Klasse van de matig voedselrijke graslanden

De klasse van de matig voedselrijke graslanden (Molinio-Arrhenatheretea) is een klasse van plantengemeenschappen van vochtige graslanden op voedselrijke tot matig voedselrijke bodems, met twee onderliggende ordes.

Klasse van de matig voedselrijke graslanden
Klasse van de matig voedselrijke graslanden met o.a. pinksterbloem en scherpe boterbloem
Syntaxonomische indeling
Klasse
Molinio-Arrhenatheretea Tüxen, 1937

De klasse omvat een grote variatie van begroeingstypes met overwegend grassen, grasachtige planten en kruiden.

Naamgeving, etymologie en codering

• Nederlands: Klasse van de matig voedselrijke graslanden
• Frans: Prairies mésiques
• Duits: Frische und wechselfeuchte Grünland-Gesellschaften
• Engels: Mesic grassland vegetation
• Syntaxoncode (Nederland): 16
• Corine biotope: Humid grasslands and tall herb communities / 37 - Prairies humides et mégaphorbiaies
• Eunis Habitat Types: E2 Mesic grasslands + E3 Seasonally wet and wet grasslands

De benaming Molinio-Arrhenatheretea is afgeleid van de wetenschappelijke naam van twee belangrijke kensoorten van deze klasse, het pijpenstrootje (Molinia caerulea) en de gewone glanshaver (Arrhenatherum elatius).

Kenmerken

Algemeen

De klasse van de matig voedselrijke graslanden omvat plantengemeenschappen van vochtige tot natte, relatief zure tot basische, matig voedselrijke tot voedselrijke bodems.

Het zijn meestal graslanden die extensief beweid en/of regelmatig gehooid worden.

Dit soort hooilanden waren nog tot in de 20e eeuw zowel in Nederland als in België zeer talrijk, maar zijn de laatste decennia door bemesting en ontwatering op veel plaatsen omgevormd tot soortenarme productiegraslanden. Enkel in natuurgebieden met aangepast beheer zijn nog restanten van deze bloemrijke graslanden te bewonderen.

Structuur

Deze klasse wordt gekenmerkt door een laagblijvende vegetatie met volledige afwezigheid van een boom- en struiklaag.

In de kruidlaag zijn grassen, vooral de gestreepte witbol en grasachtige planten dominant, met daarnaast grootbloemige overblijvende kruiden als scherpe boterbloem, knoopkruid, gewone brunel en pinksterbloem.

De moslaag is weinig opvallend en evenmin divers.

Onderverdeling

De klasse van de matig voedselrijke graslanden heeft als vertegenwoordigers in België en Nederland:

• Orde: Molinietalia
  • Verbond: Verbond van biezenknoppen en pijpenstrootje (Junco-Molinion)
    • Associatie: Blauwgrasland (Cirsio dissecti-Molinietum)
  • Verbond: Gewone en spindotterbloem-verbond (Calthion palustris)
    • Associatie: Veldrus-associatie (Crepido-Juncetum acutiflori)
    • Associatie: Associatie van ratelaar en harlekijn (Rhinantho-Orchidetum morionis)
    • Associatie: Associatie van echte koekoeksbloem en gevleugeld hertshooi (Lychnido-Hypericetum tetrapteri)
    • Associatie: Associatie van boterbloemen en waterkruiskruid (Ranunculo-Senecionetum aquatici)
    • Associatie: Bosbies-associatie (Scirpetum sylvatici)
    • Associatie: Associatie van gewone engelwortel en moeraszegge (Angelico-Cirsietum oleracei)
• Orde: Arrhenatheretalia
  • Verbond: Verbond van grote vossenstaart (Alopecurion pratensis)
    • Associatie: Kievitsbloem-associatie (Fritillario-Alopecuretum pratensis)
    • Associatie: Associatie van grote pimpernel en weidekervel (Sanguisorbo-Silaetum)
  • Verbond: Glanshaver-verbond (Arrhenatherion elatioris)
    • Associatie: Glanshaver-associatie (Arrhenatheretum elatioris)
  • Verbond: Kamgras-verbond (Cynosurion cristati)
    • Associatie: Kamgrasweide (Lolio-Cynosuretum)
    • Associatie: Associatie van ruige weegbree en aarddistel (Galio-Trifolietum)

Soortensamenstelling

Ken- en differentiërende soorten voor de Klasse van de matig voedselrijke graslanden

Kensoort	Diff.soort	Presentie	Nederlandse naam	Wetenschappelijke naam	Opmerking	Afbeelding
Boomlaag
Geen soorten
Struiklaag
Geen soorten
Kruidlaag
kK			Gestreepte witbol	Holcus lanatus
kK			Scherpe boterbloem	Ranunculus acris
kK			Knoopkruid	Centaurea jacea	Ook in Festuco-Brometea
kK			Gewone brunel	Prunella vulgaris
kK			Pinksterbloem	Cardamine pratensis	Ook voor Circaeo-Alnenion
kK			Veldzuring	Rumex acetosa
kK			Grote pimpernel	Sanguisorba officinalis
kK			Vogelwikke	Vicia cracca	Ook in Filipenduletea
kK			Rode klaver	Trifolium pratense
kK			Beemdlangbloem	Festuca pratensis
kK			Gewone hoornbloem	Cerastium fontanum
kK			Veldlathyrus	Lathyrus pratensis
Moslaag
kK			Gewoon haakmos	Rhytidiadelphus squarrosus

