhi. 2, juan 10-20, [Wei shu er])
- 三國志. 3,卷21-30 [魏書三] (San guo zhi. 3, juan 21-30, [Wei shu san])
- 三國志. 4,卷31-45 [蜀書] (San guo zhi. 4, juan 31-45, [Shu shu])
- 三國志. 5,卷46-65 [吴書] (Sanguo zhi. 5, juan 46-65 [Wu shu])
De Zhonghua-uitgave is ook beschikbaar via het project Scripta Sinica van de Academia Sinica, Taipei, Taiwan (zie: externe links).
Tekst in het baihuawen bewerken
Sanguo zhi is vaak in het modern Chinees vertaald. Onderstaande uitgave is verzorgd door Fang Beichen (方北辰, *1942) en is uitgebreid geannoteerd. Fang is gespecialiseerd in Sanguo zhi en gaf leiding aan het Drie Koninkrijken Cultureel Onderzoekscentrum (三国文化研究中心, Sanguo wenhua yanjiu zhongxin), verbonden aan de afdeling geschiedenis van de Universiteit van Sichuan te Chengdu.
- 方北辰, 三国志注译, 西安 (陕西人民出版社), (Fang Beichen, Sanguo zhi zhuyi, Xi'an (Shaanxi renmin chubanshe) 1995. 3 delen, 2771pp., ISBN 722403455X. Het werk is uitgegeven in Vereenvoudigde Chinese karakters.
Commentaren bewerken
In 1936 heeft Lu Bi (盧弼, 1876–1967) alle op dat moment bekende commentaren op Sanguo zhi verzameld en geannoteerd. Dat werk is vele malen herdrukt, waaronder:
- 盧弼, 三國志集解, 北京 (中华书局) 1982 (Lu Bi, Sanguo zhi ji jie, Beijing (Zhonghua shuju) 1982, 1157pp., ISBN 7101010199
Aanvullingen bewerken
Sanguo zhi kent uitsluitend annalen en biografieën. Veel geleerden, met name onder de Qing-dynastie, hebben het werk willen aanvullen met chronologische tabellen en verhandelingen, zoals die over geografie en literatuur. Veel van deze aanvullingen zijn verschenen in de reeks Ershiwushi bubian (二十五史補編, Aanvullingen op de Vijfentwintig geschiedenissen). Onderdelen van deze reeks zijn vele malen herdrukt, zo ook onderstaand werk specifiek voor Sanguo zhi:
- "二十五史补编" 编委会编, 三国志补编 ("Ershiwushi bubian" bian weihui bian, Sanguo zhi bubian, Beijing (tushu guan chubanshe), 2005, 722pp., ISBN 7501327343
Ook Liu Gongren (劉公任) heeft deze leemte willen opvullen door het samenstellen van Nieuwe verhandelingen van de Drie Koninkrijken:
- 王祖彝, 三国 新 志 [七 卷], 台北 (世界书局) 1960 (Liu Gongren, Sanguo xin zhi [7 juan], Taibei (Shijie shuju) 1960, 235pp.
Vertalingen bewerken
Er is geen volledige vertaling van de Sanguo zhi in westerse talen. Wel is er een thematische vertaling:
- Cutter, Robert Joe en William Gordon Crowell, Empresses and Consorts. Selections from Chen Shou's Records of the Three States with Pei Songzhi's Commentary, Honolulu (University of Hawaii Press) 1999, ISBN 978-0-82481-945-3.
Aan het eind van juan 30 is het hoofdstuk Xirong (Westelijke Rong) uit de Weilüe opgenomen. Dit onderdeel is vertaald door John E. Hill:
- Klik hier voor deze vertaling.
Sima Guang (1019-1086) heeft voor de periode van de Drie Koninkrijken in zijn annalistisch werk Zizhi tongjian (de Doorlopende spiegel tot hulp bij het bestuur) grote delen overgenomen uit Sanguo zhi. De betreffende periode uit Zizhi tongjian is vertaald door Achilles Fang en later ook door Rafe de Crespigny. Zij hebben de onderdelen die uit Sanguo zhi afkomstig waren duidelijk aangegeven, maar hun vertalingen zijn in principe die van Zizhi tongjian:
- Fang, Achilles, The Chronicle of the Three Kingdoms (220-265). Chapters 69-78 from the Tzu chih t'ung chien of Ssu-ma Kuang (1019-1086), Cambridge Mass. (Harvard University Press), 1952-1965, 2 delen (deel 1 onder redactie van Glen W.Baxter, deel 2 onder Bernard S. Solomon).
- De Crespigny, Rafe, To Establish Peace. Being the Chronicle of Later Han for the Years 189 to 220 AD as Recorded in Chapters 59 to 69 of the Zizhi tongjian of Sima Guang, Canberra (Australian National University) 1996, 2 delen, ISBN 073152537X.
Literatuur bewerken
- (en) Cuttler, Robert Joe,Sanguo zhi in: Chennault, Cynthia L. e.a. (eds.), Early Medieval Chinese Texts. A Bibliographical Guide, Berkeley (Institute of East Asian Studies) 2015, (China Research Monograph 71), ISBN 978-1-55729-109-7, pp. 250–257.
- (en) De Crespigny, Richard Rafe Champion, The Records of the Three Kingdoms. A Study in the Historiography of the San Kuo Chih, Canberra (Australian National University Press) 1970, (Occasional paper. The Australian National University. Centre of Oriental Studies, 9), ISBN 978-0-70810-167-4.
- (de) Leese-Messing, Kathrin , Tradition im Wandel. Historiographiegeschichtliche Studien zu Chen Shous "Sanguo zhi", Dissertation Ludwig-Maximilians-Universität 2014, Wiesbaden (Harrassowitz Verlag) 2016 (Lun Wen - Studien zur Geistesgeschichte und Literatur in China, 21), ISBN 978-3-44710-675-7.
- (zh) Zhang Shunhui (met Cui Shuting en Wang Ruiming), Sanguo zhi cidian, Jinan (Shandong jiaoyu chubanshe) 1992, (崔曙庭, 张舜徽, 王瑞明; 三国志辞典; 济南 (山东教育出版社) 1992), ISBN 7532810666.
- Woordenboek van de Drie Koninkrijken. Tekst in vereenvoudigde Chinese karakters, 729pp.
Externe links bewerken
- (en) Sanguozhi Samenvattend overzicht door de Duitse sinoloog Ulrich Theobald.
- (zh) De Zhonghua-uitgave is beschikbaar via het project Scripta Sinica van de Academia Sinica, Taipei. Klik daar op 免費使用 om op de site van Scripta Sinica te komen, open vervolgens 史 en open dan 正史. Ga naar 三國志, het werk kan naar keuze worden geraadpleegd per hoofdstuk, per paragraaf of per pagina.
