Ichthyopterygia

taxon

De Ichthyopterygia[1] zijn een groep uitgestorven Amniota, die leefden tijdens het Mesozoicum.

Ichthyopterygia
Status: Uitgestorven
Fossiel voorkomen: Vroeg-Trias tot Laat-Krijt
Utatsusaurus
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Onderklasse:Diapsida
Superorde
Ichthyopterygia
Owen, 1840
Shonisaurus
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Ichthyopterygia op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Herpetologie

In 1840 benoemde Richard Owen de orde Ichthyopterygia als alternatieve naam voor de Ichthyosauria. Het begrip werd in die zin wel gebruikt, vooral in Engeland, maar werd nooit echt populair. Het woord is afgeleid van het Oudgriekse ἰχθῦς, ichthys, 'vis', en πτέρυξ, pteryx, 'vleugel', een verwijzing naar de vleugelvormige vinnen.

In 1933 bracht Carl Wiman een onderscheid aan tussen een ruimere Ichthyopterygia, inclusief zeer basale vormen, en een engere Ichthyosauria. In 1982 werd dit opnieuw voorgesteld door Jean-Michel Mazin, zonder dat deze een definitie gaf.

In 1999 gaf Ryosuke Motani een exacte definitie als klade: de laatste gemeenschappelijke voorouder van Ichthyosaurus communis, Utatsusaurus hataii en Parvinatator wapitiensis; en al zijn nakomelingen. Motani gaf aan in plaats van deze nodusklade liever een stamklade te hebben gedefinieerd maar daarvan te hebben afgezien omdat de verwantschappen van de Ichthyopterygia zo onzeker zijn.

Motani gaf enkele synapomorfieën, gedeelde afgeleide eigenschappen, van de Ichthyopterygia. Het postfrontale heeft een achterste uitsteeksel. Het bovenste slaapvenster loopt naar voren uit in een beenplateau. Het wandbeen heeft een lang uitsteeksel richting het posttemporale. Tussen de pterygoïden bevindt zich geen, of slechts een zeer gereduceerde, opening. Het ectopterygoïde ontbreekt. Het eerste middenhandsbeen heeft een gereduceerde voorkant van de schacht. Bij het vijfde middenhandsbeen is het gedeelte achter de lengteas weggevallen. De vingers zijn niet meer gescheiden door een tussenruimte. In de staart zit een naar beneden gerichte knik in de wervelkolom. De doornuitsteeksels van de staartwervels hellen ten dele naar voren.

De Ichthyopterygia bestaan uit kleine tot reusachtige zwemmende vormen die voorkwamen vanaf het vroege Trias, 250 miljoen jaar geleden, tot het begin van het Boven-Krijt, 93 miljoen jaar geleden.

Taxonomie

bewerken
 
Nasorostrans and basal ichthyopterygians

Superorde Ichthyopterygia

Fylogenie

bewerken
Ichthyopterygia


Parvinatator wapitiensis



Utatsusaurus hataii  





Xinminosaurus catactes


Eoichthyosauria
Grippidia

Grippia longirostris  



Gulosaurus helmi



Ichthyosauria sensu Motani (1999)

Chaohusaurus geishanensis  




Cymbospondylus  



Mixosauria

Mixosaurus cornalianus  



Phalarodon atavus  




Toretocnemidae

Qianichthyosaurus zhoui



Toretocnemus californicus




Shastasauria

Shonisaurus popularis  




Shastasaurus pacificus



Callawayia neoscapularis






Guizhouichthyosaurus tangae




Besanosaurus leptorhynchus




Californosaurus perrini  



Parvipelvia