Zie ook

• Vegetatiekunde van A tot Z

Bronnen, noten en/of referenties

• Schaminée, J., K. Sýkora, N. Smits & M. Horsthuis, 2010: Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland. KNNV Uitgeverij, Zeist. ISBN 978 90 5011 309 0
• Sýkora, K., 2008: Field Guide Dutch Plant Communities. Species composition and ecology
• A.Zwaenepoel, F.T’Jollyn, V.Vandenbussche & M.Hoffmann, 2002: Systematiek van natuurtypen voor Vlaanderen: 6.5 Graslanden, Heischrale graslanden. Verslag van het Instituut voor Natuurbehoud 2002.
• (en) EUNIS, the European Nature Information System
• (fr) CORINE biotopes
• (fr) Habitats Naturels supports de la biodiversité

---

Indeling van de vegetatieklasse Molinio-Arrhenatheretea (Klasse van de matig voedselrijke graslanden)

Orde: Molinietalia Verbond: Junco-Molinion (Verbond van biezenknoppen en pijpenstrootje) Associatie: Cirsio dissecti-Molinietum (Blauwgrasland) Verbond: Calthion palustris (Gewone en spindotterbloem-verbond) Associaties: Crepido-Juncetum acutiflori (Veldrus-associatie) · Rhinantho-Orchidetum morionis (Associatie van ratelaar en harlekijn) · Lychnido-Hypericetum tetrapteri (Associatie van echte koekoeksbloem en gevleugeld hertshooi) · Ranunculo-Senecionetum aquatici (Associatie van boterbloemen en waterkruiskruid) · Scirpetum sylvatici (Bosbies-associatie) · Angelico-Cirsietum oleracei (Associatie van gewone engelwortel en moeraszegge)

Vegetatieklassen in Nederland en België (nummering volgens de rVvN)

• Open wateren, moerassen en natte heiden 01 Eendenkroos-klasse (Lemnetea minoris) · 02 Ruppia-klasse (Ruppietea) · 03 Zeegras-klasse (Zosteretea) · 04 Kranswieren-klasse (Charetea fragilis) · 05 Fonteinkruiden-klasse (Potametea) · 06 Oeverkruid-klasse (Littorelletea) · 07 Klasse van de bronbeekgemeenschappen (Montio-Cardaminetea) · 08 Riet-klasse (Phragmitetea) · 09 Klasse van de kleine zeggen (Parvocaricetea) · 10 Klasse van de hoogveenslenken (Scheuchzerietea) · 11 Klasse van de hoogveenbulten en natte heiden (Oxycocco-Sphagnetea) • Graslanden, zomen en droge heiden 12 Weegbree-klasse (Plantaginetea majoris) · 13 Klasse van de pioniergraslanden op gruis- en steenbodems (Sedo-Scleranthetea) · 14 Klasse van de droge graslanden op zandgrond (Koelerio-Corynephoretea) · 15 Klasse van de kalkgraslanden (Festuco-Brometea) · 16 Klasse van de matig voedselrijke graslanden (Molinio-Arrhenatheretea) · 17 Marjolein-klasse (Trifolio-Geranietea sanguinei) · 18 Klasse van gladde witbol en havikskruiden (Melampyro pratensis-Holcetea mollis) · 19 Klasse van de heischrale graslanden (Nardetea) · 20 Klasse van de droge heiden (Calluno-Ulicetea) • Kust- en binnenlandse pioniermilieus 21 Muurvaren-klasse (Asplenietea trichomanis) · 22 Klasse van de vloedmerkgemeenschappen op zeedijken en rolkleistranden (Cakiletea maritimae) · 23 Klasse van de vloedmerkgemeenschappen op zand en slik (Ammophiletea) · 24 Helm-klasse (Ammophiletea) · 25 Slijkgras-klasse (Spartinetea) · 26 Zeekraal-klasse (Thero-Salicornetea) · 27 Zeeaster-klasse (Asteretea tripolii) · 28 Zeevetmuur-klasse (Saginetea maritimae) · 29 Dwergbiezen-klasse (Isoeto-Nanojuncetea) · 30 Tandzaad-klasse (Bidentetea tripartitae) · 31 Klasse van de akkergemeenschappen (Stellarietea mediae) · 32 Klasse van de ruderale gemeenschappen (Artemisietea vulgaris) • Ruigten, struwelen en bossen 33 Klasse van de natte strooiselruigten (Convolvulo-Filipenduletea) · 34 Klasse van de nitrofiele zomen (Galio-Urticetea) · 35 Klasse van de kapvlaktengemeenschappen (Epilobietea angustifolii) · 36 Brummel-klasse (Lonicero-Rubetea plicati) · 37 Klasse van de brem- en gaspeldoornstruwelen (Cytisetea scopario-striati) · 38 Klasse van de kruipwilg- en duindoornstruwelen (Salicetea arenariae) · 39 Klasse van de wilgenbroekstruwelen (Franguletea) · 40 Klasse van de doornstruwelen (Rhamno-Prunetea) · 41 Klasse van de wilgenvloedbossen en -struwelen (Salicetea purpureae) · 42 Klasse van de elzenbroekbossen (Alnetea glutinosae) · 43 Klasse van de berkenbroekbossen (Vaccinio-Betuletea pubescentis) · 44 Klasse van de naaldbossen (Vaccinio-Piceetea) · 45 Klasse van de eiken- en beukenbossen op voedselarme grond (Quercetea robori-petraeae) · 46 Klasse van de eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond (Querco-Fagetea)