Koppeling (spoorweg)

koppeling om spoorwegvoertuigen aan elkaar te koppelen

Een koppeling wordt bij de spoorwegen gebruikt om spoorwagens aan elkaar te koppelen.

Scharfenbergkoppeling voor ICM-treinstel

Typen koppelingen bewerken

Er zijn verschillende typen koppelingen:

Verder bestonden er vroeger stoom-koppelingen die dienden om rijtuigen van stoom te voorzien ten behoeve van de verwarming.

De traditionele koppeling bestaat uit een haak en een oog. Om altijd te kunnen koppelen is iedere wagen aan weerszijden van een haak én een oog voorzien. Na het aankoppelen wordt de haak met een wartel aangeschroefd, zodat de wagens zo dicht mogelijk tegen elkaar komen en de koppeling niet kan losschieten. Om te verhinderen dat de wagens tegen elkaar stoten, zijn er aan weerszijden verende buffers aangebracht. Dit is alleen noodzakelijk bij de schroefkoppeling. Bij de automatische koppelingen neemt de koppeling de functie van de buffers over.

Het aan- en loskoppelen is tamelijk bewerkelijk. Een rangeerder moet onder de buffers doorkruipen om de koppeling te bereiken. Om veiligheidsredenen mag hij niet op het spoor wachten terwijl twee wagens tegen elkaar worden geduwd. Treinstellen worden steeds meer voorzien van een automatische Scharfenbergkoppeling. Hierbij zijn geen buffers nodig. De Nederlandse Spoorwegen hebben reeds jaren geleden[bron?] zelfs automatische koppelingen, type BSI, gemonteerd op sommige dubbeldekkers, hoewel dat geen treinstellen zijn. In België heeft men dit idee nu ook overgenomen bij de M6-rijtuigen.

GF-koppeling bewerken

De GF-koppeling van Georg Fischer AG, Schaffhausen werd/wordt in drie uitvoeringen aangeboden:

  • GFV-koppeling voor normaalspoortreinstellen zijn onder meer te vinden bij de SBB, het Finse VR en de Belgische NMBS (M6)
  • GFN-koppeling voor smalspoortreinstellen zijn onder meer te vinden op treinen in Zwitserland.
  • GFT-koppeling voor onder meer tram- en metrotreinstellen.

De productie van de GF-koppelingen werd door Schwab Verkehrstechnik AG voortgezet.

Schwab-koppeling bewerken

De Schwab-koppeling van Schwab Verkehrstechnik AG, Schaffhausen werd/wordt in vier uitvoeringen aangeboden:

  • Schwab-koppeling (FK-15-12) voor normaalspoortreinstellen zijn onder meer te vinden aan "GTW"- en "Flirt"-treinstellen van SBB (GTW en Flirt), Thurbo (GTW), BLS (GTW), TRN (Flirt) en SOB (Flirt).
  • Schwab-koppeling (FK-9-6) voor onder meer tram- en metrotreinstellen
  • Schwab-koppeling (FK-5.5-4 en FK-3-2.5) voor smalspoortreinstellen
  • Schwab-koppeling (FK-15-10) voor normaalspoortreinstellen zijn compatibel met het type 10 van Scharfenberg

Trivia bewerken

  • Het personeelsblad van de Nederlandse Spoorwegen heet De Koppeling.

Externe links bewerken

Foto's bewerken

Zie de categorie Unknown railway coupling systems van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.